همراستایی هرم بزرگ جیزه با جهتهای جغرافیایی شمال، جنوب، شرق و غرب موضوع پژوهش جدید دانشمندان است که توضیحی را برای این مورد از شگفتیهای مختلف این بنا، ارائه دادهاند.
هرم بزرگ جیزه (Great Pyramid of Giza) که به عنوان تنها بازمانده عجایب هفتگانه جهان و بزرگترین بنا در میان اهرام مصر شناخته میشود، رازها و شگفتیهای بسیاری را در خود دارد که یکی از این شگفتیها همراستا بودن، به صورت تقریبا بدون نقص، با جهتهای شمال، جنوب، شرق و غرب جغرافیایی است.
در همین رابطه، به تازگی یکی از متخصصان باستان شناسی کشف کرده است که مصریان باستان احتمالا به کمک موضوعی به نام اعتدال پاییزی (fall equinox) توانستهاند تا امکان همراستایی هرم بزرگ جیزه با قطبهای زمین را فراهم کنند؛ اعتدال پاییزی به نقطهای زمانی که دقیقا در انتهای فصل سوم سال و ابتدای تابستان است، گفته میشود. طول شب و روز هم در زمان اتفاق افتادن این پدیده تقریبا با هم برابر میشوند.
اطلاعاتی از هرم بزرگ جیزه
یکی از فرعونهای مصر باستان به نام خوفو (Khufu) چیزی در حدود 4500 سال پیش هرم جیزه را با ارتفاع 138 متر، در فلات جیزه ساخته بود و با وجود مشکلاتی از قبیل کج بودن بنا، اندازهگیریهای دقیق و به کار گیری تکنیکهای مهندسی خاصی برای ساخت این هرم، تاکنون باعث شگفتی بسیاری از دانشمندان شده است.
گلن دش (Glen Dash)، یکی از مهندسان برجسته که به تازگی مقالهای از هرم جیزه را در ژورنال “The Journal of Ancient Egyptian Architecture” به چاپ رسانده، در مورد همراستایی هرم جیزه با جهتهای جغرافیایی میگوید که سازندگان این بنا هرم را با دقت یک پانزدهم درجه، با قطبهای زمین در یک راستا قرار دادهاند!
هرم خفرع (Khafre) که در همان فلات جیزه قرار دارد و هرم سرخ (Red Pyramid) که در دهشور مصر واقع شده است هم همانند هرم بزرگ جیزه در جهتی همراستا با شمال و جنوب زمین قرار گرفتهاند و دقیقا مانند بزرگترین هرم مصر، به میزان اندکی در جهت خلاف عقربههای ساعت از راستای موردنظر منحرف شدهاند.
در یک صد سال گذشته متخصصان حوزههای مختلف روشهای گوناگونی را که احتمالا توسط مصریان باستان مورداستفاده قرار گرفته تا این ویژگی شگفتانگیز را در هرم جیزه و دو هرم دیگر به وجود بیاورد، پیشنهاد کردهاند. دَش هم در جدیدترین مقاله خود احتمال به کار گیری نقطه اعتدال پاییزی را برای رسیدن به همراستایی دقیق مطرح کرده است.
ایجاد همراستایی هرم بزرگ جیزه به کمک اعتدال پاییزی
دش برای دستیابی به نتایج گزارش شده آزمایشی را در یکی از مناطق آمریکا انجام داد؛ او یک چوب بلند را در روز 22 سپتامبر 2016 که روز اعتدال پاییز بود، در زمینی فرو کرد و سایه به وجود آمده با حرکت خورشید در آسمان را علامتگذاری کرد.
این محقق میگوید که نوک سایه ایجادشده از چوب با گذر زمان در یک راستای خاص قرار میگیرد و یک خط راست از شرق به غرب به وجود میآورد؛ خط مستقیم ایجادشده با وصل کردن نقاط نوک سایهها، درست همانند همراستایی هرم بزرگ جیزه و دیگر هرمها، به میزان اندکی در جهت خلاف عقربههای ساعت با راستای قطبهای زمین اختلاف دارد.
با وجود اینکه آزمایش دش در آمریکا انجام شد، او معتقد است که نتایج تفاوت چندانی با نتایج انجام تست در فلات جیزه نمیکند و برای کمک گرفتن از این روش، مصریان باستان باید در یک روز آفتابی با قرار دادن شی بلند در زمین، جهتهای را به صورت دقیق محاسبه کرده باشند. برای مشخص شدن روز اعتدال پاییزی هم آزمایش باید 91 روز بعد از ابتدای تابستان انجام شده باشد.
آیا مصریان واقعا از روش اعتدال پاییزی استفاده کردند؟
با وجود اینکه نتایج بررسیهای دش از صحت تکنیک اعتدال پاییزی خبر میدهند، هنوز نمیتوان با اطمینان کامل گفت که مصریان باستان از این روش استفاده کردهاند؛ به خصوص که در طول سالهای گذشته، تکنیکهای مختلفی برای محاسبه جهتهای جغرافیایی در چند هزار سال پیش پیشنهاد شده است.
متاسفانه هیچ مدرک و گزارشی که در آن توضیحاتی دقیق در مورد این ویژگی هرمها چیزی نوشته شده باشد، به جا نمانده است و از طرف دیگر، نمیتوان این احتمال را رد کرد که مصریان از چند روش مختلف برای همراستا کردن هرم جیزه با جهات جغرافیایی استفاده کرده باشند.
دش در دفاع از روش اعتدال پاییزی میگوید که تاکنون هیچ روش دیگری پیدا نشده که از این تکنیک سادهتر باشد و در مقایسه با توجیههای دیگر که دانشمندان در نظر گرفتن موقعیت خورشید و ستارهها را برای همراستایی هرم بزرگ جیزه با قطبها پیشنهاد کردهاند، اعتدال پاییزی شانس بیشتری دارد.