پس از توافق هستهای و اجرای برجام، شرکت های خودروسازی خارجی با محصولات جدید خود به بازار ایران آمدند اما هیچ یک از وعدههای قیمتی برای خودروهای خارجی جدید محقق نشد.
خودروهای خارجی جدید که در چند ماه گذشته در بازار ایران عرضه شدند، همگی قیمت بسیار بالاتری از پیشبینیها و وعدههای داده شده دارند و در مقایسه با بازار جهانی نیز با قیمت گرانتری در کشورمان به فروش میرسند. این موضوع رفتار متفاوت خودروسازان خارجی در بازار ایران نسبت به بازار سایر کشورها و به نوعی سوءاستفاده آنها از ضعف رقابت در بازار خودروی ایران را نشان میدهد. در واقع خودروسازان خارجی مانند پژو، رنو، سیتروئن و هیوندای، محصولات خود را با قیمتی فراتر از ارزش واقعی در کشورمان عرضه میکنند و مشتریان ایرانی هم به دلیل نبود گزینههای مشابه، به ناچار به استقبال آنها رفتهاند.
هنوز فروش تعدادی از خودروهای خارجی پسابرجامی در ایران آغاز نشده و قیمت آنها نیز به صورت رسمی اعلام نشده است اما میتوان انتظار داشت که این محصولات نیز از نظر قیمتی، سرنوشتی مانند سایر خودروهایی که در چند ماه اخیر وارد بازار کشورمان شدهاند داشته باشند. در ابتدا قرار بود خودروسازان خارجی با محصولاتی در ردههای قیمتی متوسط و حتی ارزانقیمت به ایران بیایند اما متاسفانه هیچ یک از قول و قرارها عملی نشد.
درست پس از توافق هستهای و اجرایی شدن برجام بود که برخی از شرکت های خودروسازی خارجی برای حضور در بازار ایران اعلام آمادگی کردند و حتی نام و قیمت احتمالی برخی محصولات به عنوان گزینههای احتمالی تولید در کشورمان مطرح شد. قیمتهای اعلام شده از سوی خودروسازان باعث شد تا مشتریان ایرانی به خرید خودروهای روز دنیا با قیمت مناسب امیدوار شوند اما آرزوی افرادی که میخواستند محصولات جدید را در بازههای قیمت 20 تا 30 میلیون تومان و یا 50 تا 60 میلیون تومان خریداری کنند، خیلی زود رنگ باخت.
چند مورد از وعدههای خودروسازان که محقق نشد
شرکت فرانسوی پژو اولین خودروسازی بود که پس از برجام با ایران خودرو، قرارداد همکاری امضا کرد و سیتروئن نیز با سایپا به توافق رسید. البته قرارداد سیتروئن برای حضور در ایران هنوز رسمی و اجرایی نشده اما قرارداد پژو با ایران خودرو و تشکیل شرکت مشترک ایکاپ از اوایل امسال وارد مرحله اجرا شد. تا به امروز که نزدیک به شش ماه از سال 1395 گذشته، سه خودروی پژو 2008، پژو 508 و پژو 301 پیش فروش شده است و متاسفانه هیچ یک از آنها با قیمتهایی که در ابتدا وعده داده میشد عرضه نشد تا مشتریان ایرانی مجبور باشند این محصولات را با اختلاف قیمتی چند ده میلیون تومانی خریداری کنند.
در ابتدا قرار بود پژو 2008 با قیمت بین 75 تا 85 میلیون تومان به فروش برسد اما قیمتی که در حال حاضر برای این کراس اوور فرانسوی در نظر گرفته شده حدود 100 میلیون تومان است و حتی این احتمال وجود دارد که قیمت آن تا 120 میلیون تومان نیز افزایش پیدا کند. پژو 301 نیز که پیشبینی میشد با قیمتی معقول یعنی کمتر از 60 میلیون تومان روانه بازار ایران شود، اکنون با قیمت 95 میلیون تومان پیش فروش میشود. یکی دیگر از خودروهای خارجی جدید بازار ایران، پژو 508 است که تصور میشد با قیمت حدود 150 میلیون تومان وارد بازار شود اما همین چند روز پیش شرایط فروش مدل 2017 آن با قیمت 185 میلیون تومان توسط شرکت ایکاپ اعلام شد.
هنوز شرکت سیتروئن، فعالیت خود را در کشورمان آغاز نکرده و حتی محصولات مورد نظرش را نیز اعلام نکرده است اما بعید به نظر میرسد که این خودروساز فرانسوی هم رفتار متفاوتی را از پژو در پیش بگیرد. به گفته کارشناسان، محصولات احتمالی سیتروئن در بازار ایران، پلتفرم مشترکی با خودروهای عرضه شده پژو دارند و با این حساب احتمالا قیمتهایی مشابه با خودروهای پژو خواهند داشت. به عنوان مثال، سیتروئن C6 یکی از محصولات احتمالی این خودروساز فرانسوی برای بازار کشورمان است که از پلتفرم یکسانی با پژو 508 بهره میبرد و احتمالا قیمتی در همان حدود 170 تا 180 میلیون تومان خواهد داشت.
از دیگر خودروساز فرانسوی یعنی رنو هم نباید انتظاری داشت. این شرکت به تازگی قرارداد خود را با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) امضا کرده اما فعلا خبری از تولید و عرضه محصولات آن در ایران نیست. طبق اخبار منتشر شده قرار است دو خودروی رنو داستر و سیمبل در فاز اول در ایران تولید شود و البته ساخت رنو کوئید نیز از مدتی پیش در دستور کار قرار گرفته است. مسئولان ایدرو اعلام کرده بودند که رنو محصولاتی در بازه قیمتی 40 تا 50 میلیون تومان در ایران خواهد داشت اما تحقق این وعده به خصوص در مورد سیمبل و داستر غیر ممکن به نظر میرسد. بنابراین مشتریان باید تنها به رنو کوئید به عنوان یک محصول در رده قیمتی متوسط امیدوار باشند.
دلیل عرضه خودروهای خارجی جدید در بازار ایران با قیمتهای نامتعارف
این رفتار خودروسازان خارجی در ایران از آنجایی عجیب و غیر قابل هضم است که آنها جرات انجام چنین رفتاری را در سایر بازارهای دنیا ندارند. این شرکتهای خودروسازی در بازار کشورهای دیگر تلاش میکنند قیمت محصولات خود را تا حد امکان پایین بیاورند تا بتوانند برای جذب مشتری در برابر رقبا قد علم کنند. اما بازار ایران به نوعی به حیات خلوت این شرکتها تبدیل شده تا با عرضه محصولات با قیمتهایی بسیار گرانتر از نرخهای جهانی، سود خوبی به جیب بزنند. بی جهت نیست که شرکتهای رنو و پژو در آمار فروش خود از بازار ایران به عنوان یک بازار کلیدی و پر سود یاد کردهاند. اما علت این رفتارها و گرانقیمت بودن خودروهای خارجی جدید بازار ایران چیست؟
به گفته کارشناسان صنعت خودرو، انحصاری بودن بازار خودروی ایران قابل انکار نیست و همین امر باعث شده تا دست خودروسازان برای قیمتگذاری محصولاتشان حسابی باز باشد. نکته جالب اینجاست که مشتریان ایرانی نیز با آغوش باز به استقبال خودروهای خارجی جدید بازار میروند و به قیمت بالای آنها نه نمیگویند. فروش 16 هزار دستگاه پژو 2008 در عرض تنها چند روز، تاییدی بر این ادعا است. البته این رفتار مشتریان نیز از عدم رقابتی بودن بازار خودروی کشورمان سرچشمه میگیرد و اگر تنوع گستردهتری در بازههای قیمتی مختلف وجود داشت، آنها نیز مجبور نمیشدند به این قیمتهای نامتعارف تن بدهند. در پایان امیدواریم که با حضور هرچه بیشتر خودروسازان خارجی در ایران، سطح رقابت در بازار خودرو افزایش پیدا کند و از سوی دیگر نهادهای مربوطه، نظارت بیشتری بر نحوه قیمتگذاری خودروهای خارجی جدید بازار داشته باشند.