دانشمندان به تازگی یک استخوان انگشت شگفتانگیز با چند ده هزار سال قدمت را در عربستان سعودی پیدا کردهاند که گفته شده بسیاری از باورهای موجود در مورد تاریخ بشریت را تغییر میدهد!
مدتی پیش گروهی از متخصصان باستان شناسی یک استخوان بند انگشت مربوط به گونه هومو ساپینس (Homo sapiens)، تعدادی فسیل حیوانی و اطلاعات زمین شناسی ارزشمندی را در عربستان سعودی به دست آوردند که باعث مطرح شدن این ادعا شدند که احتمالا انسان مدرن چیزی در حدود 88 هزار سال پیش از آفریقا خارج شده و به سمت شبهجزیره عربستان رفته است.
بر اساس این کشف میتوان گفت که در زمان مهاجرت اجداد ما به این منطقه، آب و هوا به گونهای بوده که صحراهای خشک شبهجزیره عربستان رطوبت بیشتری داشته است و انسانهای آن زمان از قاره آفریقا به محلی با آب و هوای بهتر مهاجرت کردهاند.
کشف استخوان انگشت ماقبل تاریخ
این استخوان انگشت 88 هزار ساله میتواند قدیمیترین فسیل انسانی کشفشده در خارج از آفریقا باشد و تاریخ خارج شدن انسان مدرن از این قاره را حدودا 20 هزار سال به عقب ببرد. طول بند انگشت موردنظر بین 3.2 سانتیمتر بوده و اولین بار خبر کشف آن در سال 2016 منتشر شد؛ محل قرارگیری این فسیل انسانی منطقه باستانی الوسطی (Al Wusta) در یکی از صحراهای شمال عربستان بود.
پژوهش مربوط به این دستاورد توسط باستان شناسی به نام هیو گروکات (Huw Groucutt) از دانشگاه آکسفورد و مایکل پتراگلیا (Michael Petraglia)، یکی از متخصصان انسان شناسی موسسه ماکس پلانک آلمان هدایت شده بود و همانطور که این دو دانشمند اعلام کردهاند، با استفاده از تکنیکی به اسم تعیین زمانِ سریهای اورانیوم، قدمت استخوان انگشت تعیین شد.
به علاوهی این تکنیک که با کمک لیزر، نسبت رد عناصر رادیواکتیو را در فسیل پیدا میکرد، اسکن سه بعدی استخوان برای مقایسه آن با اجزا آناتومی انسانی گونههای مختلف از جمله نئاندرتالها و هومو ساپینسها هم انجام شد. متخصصان اعلام کردهاند که نتیجه هر دو بررسی تایید میکند که استخوان متعلق به گونه انسان کنونی است و قدمتش هم مهاجرت زودهنگام ما به شبهجزیره عربستان را اثبات میکند.
البته باید توجه داشته باشیم که استخوانهای دیگری مربوط به گونه هومو ساپینس در غاری واقع در اسرائیل کشف شدهاند که قدمت آنها به 177 هزار سال پیش برمیگردد، با این وجود از آنجایی که نمیتوان به صورت صد درصدی برخی از اطلاعات باستان شناسی را تایید و یا رد کرد، برخی همچنان بر روی قدمت و صحت شواهد مربوط به قدیمیترین فسیلهای انسانی کشفشده توافق ندارند.
تا پیش از اکتشاف اخیر کارشناسان باور داشتند که اولین مهاجرتهای گونه انسان مدرن به دو قاره اروپا و آسیا موفقیتآمیز نبوده، اما اینطور که به نظر میرسد، مدتها پیش از این که دریای سرخ به عظمت کنونیاش برسد، هومو ساپینسها از آن عبور کرده و به صورت پایدار و مستمر، بسیار بیشتر از جنگلهای مدیترانه و منطقهی دروازه آفریقا پیشرفتهاند.
جالب است بدانیم که دهها هزار سال پیش عربستان کنونی و مناطق خشک و صحرایی اطراف بسیار سرسبز بودند و دریاچهها و رودخانههای فوقالعاده بزرگ و پرآبی در آنها جاری بود. شاید به همین خاطر باشد که گروکات و پتراگلیا گفتهاند که شبهجزیره عربستان بسیار بیشتر از آنچه تصور میشود، در تکامل انسان نقش داشته و کاوش بیشتر در آن به احتمال قوی اطلاعات بسیار ارزشمندتری را آشکار میکند.
مقاله مربوط به این اکتشاف باستان شناسی در ژورنال “Nature Ecology and Evolution” به چاپ رسیده است.