مدتی است که ارتش دو کشور روسیه و روسیه سفید (بلاروس) اقدام به برگزاری یک رزمایش بسیار بزرگ موسوم به زاپاد 2017 کردهاند که حوادث عجیبی نیز در پی داشته است.
مانورهای نظامی با اهداف گوناگون اعم از افزایش آمادگی نیروها، آشنایی نیروها با شرایط نزدیک به شرایط حقیقی میدان نبرد، قدرت نمایی به دشمنان و رقیبان، اعلام اتحاد با کشورهای همپیمان و… صورت میگیرند. مانور زاپاد 2017 نیز به بهانه مبارزه با تروریسم اجرا شده، اما در اصل پنجه نمایی خرس (روسیه) به عقاب (آمریکا) و متحدانش است.
زاپاد 2017 بسیار بزرگتر از آن شد که روسیه به ناتو اعلام کرده بود. این رزمایش در تاریخ 14 سپتامبر 2017 (23 شهریور 1396) آغاز و روز گذشته پایان یافت. زاپاد 2017 بزرگترین رزمایش برگزار شده توسط ارتش روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد بود.
زاپاد در زبان روسی به معنی غرب است و مانور زاپاد 2017 نیز در خاک بلاروس و نواحی غربی روسیه، در نزدیکی حوزه بالتیک، انجام شد. این رزمایش آنقدر برگ بود که اوکراین بیم از آن داشت که نکند این مانور سرپوشی برای حمله ناگهانی روسیه به اوکراین باشد! زاپاد 2017 مانور بزرگی بود و احتمال بروز حادثه و حتی تلفات جانی در آن وجود داشت. با این حال برخی از این اتفاقات بسیار عجیب هستند. در ادامه به شرح حوادث و تلفات این مانور بزرگ و البته یک مورد حادثه همزمان با آن میپردازیم.
در همان اولین روز رزمایش، یک فروند بمب افکن راهبری روسی توپلوف Tu-22M3 (نامگذاری ناتو: بک فایر) متعلق به نیروی هوایی روسیه از باند خارج شد که در پی آن هواپیما به شدت آسیب دید و گفته میشود از دست رفته است. این اولین بار نیست که چنین حادثهای گریبان ناوگان Tu-22Mها را میگیرد.
همزمان با دومین روز رزمایش، یک فروند هواپیمای آموزشی و رزمی سبک روسی یاک-130 هنگام پرواز تمرینی در نزدیکی پایگاه هوایی بوریسوگلبسک سقوط کرد. این پایگاه در غرب روسیه است، اما با محل برگزاری رزمایش فاصله دارد. برخی خبرگزاریها این حادثه را مرتبط با زاپاد 2017 دانستند، اما این احتمال چندان قوی نیست.
منابع سوری از کشته شدن فرمانده نیروهای هوابرد روسیه (VDV) و یکی از فرماندهان عالی رتبه دیگر این نیرو در روز 15 سپتامبر خبر میدهند، اما رسانههای روس زبان مدعی هستند خودروی این دو نفر در آن روز تصادف کرده و آنها دچار آسیب شدند. این منبع روسی مدعی است که دو فرمانده عالی رتبه دچار آسیب دیدگی شده و به بیمارستان منتقل شدند، اما راننده خودروی آنها جان باخته است. در این مورد نیز اخبار ضد و نقیض وجود دارد و نمیتوان حرف هیچکدام از دو طرف را با اطمینان تایید یا تکذیب کرد.
و اما فجیعترین حادثهای که در این رزمایش رخ داد، شلیک دستکم 3 راکت 80 میلیمتری S-8 از سوی یک فروند هلیکوپتر تهاجمی روسی کاموف Ka-52 موسم به تمساح (نامگذاری ناتو: هوکم بی) به سوی نیروهای خودی و خبرنگاران بود که فیلم این حادثه را در ادامه میبینیم.
ویدیو شلیک اشتباهی به سمت خبرنگاران
بر اساس ویدیوی منتشر شده، دستکم دو راکت شلیک شده به یک خودروی جنگ الکترونیک و هدایت پهپاد مدل RB-341V Leer-3 و احتمالا یک راکت دیگر نیز به یک خودروی نظامی نامشخص که کمی آن طرف تر از RB-341V Leer-3 پارک شده برخورد کرد. متاسفانه به دلیل کم بودن کیفیت فیلم، امکان تشخیص خودروی مجهول وجود ندارد.
پشت خوردی RB-341V Leer-3 نیز دو چمدان مخصوص حمل پهپاد اورلان-10 دیده میشود که RB-341V Leer-3 همیشه به همراه خود دارد. همچنین مشخص نیست پهپادها درون چمدانها مخصوص خود بودهاند یا خیر.
بر اثر این اتفاق دستکم دو خبرنگار شدیدا آسیب دیدند. بروز نقص فنی عامل شلیک اشتباهی راکتها عنوان شد. اگر به فیلم دقت کنید، در ثانیه 26 که فیلم از دید هلیکوپتر پخش میشود، هدفگیر برای یک لحظه روی نقطه مورد نظر رفته و آنجا را هدفگیری میکند و در لحظه بعد نیز راکتها به آن سمت شلیک میشوند. مشخص نیست که آیا سیستم هدفگیری Ka-52 ناگهان به دلیل نقص فنی راکتها را روانه آن نقطه کرده است یا خیر و یا چگونه اقدام به شلیک کرده است.
اگر نقص فنی عامل اصلی این حادثه باشد، پس باید افراد آسیب دیده را بدشانس ترین انسانهای روی زمین دانست. زیرا راکتهای شلیک شده فاقد هدایت بوده و در راستای زاویه هلیکوپتر حرکت میکنند؛ با این وجود یعنی نقص فنی دقیقا زمانی رخ داده که هلیکوپتر در راستای محل حضور آنها بوده است!
نکته جالب اینحاست که رسانههای دولتی روسی در ابتدا با وجود اینکه فیلم حادثه منتشر شده بود، این خبر را تکذیب کردند، اما در نهایت آن را روی خروجی خود گذاشتند.