کشف عجیب فضاپیمای کاسینی در میان سایه‌های سیاره زحل

کشف عجیب فضاپیمای کاسینی (Cassini) مدت کوتاهی پس از اتمام ماموریت این کاوشگر و سقوط آن در میان اتمسفر سیاره زحل، به تازگی خبرساز شده است.

کاوشگر کاسینی مدتی پیش به ماموریت چند ساله خود برای جمع‌آوری اطلاعات از ششمین سیاره منظومه خورشیدی پایان داد و با سقوط در اتمسفر زحل، به طور کامل نابود شد. با این حال کاسینی تا آخرین لحظه مرگ خود به ثبت داده‌های ارزشمند و منحصر به فرد از این غول گازی ادامه داد.

جزئیات کشف عجیب فضاپیمای کاسینی در لحظات پایانی

در همین رابطه، بررسی‌های جدید دانشمندان نشان می‌دهند که در هنگام عبور این فضاپیما از داخل حلقه‌های زحل، کاسینی در ارتفاع بین 2600 تا 4 هزار کیلومتری از یونوسفر (Ionosphere) یا همان خارجی‌ترین لایه جو سیاره عبور کرد و در این مسیر، تصاویر ثبت‌شده پرده از رازی جالب‌توجه برداشتند؛ کشف عجیب فضاپیمای کاسینی در مراحل آخر ماموریت این بود که سایه ایجادشده توسط حلقه‌های زحل، از رسیدن تشعشات ماورا بنفش خورشید به بخشی از یونوسفر سیاره جلوگیری کرده و تغییرات شگفت‌انگیزی را در اتمسفر این غول گازی به وجود می‌آورد.

تصویری خیالی از کاوشگر کاسینی در نزدیکی سیاره زحل

لازم به ذکر است که به بر طبق تعریف دانشمندان، یونوسفر زحل لایه جو بین ارتفاع‌های 300 تا 5 هزار کیلومتری سطح سیاره بوده که با تابش ماورا بنفش خورشید یونیزه می‌شود؛ البته از آنجایی که سیاره ششم منظومه شمسی سطح سفت و سنگی نداشته و از گاز تشکیل‌شده، وقتی صحبت از ارتفاع می‌شود، مرجع در نظر گرفته شده توسط محققان فاصله 60,268 کیلومتری از مرکز زحل است.

از طرف دیگر، مدت زیادی است که دانشمندان ناسا (NASA) به تاثیرات این حلقه‌ها و نقش آن‌ها در شرایط طبیعی زحل پی برده‌اند؛ به عنوان مثال در دهه 80 میلادی محققان این سازمان ادعا کردن که به احتمال قوی،‌ بخش نوار مانند سیاره به دلیل باریدن ذرات باردار آب از حلقه‌ها، بر اتمسفر زحل، به وجود آمده‌اند و بررسی‌ها در سال 2013 این نظریه را تایید کرد.

به طور دقیق‌تر، تحلیل داده‌های ارسالی از کاوشگر کاسینی توسط پژوهشگران موسسه فیزیک فضایی سوئد و ناسا نشان داد که در محل قرارگیری سایه حلقه‌های زحل، یونوسفر سیاره به میزان قابل‌توجهی کمتر یونیزه بوده و پلاسمای کمتری هم در این بخش‌ها وجود دارد. با بررسی‌های بیشتر ثابت شد که حلقه B و بخش زیادی از حلقه A زحل به میزان زیادی جلو تشعشات خورشید را گرفته و حلقه‌های دیگر چنین قابلیتی را ندارند.

البته بخش دیگری از تغییرات گزارش‌شده در یونوسفر زحل تنها به دلیل سایه حلقه‌های این سیاره به وجود نیامده است و حدس این محققان در مورد دلیل پدیده مشاهده‌شده،‌ به باران ناشی از حلقه‌ها مربوط می‌شود. با این حال تیم پژوهشی برای نوشتن مقاله خود تنها از نیمی از اطلاعات به دست آمده از 22 چرخش نهایی فضاپیمای کاسینی قبل از مرگش استفاده کردند و انتظار می‌رود که با بررسی نیمه‌ی دیگر داده‌ها، دلیل اصلی تغییرات این لایه از جو سیاره با دقت بیشتری مشخص شود.

مقاله معرفی‌شده به تازگی در ژورنال “Science” به چاپ رسیده است.