با پذیرش عمومی نظریه خورشید مرکزی، تلاش دانشمندان برای شناخت جهانهای مختلف آغاز شد. ما را در سفر به سیارات منظومه شمسی به کمک تصاویر ناسا همراهی کنید.
منظومه شمسی در دوران رنسانس کشف شد و از همان زمان، فلاسفه پذیرش یافتههای علمی را به مشاهدات عینی و نظریههای منطقی مشروط کردند. سرانجام با گذشت چند قرن نظریه خورشید مرکزی نیز به طور رسمی مورد پذیرش عموم مردم و بسیاری از دانشمندان قرار گرفت. نظریه خورشید مرکزی برای اولین بار توسط نیکلاس کوپرنیک (Nikolaus Kopernikus) و در کتاب «درباره گردش افلاک آسمانی» مطرح شد. طبق این نظریه، خورشید در مرکز جهان واقع شده و سیارات منظومه شمسی پیرامون آن گردش میکنند.
با کشف این یافتههای بیسابقه در زمینه نجوم، تلاشها برای شناخت جهانهای اطراف منظومه شمسی قوت گرفت و امروزه به لطف تلاشهای دانشمندان مختلف، ما شناخت نسبتا معقولی از سیارات همسایه خود داریم. سفر به سیارات منظومه شمسی یک رویای دیرینه برای بشریت به شمار میرود و در میان 7 سیاره موجود در همسایگی ما، احتمالا سیاره مریخ اولین سیارهای خواهد بود که نسل انسان بر روی آن قدم خواهد گذشت. در این مطلب سعی داریم به کمک تصاویر رسمی آژانس فضایی ناسا و ضمن سفر به سیارات منظومه شمسی ، شما را با سیارههای مختلف آن آشنا کنیم. پس وسایل خود را جمع کنید؛ چرا که سفر به سیارات منظومه شمسی از داخلیترین قسمت آن آغاز و تا بیرونیترین سیاره آن ادامه پیدا میکند.
سفر به سیارات منظومه شمسی و آشنایی با ویژگیهای آنان
دنیای عطارد
عطارد (Mercury) اولین و نزدیکترین سیاره موجود در منظومه شمسی است که در مقایسه با سایر سیارات همسایه، اندازه کوچکتری را دارد. پیشتر لقب کوچکترین سیاره موجود در منظومه شمسی متعلق به سیاره پلوتو بود که بعدها دانشمندان این سیاره را در سال 2006 از لیست سیارات منظومه شمسی خارج کرده و آن را به عنوان یک سیاره کوتوله معرفی کردند.
دهانه دبوسی (Debussy) یکی از معروفترین دهانههای برخورد این سیاره بوده که لقب آن برگرفته از نام آهنگساز مطرح فرانسوی یعنی کلود دبوسی (Claude-Achille Debussy) اقتباس شده است.
مسیر گردش عطارد
در سال 2006 فضاپیمای رصدخانه خورشیدی و هلیوسفری (Solar and Heliospheric Observatory) توانست یک تصویر بسیار زیبا از مسیر حرکت عطارد در مدار خورشید را به ثبت برساند؛ تصویری که بعدها «مسیر حرکت نقطه نقطه سیاره عطارد» لقب گرفت.
عطارد از دیدگاه فضاپیمای مسنجر
این نمایش رنگی جذاب از دشت کالوریس توسط ناسا و به کمک فضاپیمای رباتیک مسنجر (Messenger) به ثبت رسید. جریانهای مذاب در این تصویر را میتوان در نقاط نارنجی رنگ مشاهده کرد.
فضاپیمای مسنجر در سال 2004 به فضا پرتاب شد و در اوایل سال 2008 توانست اولین پرواز خود را در نزدیکی مدار عطارد به اجرا درآورد. ماموریت فضاپیمای مسنجر در سال 2015 و با برخورد این فضاپیما به سطح سیاره مذکور به پایان رسید. برخورد مسنجر با سطح عطارد، دهانهای جدیدی را به سطح آن هدیه کرد.
نمای زیبای سیاره زهره از دیدگاه فضاپیمای مارینر 10
تصویر رنگی و در حال چرخش سیاره زهره برای اولین بار در تاریخ 5 فوریه 1974 به ثبت رسید. فضاپیمای مارینر 10 (Mariner 10) با ثبت این تصویر، چشماندازی نزدیک و بسیار زیبا از این سیاره را به زمین مخابره کرد.
زهره دومین سیاره منظومه شمسی است؛ اما شرایط جوی مناسبی برای استقبال انسان ندارد. ناسا میگوید که سیاره زهره دائما توسط حجم عظیمی از ابرها با مقدار کربن دیاکسید بالا پوشانده شده و دمای آن نزدیک به 483 درجه سانتیگراد است!
در زیر ابرهای زهره
کاوشگر ماژلان (Magellan) در اوایل دهه 90 میلادی از سیاره زهره بازدید کرد و توانست تصویری بینظیر را از قطب شمال این سیاره به ثبت برساند.
بلندترین کوه در سیاره ونوس که «کوه مکسول» (Maxwell Montes) شناخته میشود را میتوان در قالب یک شکاف درخشان در مرکز تصویر زیر مشاهده کرد. ارتفاع این کوه در حدود 11 کیلومتر و حتی از کوه اورست در زمین نیز بلندتر است!
نمای چند میلیون کیلومتری از زمین
در سال 2015، ماهواره رصدخانه آبوهوای فضای ژرف (Deep Space Climate Observatory) با ثبت نمای چند میلیون کیلومتری از کره زمین، انسان را از عظمت جهان خود متحیر ساخت.
این تصویر شگفتانگیز که طی ماموریت آپولو 17 (Apollo 17) در سال 1972 به ثبت رسید، لقب «تیله آبی رنگ» را به خود گرفت. این تصویر، نمای بسیار زیبایی از ابرهای گردان، خشکیها و اقیانوسها در زمین را به خوبی به نمایش گذاشته است.
طلوع زمین
درصد بسیار زیادی از انسانها این شانس را ندارند که در طول دوران زندگی خود، به کره ماه سفر کنند. اما مدارگرد شناسایی ماه (Lunar Reconnaissance Orbiter) به نمایندگی از انسانها توانست نمای خیرهکنندهای از کره خاکی ما را از سطح کره ماه به ثبت برساند. این تصویر که در سال 2015 به ثبت رسید، ظاهر شدن کره زمین از میان سطوح موجدار کره ماه را نشان میدهد.
دنیای مریخ
مدارگردهای وایکینگ 1 (Viking 1) و وایکینگ 2 (Viking 2) در دهه 70 میلادی از مریخ بازدید کردند. این تصویر دراماتیک از سیاره سرخ ، ترکیبی از 100 تصویر تهیه شده به کمک ماموریتهای وایکینگ را نشان میدهد که در سال 1980 به ثبت رسیدهاند.
مریخ سیارهای شناخته شده در منظومه شمسی است و دانشمندان همواره توجه ویژهای را به آن داشتهاند. مریخ نسبت به زمین اندازه بسیار کوچک تری داشته و هر سال در مریخ برابر با 687 روز در زمین است.
چهره عجیب بر روی مریخ
مدارگرد وایکینگ 1 ناسا در سال 1976 این تصویر عجیب و غریب را از سطح مریخ به ثبت رساند و در پی آن، سر و صدای بسیاری را در میان عموم به راه انداخت. در اولین نگاه در این تصویر یک صورتک عجیب به چشم میخورد که همانند انسان دو چشم، بینی و دهان دارد. ناسا بعدها در توضیح این تصویر گفت که ظاهرا اختلالات رخ داده در هنگام عکسبرداری و مخابره این تصاویر، منجر به خلق چنین تصویر عجیبی شده است.
مشتری از دیدگاه هابل
تلسکوپ فضایی هابل (Hubble Space Telescope) لنزهای خود را به سمت سیاره مشتری تنظیم کرد و یک نمای خیرهکننده از پنجمین سیاره منظومه شمسی را به ثبت رساند. این تصویر در سال 2017 به ثبت رسید و غول گازی منظومه شمسی را با وضوحی بینظیر به نمایش میگذارد.
این تصویر ویژه با حرکات متناوب بادها و تفاوت در ضخامت و اندازه ابرهای یخ آمونیاک تزیین شده است.
سمت خورشیدی مشتری
این تصویر نمای جالبی از قطب جنوب سیاره مشتری را در معرض نور خورشید به نمایش میگذارد. اصل این تصویر توسط فضاپیمای جونو (Juno) در سال 2016 به ثبت رسید و یک شهروند دانشمند با نام الکس مای (Alex Mai) این نمای درخشان را به غول گازی بخشید.
سیاره مشتری اقمار بسیاری را در مدار خود دارد و تا سال 2017 تعداد 69 قمر برای این سیاره شناخته شده است.
زیبایی در دنیای زحل
سیاره زحل به عنوان یکی از زیباترین سیارات منظومه شمسی شناخته میشود. فضاپیمای کاسینی (Cassini) در طول ماموریت پرافتخار خود توانست مجموعه شگفتانگیزی از تصاویر نزدیک به سیاره زحل را به ثبت برساند. این تصاویر در سال 2016 و از فاصله 3 میلیون کیلومتری این سیاره تهیه شدهاند. در این نمای خیرهکننده شما میتوانید جزئیات مختلفی از قبیل حلقهها و قطب شمالی این سیاره را به وضوح مشاهده کنید.
زحل دارای اندازه بسیار بزرگتری نسبت به زمین است و 29 سال طول میکشد تا یک دور کامل را در مدار خورشید گردش کند. همانند سیاره مشتری، زحل نیز دارای اقمار بسیاری است که تاکنون 62 عدد از آنان شناسایی شدهاند.
کاسینی در سال 2004 به زحل رسید و قرار است که در سپتامبر 2017 خود را در اتمسفر این سیاره غرق کند.
ژست زیبای زحل در کنار تیتان
قمر تیتان ، بزرگترین قمر سیاره زحل در مقایسه با سایرین است. تصویر بالا که در سال 2015 به ثبت رسید، چشمانداز زیبایی از حلقههای زحل را در مقابل قمر تیتان نشان میدهد.
سیاره زحل یکی دیگر از غولهای گازی منظومه شمسی است و از شرایط مناسبی برای حیات برخودار نیست. اما قمر تیتان یکی از نامزدهای بالقوه برای زندگی بیگانه به شمار میرود.
نمای زیبای اورانوس
فضاپیمای وویجر 2 توانست در سال 986 میلادی، یک نمای شگفتانگیز از هفتمین سیاره منظومه شمسی را به ثبت برساند. منظره درخشان و آبی رنگ این سیاره، جلوه منحصر به فردی از آن را به نمایش میگذارد. ناسا میگوید که اورانوس جهانی سرد با بادهای عظیم است که حلقههای کمرنگی دارد. در مدار سیاره اورانوس در مجموع 27 قمر مختلف در گردش هستند.
یوهان الرت بوده (یوهان الرت بوده) به عنوان یک ستارهشناس مطرح آلمانی توانست در سال 1781 میلادی، این غول یخی را به کمک تلسکوپ خود کشف کند.
شفقهای بیگانه در اورانوس
در این تصویر، حلقههای کمرنگ اورانوس به همراه لکه مربوط به شفقهای بیگانه در این سیاره قابل مشاهده هستند. این عکس در واقع ترکیبی از تصاویر تهیه شده به کمک فضایمای وویجر 2 و تلسکوپ فضایی هابل است.
«اورانوس» (Uranus) از نام خدای آسمان یونان اقتباس شده و هر گردش کامل به دور خورشید توسط آن 84 سال به طور میانجامد!
سیاره نپتون
نپتون نیز همانند اورانوس یک غول یخی است. نپتون دورترین سیاره نسبت به خورشید در منظومه شمسی به شمار میرود. این تصاویر توسط فضاپیمای وویجر 2 ناسا در سال 1989 به ثبت رسید. ناحیه تاریک موجود در این تصویر، نشاندهنده چرخش بزرگی از طوفانهای عظیم بود که بعدها با عنوان «نقطه سیاه بزرگ» (Great Dark Spot) نامگذاری شد.
هر سال در نپتون برابر با 165 سال در زمین بوده و علت آبی رنگ بودن اتمسفر این سیاره به وجود متان در آن نسبت داده شده است.
حلقههای نپتون
فضاپیمای وویجر 2 در جریان ماموریت شجاعانه خود توانست اولین منظره بسیار زیبای این سیاره را برای انسان به نمایش بگذارد. این تصویر که در سال 1989 تهیه شد، دو تا از حلقههای اصلی نپتون را نشان میدهد. ناسا میگوید که سیاره نپتون دارای محیطی منحصر به فرد و طوفانی است. قمر تریتون (Triton) که به عنوان بزرگترین قمر این سیاره شناخته میشود، تنها ماه موجود در سامانه خورشیدی است که مدار پسرونده دارد؛ یعنی جهت گردش آن برخلاف تمامی اقمار موجود در منظومه شمسی است.