گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
از مدتی پیش بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان H5N1 با منشا پرندگان وحشی و مهاجر در کشورمان شیوع پیدا کرده و تلفاتی داشته است. در ادامه، علائم و راه‌های پیشگیری و درمان آنفولانزای مرغی را بررسی می‌کنیم.
بیماری‌هایی که از حیوانات به انسان‌ها منتقل می‌شوند، یکی از معضلات جدی دنیاست. نمونه‌ای که در سال‌های اخیر بارها گریبان مردم ایران را گرفت، شیوع انواع آنفولانزا در کشورمان بود. معمولا این نوع بیماری در افراد مبتلا شده با علایم ساده سرماخوردگی آغاز می‌شود و به همین دلیل شاید بعضی‌ها آن را زیاد جدی نگیرند، اما اگر این بیماری سخت مورد پیگیری و درمان سریع قرار نگیرد، فرد مبتلا شده را به کام مرگ می‌کشاند.
آنفولانزای پرندگان، نوعی بیماری ویروسی است که خود شامل انواع مختلفی می‌شود. منشا این بیماری همان‌طور که از اسمش پیداست، پرندگان است اما در بسیاری موارد به انسان‌ها نیز سرایت می‌کند. ویروس آنفولانزای فوق حاد پرندگان H5N1 یکی از خطرناک‌ترین انواع آنفولانزاست و اولین بار در سال 1997 در هنگ کنگ به انسان‌ها منتقل شد و در سال‌های 2003 و 2004 نیز شاهد شیوع آن در اروپا بودیم؛ به طوری که میلیون‌ها پرنده آلوده و کشته شدند.
در ماه آوریل 2016 نیز عراق اولین شیوع آنفولانزای مرغی را گزارش کرد و سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) شیوع مجدد این بیماری پس از 10 سال را تایید کرد. گفته شد حدود 720 هزار پرنده بر اثر این بیماری تلف شده‌اند.
به تازگی نیز متاسفانه شاهد شیوع بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان H5N1 در کشورمان بودیم. این ویروس موجب تلف شدن تعداد زیادی از پرندگان شده و حتی برخی منابع از مبتلا شدن چندین نفر به این بیماری خبر می‌دهند.
علیرضا رفیعی پور، رئیس سازمان دامپزشکی ایران بیان کرد بیش از 21 میلیون مرغ بر اثر آنفولانزای پرندگان معدوم شده است. وی اضافه کرد که طی دو سال اخیر کشور ما با این بیماری مواجه شده و بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز با این بیماری درگیر هستند. طبق آخرین گزارشات، 16 استان کشور تا روز 10 بهمن 1396 درگیر این بیماری شده‌اند و استان قم با 114 کانون، بیشترین تعداد کانون بیماری را دارد. استان‌هایی مانند سمنان و لرستان نیز تنها یک واحد آلوده دارند. در مجموع تا به امروز بیش از 420 کانون آلوده به بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان در ایران شناسایی شده است.
همچنین به گفته رفیعی پور، تاکنون بیش از 21 میلیون قطعه مرغ در کشور معدوم شده و 73 درصد جمعیت مرغ تخم‌گذار و 8 درصد جمیت پولت کشور درگیر این ویروس خطرناک شده‌اند. وی افزود ما 340 آبگیر، تالاب و سد در کشور داریم که پرندگان مهاجر از این طریق وارد کشور شده و ویروس را به کشورمان آورده‌اند.
سهراب عاقبتی، مدیر کل دامپزشکی استان گیلان نیز از شناسایی 3 کانون ابتلا به بیماری فوق حاد پرندگان در شهرهای رشت، رضوانشهر و صومعه سرا خبر داد و گفت این بیماری در حال کنترل است و شهروندان در مورد مصرف فرآورده‌های گوشتی پرندگان که در مراکز بهداشتی ذبح می‌شوند نگرانی نداشته باشند اما جانب احتیاط را رعایت کنند. قربانعلی محمدپور، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گیلان هم اعلام کرد حدود 2 هزار قطعه پرنده مهاجر آلوده به آنفولانزای فوق حاد پرندگان در این استان معدوم شده است.
از سوی دیگر، محمد محمدیان، مدیرعامل شبکه تشکل‌های غیر دولتی محیط زیست و منابع طبیعی استان گیلان گفت:
بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان ، یکی از بیماری‌های به شدت واگیر و کشنده در میان پرندگان است. این بیماری بین پرندگان و انسان مشترک است و حتی امکان دارد حیواناتی چون خوک، پستانداران دریایی، سنجاب و گربه‌سانان را نیز آلوده کند. این بیماری به خاطر شدت تلفات بالا به طاعون پرندگان شهرت دارد.
وی همچنین بیان کرد که پارک ملی خشکی دریایی بوجقان در شهر ساحلی بندر کیاشهر در روزهای اخیر شاهد تلفات سنگینی از پرندگان مهاجر زمستانه بوده است. این زیستگاه مهم، زمستان هر سال میزبان صدها هزار پرنده آبزی، کنار آبزی و خشک‌زی است و یکی از کانون‌های اصلی این بیماری و تهدیدی جدی برای مردم کیاشهر و شهرهای اطراف محسوب می‌شود.
عبدالله بهمنش، مدیرکل دامپزشکی کهکیلویه و بویراحمد هم اظهار کرد تاکنون دو کانون آنفولانزای فوق حاد پرندگان در این استان شناسایی شده است اما خوشبختانه طیور صنعتی استان همچنان عاری از این بیماری هستند. همچنین برخی اخبار حاکی از آن بود که تاکنون چند نفر در کشورمان بر اثر ابتلا به بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان H5N1 فوت کرده‌اند، اما هنوز این اخبار مورد تایید قرار نگرفته‌اند و تعدادی از مسئولان، خبر فوق را تکذیب کرده‌اند.
علایم آنفولانزای فوق حاد در میان پرندگان
آنفولانزای فوق حاد پرندگان شروع ناگهانی و پرتلفاتی در گله طیور خواهد داشت. بی‌حالی شدید، کاهش مصرف دان، افت ناگهانی و شدید تولید تخم مرغ روزانه، سیاه شدن و خون‌ریزی تاج و ساق پا از جمله علایم این ویروس در میان پرندگان است. هر مرغ و پرنده‌ای که مبتلا به این آنفولانزا شود دیگر امیدی به بهبود آن نیست و باید به سرعت معدوم شود تا از شیوع بیماری در میان سایر پرندگان ممانعت به عمل بیاید.
علایم بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان در میان انسان‌ها
آنفولانزای فوق حاد پرندگان می‌تواند به انسان‌ها نیز منتقل شود. معمولا افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند تماس مستقیم با پرندگان داشته‌اند. این بیماری از طریق تماس و یا نزدیک شدن بیش از حد به پرندگان میزبان ویروس به خصوص پرندگان وحشی و مهاجر به انسان منتقل می‌شود و حتی احتمال انتقال از طریق تماس با مورد انسانی آلوده شده نیز وجود دارد. این پرندگان می‌توانند بدون این که خود مبتلا به بیماری شوند، ویروس‌های آنفولانزا را با خود جابجا کنند.
دوره نهفته این آنفولانزا معمولا حدود 7 روز است و از یک روز پیش از شروع علایم تا 7 روز پس از آن، امکان سرایت بیماری وجود دارد. افرادی که تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد، سرفه، گلودرد و تنگی نفس داشته باشند مشکوک به آنفولانزای مرغی هستند.
راه‌های پیشگیری از بیماری آنفولانزای فوق حاد H5N1 پرندگان
در ادامه به مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به آنفولانزای فوق حاد پرندگان اشاره خواهیم کرد:
1. با پرندگان، چه زنده و چه مرده، تماس نداشته باشید و در صورت لزوم، این کار را با دستکش انجام دهید.
2. از شکار و نگهداری پرندگان مهاجر و بومی آبزی خودداری کنید.
3. اهالی روستاها، مرغ‌های بومی و دیگر ماکیان را به صورت چرای آزاد رها نکنند و آن‌ها را در مکان‌های سرپوشیده نگهداری کنند.
4. پرندگان را در خانه نگهداری نکنید.
5. از خرید مرغ و پرندگانی که خارج از سیستم دامپزشکی و بهداشتی، ذبح و کشته می‌شوند خودداری کنید.
6. گوشت مرغ را قبل از طبخ به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید.
7. تخم مرغ و گوشت پرندگان را کنار سایر مواد غذایی قرار ندهید.
8. سطح تخم مرغ‌هایی که به خون و مدفوع پرندگان آلوده شده را قبل از شکاندن بشویید.
9. تخم مرغ آب‌پز را به صورت کاملا سفت شده میل کنید.
10. در آب‌هایی که پرندگان در آن زندگی می‌کنند، شنا نکنید.
11. فاصله یک متری را با فرد مبتلا شده حفظ کنید.
12. تا جای ممکن به مناطق آلوده سفر نکنید.
13. کودکان را از طیور و پرندگان دور نگه دارید.
14. دست‌های خود را چند بار در روز به ویژه بعد از تماس با پرندگان و تخم آن‌ها و قبل از خوردن غذا و پس از دستشویی رفتن بشویید.
15. بیماری و مرگ پرندگان را به مقامات گزارش کنید.
16. گوشت پخته را روی سطحی که قبلا گوشت خام آنجا بوده قرار ندهید.
17. اگر بلافاصله پس از تماس با پرندگان مریض یا مرده، علایم آنفولانزا از جمله تب در شما ظاهر شد، سریعا برای درمان به نزدیک‌ترین درمانگاه مراجعه کنید.
افرادی که بیشتر از همه در معرض خطر قرار دارند
این افراد بیشتر از همه در معرض خطر ابتلا به آنفولانزای فوق حاد پرندگان قرار دارند:
1. افرادی که با میزبان اصلی این بیماری (پرندگان وحشی، پرندگان مهاجر، ماکیان زنده یا مرده)، فراورده‌ها، مدفوع و محل زندگی آن‌ها سر و کار دارند.
2. افرادی که در آزمایشگاه‌ها با نمونه‌های آلوده به ویروس آنفولانزا سر و کار دارند.
3. کارکنان مراقبت‌های بهداشتی
4. افراد ساکن در مناطقی که مرگ پرندگان در آن بیشتر از حد انتظار اتفاق افتاده است.
5. افرادی که به مناطق آلوده به آنفولانزا مسافرت کرده‌اند.
طبق آخرین تحقیقات انجام شده، نمی‌توان مانع از شیوع ویروس آنفولانزای فوق حاد پرندگان H5N1 در بیشتر کشورها شد و تنها پیشنهاد می‌شود نظارت‌ها بر میزان مرگ و میر پرندگان مهاجر بیشتر شود. بررسی نمونه‌های کلینیکی و ویروس‌های به دست آمده از انسان‌ها و طیور توسط مراجعی چون فائو، WHO و OIE نشان می‌دهد که ساخت واکسنی موثر در برابر این بیماری رو به پیشرفت است.
