دانشمندان به تازگی موفق شدند تا به وسیله مغز کرم الگانس رباتی را هدایت کرده و در اقدامی تحسینبرانگیز، مرکز عصبی یک موجود زنده را به ربات وصل کنند.
به زبان ساده میتوان گفت که بخش بزرگی از عملکرد مغز به سیگنالهای الکتریکی وابسته است و اگر بتوان به روشی این سیگنالها را دستهبندی و در کامپیوتری آپلود کرد، این امکان وجود دارد که همانند ایدههای فیلمهای علمی تخیلی، مغز انسان را به صورت دیجیتالی و برای همیشه از نابودی حفظ کرد. البته جدا از مباحث اخلاقی موجود در رابطه با اتصال مغز به کامپیوتر و حفظ اطلاعات و پیکربندی آن به صورت دیجیتال، این ایده رویایی است که فاصله زیادی با تبدیل شدن به واقعیت دارد.
با این حال از آنجایی که هر دستاورد بزرگی با قدمهای کوچک و ابتدایی شروع میشود، تیمی بینالمللی از دانشمندان مدتی است که نسخهای دیجیتالی از مغز کرم الگانس (Caenorhabditis elegans) را تهیه کرده و به نوعی یک اقدام غیرممکن را ممکن ساختهاند.
جزئیات اتصال مغز کرم به ربات
این نوع کرم به عنوان نخستین جانداری که نقشه ژنی آن به درستی و تماما ترسیم شده و پژوهشهای گستردهای بر روی آن انجام شده، شناخته میشود؛ بنابراین در سال 2014 دانشمندان تحت پروژهای به نام “OpenWorm ” تمامی ارتباطات میان 302 نورون این جاندار را نقشهبرداری کرده و آنها را در نرمافزاری شبیهسازی کردند.
هدف اصلی پروژه شبیهسازی کامل این کرم و ساخت نسخهای مجازی از آن اعلام شد، اما مهمترین اقدام در این راستا، بازسازی مغز جاندار و اتصال آن به یک ربات لگویی ساده بود. این ربات مجهز به تمامی وسایل لازم برای معادلسازی اعضای محدود و سادهی بدن کرم الگانس بود؛ به عنوان مثال، سنسورهای صوتی تعبیهشده عملکردی همانند بینی کرم را داشتند و تعدادی موتور هم فعالیتهای حرکتی جاندار را کپی میکرد.
در کمال تعجب بدون نیاز به برنامهریزی و کد نویسی خاص، مغز مجازی کرم الگانس ربات لگویی را هدایت کرد و بر طبق گزارشها، رفتارهای دستگاه شباهت زیادی به فعالیتهای کرم در محل زندگیاش داشتند؛ مثلا تحریک سنسور بینی باعث توقف حرکت ربات به جلو میشود و با تحریک حسگرهای جلویی و عقبی، میتوان دستگاه را به همان جهتها هدایت کرد.
در ویدیوی کوتاه منتشرشده در پروژه اتصال مغز به ربات هم بخشهایی از عملکرد دستگاه به نمایش گذاشته شده است و به اعتقاد بسیاری، حرکتهای بدون برنامهریزی ربات که توسط مغز کرم الگانس به او دیکته میشدند، در نوع خود شگفتانگیزند:
البته شبیهسازی انجامشده در حالت ایدئال نیست و برای فعالسازی نورونهای مجازی آپلود شده باید فرآیندهای مختلف پردازشی به میزان زیادی ساده میشدند؛ با این حال ایجاد حرکتهایی مانند توقف قبل از برخورد با موانع و تغییر جهت بدون هیچ برنامهریزی خاصی و تنها به کمک شبکهای از اتصالات که مغز کرم الگانس را شبیهسازی میکنند، در نوع خود منحصر به فرد و شگفتانگیز است.
تعداد قابلتوجهی از دانشمندان جهان در حال حاضر تمرکز خود را بر روی ترسیم نقشه جامعی از اتصالات نورونهای مغز انسان که کانکتوم (Connectome) نامگرفته، گذاشتهاند و انتظار میرود که قبل از آپلود کامل مرکز سیستم عصبی انسان بر روی کامپیوتر، شبیهسازی برخی از عملکردهای پایهای مغز، فناوری هوش مصنوعی و تکنولوژی رایانهها را دچار تغییراتی بنیادی کند.
با این حال بسیاری معتقدند که در صورت تهیه نسخهای دیجیتال از مغز، امکان رسیدن به جاودانگی و زندگی ابدی به دور از محدودیتهای بدنی که بیشتر از یک قرن دوام نمیآورد، فراهم خواهد شد.
بر اساس آخرین خبرها، پروژه OpenWorm همچنان در حال ادامهی فعالیت است.