تحقیقی جدید از کشف احتمالی قدیمی ترین نشانه حیات در سنگهایی با قدمت 3.95 میلیارد سال، خبر میدهد؛ با ما در بررسی این یافته بزرگ همراه باشید.
نشانههای اولیه حیات بر روی زمین پراکنده و محدودند، چرا که تنها نمونههای سنگی کمی از اولین دوره زمین شناسی پس از سفت شدن پوسته زمین، یعنی دوره سپیدهدم نخستزیستی (Eoarchean)، در شرایطی مناسب و قابل بررسی حفظ شدهاند؛ بر اساس باور دانشمندان، این دوران در حدود 4 تا 3.6 میلیارد سال پیش آغاز شد، اقیانوسها و اتمسفر ابتدایی سیاره ما در آن شکل گرفت و همچنین، قدیمی ترین نشانه حیات به همین دوره بازمیگردد.
تاکنون اولین نشانه حیات در تاریخ 4.5 میلیارد ساله زمین، مربوط به سنگی با قدمت 3.7 میلیارد سال بود که پس از کشف در کشور گرینلند (Greenland)، مقالهای از یافتن آن در سال 1395 به چاپ رسید. البته تحقیق قدیمیتری مربوط به سال 1375 از یافتن سنگهایی با قدمت 3.8 میلیارد سال، حاوی نشانهای از حیات، در جزیره آکیلیا (Akilia Island) گرینلند خبر داد، اما شواهد مطرحشده در آن تحقیق کاملا موردقبول جامعه علمی نبود.
حال دانشمندان پس از آنالیز سنگهایی با قدمت 3.95 میلیارد سال که در منطقه لابرادور (Labrador)، در شمال شرقی کانادا یافت شده بودند، ادعا میکنند که داخل این نمونهها موادی تولیدشده توسط میکروبها کشف شده است. سویوشی کومیا (Tsuyoshi Komiya)، زمین شناسی از دانشگاه توکیو و نویسنده اصلی مقاله این کشف عملی معتقد است که مواد داخل سنگها، به احتمال قوی، قدیمی ترین نشانه حیات بر روی زمین هستند.
نمونههای مورد آزمایش این پژوهشگران از نوع قدیمیترین سنگهای متارسوبی (Metasedimentary) شناختهشده، بودند؛ در این نوع سنگها، رسوبات مدفونشده در زیر لایههای زمین با قرارگیری در معرض فشار و دمای بالا، کریستالی میشوند. محل جمعآوری نمونهها هم به ادعای کومیا، از نزدیکترین شهر فاصله زیادی داشته و سکونتگاه خرسهای قطبی منطقه بوده است.
از آنجایی که مطالعات پیشین دانشمندان را به این نتیجه رسانده بود که امکان ایجاد حیات در گرافیت (مادهای لایهلایه از عنصر کربن) حاوی ایزوتوپهای سبکتر کربن وجود دارد، این محققان به دنبال پیدا کردن گرافیت در داخل نمونهها بودند؛ لازم به ذکر است که ایزوتوپهای هر عنصر به صورت کلی در تعداد نوترونهای هسته اتم خود با یکدیگر تفاوت دارند.
با توجه به ایزوتوپهای کربن یافته شده داخل گرافیت نمونههای منطقه لابرادور، نتیجهگیری تیم کومیا این بود که ماده مربوطه منشائی زیستی دارد. از آنجایی هم که گرافیت موردنظر دانشمندان در داخل سنگهای باستانی به خوبی محبوس شده بود، میتوان با اطمینان گفت که ماده یافت شده در دورههای پس از سپیدهدم نخستزیستی و در اثر آلودگیهای جانبی به وجود نیامده است.
بررسی بیشتر ترکیبات این گرافیت و مواد معدنی اطراف آن به منظور شناسایی ارگانیسمهای سازنده آن و محل زندگی چنین ارگانیسمهایی در حال انجام است. کومیا معتقد است که با تحقیق بیشتر در مورد قدیمی ترین نشانه حیات، دانش بشر در مورد نقطه آغازین تکامل زمین گستردهتر خواهد شد.
مقاله مربوط به این کشف در ژورنال “Nature” به چاپ رسید.