بررسی هزینه عوارض خروج از کشور در سایر نقاط دنیا ؛ ایران رکورددار شد!

هزینه عوارض خروج از کشور در سال آینده تغییر پیدا خواهد کرد و افزایش میزان نرخ عوارض خروج از کشور تاکنون اعتراض های زیادی در پی داشته است. اما این مبلغ در سایر کشورها چقدر است؟

بعد از مشخص شدن لایحه بودجه سال 1397، چندین بخش آن سبب پراکنده شدن موجی از اعتراضات شد. مردم در کنار شایعه احتمال افزایش قیمت سوخت، به خاطر تایید شدن خبر افزایش عوارض خروج از کشور دست به اعتراض زدند. بر اساس بند جدید لایحه بودجه سال 1397، میزان عوارض خروج از کشور به یکباره 3 برابر شده است.

پیش از این مبلغ عوارض برای خروج تنها 75 هزار تومان بود، اما این مبلغ در سال آینده به 220 هزار تومان خواهد رسید. نکته جالب‌تر اینکه برای سفر دوم باید با 50 درصد افزایش 330 هزار تومان و برای سفر سوم و به بعد نیز باید 440 هزار تومان به عنوان عوارض خروج از کشور پرداخت کرد.

هزینه 75 هزار تومانی پیشین تنها مربوط به زمان سفر به صورت هوایی بود و در صورت تمایل برای خروج از کشور به صورت زمینی، مردم تنها 25 هزار تومان به عنوان عوارض پرداخت می‌کردند. اما متاسفانه در لایحه بودجه سال آتی، میزان عوارض جدید یاد شده به صورت کلی به خروج از کشور اطلاق شده است و شاهد طبقه‌بندی‌ خاصی درباره نوع سفر نیستیم.

جدول عوارض خروج از کشور

مشکل تنها افزایش میزان عوارض نیست، بلکه مشکل اینجاست که مبلغ پیشین به یکباره بین 3 تا 6 برابر افزایش پیدا کرده است. بر اساس یکی از ردیف‌های جداول مربوط به هزینه‌های خدمات مجموعه نیروی انتظامی، عوارض خروج از کشور برای زائران حج عمره و تمتع و علاوه بر آن عتبات عالیات، برای هر نفر 110 هزار تومان است. اما به منظور سفر به سایر نقاط دنیا باید 220 هزار تومان پرداخت کرد. حین سومین مرتبه سفر، این میزان با افزایش 100 درصدی به 440 هزار تومان خواهد رسید.

اما دلیل دولت برای افزایش عوارض چیست؟

میزان عوارض خروج از کشور تا پیش از افزایش نیز زیاد تلقی می‌شد، اما اکنون به اوج خود رسیده است. فلسفه آن‌ها برای افزایش عوارض بیرون رفتن از مرزهای ایران این است که شخص دارای قصد رفتن به سفر خارجی، حتما تمکن مالی خوبی دارد. پس باید از دارا گرفت و به ندار بخشید. به این ترتیب دولت می‌تواند با مبالغ زیاد دریافت شده، در بخش‌های دارای بودجه کمتر هزینه کرده و مشکلات افراد نیازمند را برطرف کند.

رییس دفتر ریاست جمهوری گفت درآمد حاصل از افزایش عوارض خروج از کشور و همچنین کاهش بودجه یارانه نقدی، در مواردی همچون بیمه سلامت و کمک به اقشار ضعیف جامعه صرف خواهد شد. وی در ادامه مدعی شد تاکنون هر کجا که دولت بعد از اتخاذ تصمیمی با عکس‌العمل اجتماعی مناسبی مواجه نشده است، در نهایت تصمیم خود را طبق خواست مردم تغییر داده است.

با در نظر گرفتن تمامی این موضوعات بد نیست نگاهی به میزان عوارض خروج از کشور در سایر نقاط دنیا بیندازیم. مردم کشورهای دیگر برای خروج از مرزها چقدر باید عوارض پرداخت کنند؟

عوارض خروج از کشور در سایر کشورها

در بیشتر کشورهای دنیا، مبلغی تحت عنوان «مالیات بر خروج مسافران» در همان فرودگاه از مسافران اخذ می‌شود. انگلستان از جمله کشورهایی است که مالیات خروج از کشور در آن تقریبا بالا است. بر اساس قانونی که از سال 1994 در این کشور وضع شده است، برای پروازهای مسیر کوتاه و کلاس اقتصادی مبلغ 13 پوند و برای سایر سفرها به ازای هر نفر 26 پوند دریافت می‌شود.

اگر مسافت سفری بیش از 2 هزار کیلومتر باشد و در کلاس اقتصادی جای بگیرد، عوارض خروج از کشور 75 یورو خواهد بود. این میزان برای سایر کلاس‌های دارای همین مسافت به 150 پوند می‌رسد. احتمال دارد این نرخ در سال 2020 حذف شود. برای محاسبه مبالغ ذکر شده کافی است بدانید 10 پوند انگلستان برابر با 13 دلار آمریکا است.

استرالیا نیز یکی دیگر از کشورهایی است که عوارض خروج از کشور در آن تقریبا بالا است. اما در این کشور نرخ ثابت بوده و برای تمامی پروازهای دریایی و یا هوایی اعمال می‌شود. مالیات 42 دلار به منظور ترک کردن مرز کشور از سال 1995 وضع شده و هدف از آن، افزایش غربالگری مهاجرتی به استرالیا یاد شده است.

کشور آلمان از سال 2011 تصمیم گرفت به حمل‌ و نقل هوایی مالیات تخصیص دهد. در این کشور نیز مالیات بر اساس مقصد و مسافت تعیین می‌شود. مسافران حین رفتن به مقاصد دارای مسافت کوتاه به ازای هر نفر 8.39 دلار، برای مقاصد دارای مسافت متوسط 26 دلار و برای مقاصد طولانی و بسیار دور 47 دلار برای هر نفر پرداخت می‌کنند.

قطر یکی دیگر از کشورهایی است که به تازگی به جمع کشورهای دریافت‌کننده مالیات بر خروج مسافران افزوده شده است. در این کشور از سال 2016، از هر مسافر به خاطر استفاده از تسهیلات هوایی 9.2 دلار دریافت می‌شود. عوارض خروج از کشور در ترکیه به عنوان یکی از توریستی‌ترین کشورهای دنیا که بیشتر بودجه خود را از محل گردشگری به دست می‌آورد نزدیک به 4 دلار آمریکا است. قانون دریافت عوارض خروج از مرزهای کشور در سال 2007 در ترکیه تصویب شد.

باید در نظر داشت موضوع عوارض و مالیات کاملا با یکدیگر متفاوت است. عوارض به معنی دریافت مبلغی توسط دولت یا سازمان‌های اداری به منظور انجام خدمتی خاص برای مردم است. به عنوان نمونه در بزرگراه‌ها و مسیرهای بین شهری، به خاطر هزینه‌های صرف شده برای تعمیر و نگهدار جاده مبالغی از رانندگان دریافت می‌شود. اما مالیات در ازای ارائه خدمت نیست.

مالیات طبق تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، پرداختی الزامی و بلاعوض محسوب می‌شود. مالیات در واقع یک نوع هزینه اجتماعی است که مردم یک جامعه به خاطر استفاده از امکانات و منابع یک کشور موظف به پرداخت آن هستند. می‌توان آن را حق شهروندی تعبیر کرد.

پس با در نظر گرفتن عنوان افزایش عوارض خروج از کشور باید توقع داشت ارائه برخی خدمات ارتقا پیدا کرده باشد، در حالی که چنین خبری نیست. پس در سایر کشورها، مبلغ دریافت شده به طور صحیح مالیات یاد می‌شود.

قانون دریافت عوارض خروج از کشور در ایران نخستین مرتبه در سال 1364 تصویب شد. در آن زمان مصوب شد دولت می‌بایست از هر نفر دارای گذرنامه ایران، برای نخستین مرتبه در هر سال پنج هزار تومان و برای مرتبه دوم و بیشتر در همان سال به ازای هر نوبت ده هزار تومان به عنوان عوارض خروج از کشور دریافت کند.