تازهترین پژوهش اختر فیزیکدانان نشان میدهد که به احتمال قوی سایه کرم چاله ها در کیهان وجود دارد و دیدن آثار عجیب این اجرام در فضا غیرممکن نیست؛ کرم چاله در تئوری نوعی تونل در فضا زمان است که سفری با سرعت بیشتر از سرعت نور را امکانپذیر میکند.
کرم چاله (Wormhole) ماهیتی تئوری است که به صورت تونلی در فضا زمان قرار داد و حرکت در فواصل فوقالعاده زیاد کیهانی را با سرعتی بالاتر از سرعت نور ممکن میکند؛ البته تنها مشکل کرم چاله این است که هنوز وجود آن مستقیما اثبات نشده و از زمان مطرح شدن ایده چنین تونلی توسط آلبرت انیشتین بزرگ در قرن بیستم، دانشمندان سخت در تلاشاند تا به گونهای اثری از این پدیده پیدا کنند.
در همین رابطه مقاله جدیدی به چاپ رسیده که در آن از وجود سایه کرم چاله ها صحبت شده و این احتمال مطرح میشود که تونلهای موردنظر انیشتین ردی قابل رویت را در آسمان به جا میگذارند.
سایه کرم چاله ها
مفهوم کرم چاله از زمان مطرح شدن تئوری نسبیت عام انیشتین در بسیاری از داستانها و فیلمهای علمی تخیلی به عنوان یک میانبر کیهانی مورداستفاده قرار گرفته و گفته شده که در صورت وجود، سفر بین منظومهها و حتی کهکشانهای بیشمار موجود در جهان از این طریق انجام خواهد شد.
ایده کلی هم این است که با وارد شدن از یک سمت کرم چاله، از سمت دیگر که به بخشی کاملا متفاوت از فضا زمان مربوط است، منتقل خواهیم شد.
بر اساس اطاعات موجود، کرم چاله ها هم مثل سیاه چاله ها به گونهای رفتار میکنند که تار و پود فضا زمان را در اطراف خود به شدت دچار پیچیدگی کرده و باعث میشوند که دیگر نور اطراف آنها در یک خط راست حرکت نکند. به این ترتیب فوتونها یا همان ذرات نور اطراف کرم چاله یک حلقه نورانی را دور این پدیده کیهانی ایجاد میکنند و ذرات نوری هم که به مرکز کرم چاله بیش از حد نزدیک شوند، در داخل ماهیت اسیر شده و یک حفره دایرهای تاریک را که با لفظ سایه از آن یاد میشود، به وجود میآورند.
به نظر میرسد که سایه کرم چاله ها هم مانند حفره تاریک سیاه چاله ها باشد و به همین دلیل، یکی از چالشهای موجود برای تشخیص وجود کرم چاله در فضا، شباهت سایه آن با سایه سیاه چاله است. از طرف دیگر، جالب است بدانیم در مرکز کهکشانها اجرامی به نام سیاه چاله های کلان جرم وجود دارد و محققان برای رصد جرم موردنظرِ مربوط به کهکشان راه شیری، مدتی است که به صورت گسترده در حال جمعآوری داده هستند.
این دادهها با ارتباط دادن تلسکوپهای سراسر جهان و تلاش برای تبدیل کردن کل سیاره به یک تلسکوپ بزرگ تهیه شدهاند و محققان اخیرا در حال آنالیز بخشی از اطلاعات موردنظر هستند.
جزئیات تحقیق جدید در مورد کشف کرم چاله ها
با این وجود، فیزیکدانی به نام راجیبول شایخ (Rajibul Shaikh) از دانشگاهی در هند به تازگی مقالهای را تهیه کرده که در آن روشی برای ردگیری کرم چاله ها ارائه شده است؛ شایخ میگوید که نوع خاصی از کرم چاله چرخشی توانایی ایجاد سایهای بزرگتر و ناهموارتر را نسبت به سایه سیاه چاله ها دارد و در حالی که ماهیت مرموز موردنظر این دانشمند با سرعت بسیار زیادی میچرخد، حفره ناشی از این چرخش حالتی میگیرد که با حفره دیسک مانند سیاه چاله متفاوت خواهد بود.
شایخ معتقد است که از این روش میتوان امیدوار بود که فرق بین سایه کرم چاله ها و سیاه چاله ها قابلتشخیص باشد و در کنار اثبات وجود مفهومی که تنها خوراک فیلمهای علمی تخیلی بوده، شواهدی از واقعی بودن مادهای نامتعارف کشف شود و حتی تئوری موجود در مورد جاذبه به نوعی زیر و رو شود!
ماده نامتعارف کرم چاله
بر طبق نسبیت عام انیشتین، کرم چاله برای باز بودن و باز ماندن به نوعی ماده نامتعارف (Exotic matter) احتیاج دارد که با خاصیت ضد جاذبه خود، نمیگذارد که گرانش قوی این ماهیت باعث بسته شدن گلویی کرم چاله شود. به همین دلیل است که شایخ میگوید کشف یک کرم چاله پایدار دید ما نسبت به جاذبه را تغییر خواهد داد.
از طرف دیگر همانطور که شایخ اشاره کرده یافتههای او مربوط به نوع خاصی از کرم چاله میشود و تعمیم دادن یافتههای ارتباط داده شده با این ماهیت (در صورت وجود)، به تمامی کرم چاله ها همچنان چالشی بزرگ خواهد بود.
کار علمی شایخ منتقدانی هم دارد؛ جان فریدمن (John Friedman)، فیزیکدانی از دانشگاه ویسکانسین آمریکا که در نگارش مقاله شایخ دخالتی نداشته، میگوید که کرم چاله موردنظر این دانشمند هندی ویژگیهایی دارد که در عین سادهسازی مفهوم کرم چاله، از نظر هندسی آن را غیرواقعی میکنند.
فریدمن میگوید که محاسبه شکل سایه کرم چاله ها به داشتن اطلاعات دقیقی در مورد هندسه فضا زمان اطراف این ماهیتها وابسته است و این خصوصیات هندسی هم به ویژگیهای ماده نامتعارف کرم چاله مربوط میشوند؛ با این حال از آنجایی که کسی نمیداند ماده نامتعارف موردبحث چه ویژگیهایی دارد، هندسه دقیق ایجادشده در تار و پود فضا زمان و در نتیجه، سایه کرم چاله همچنان غیرقابل ردیابی باقی میماند.
مقاله راجیبول شایخ برای بررسی و تایید به ژورنال “Physical Review D” ارسال شده است.