مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) در طول سالها فعالیت اطلاعات بسیار مفیدی در مورد خوراکیهایی که بیشتر از همه احتمال بروز مسمومیت غذایی در مصرفکننده را بالا میبرند، منتشر کرده است؛ در همین رابطه، قصد داریم تا به بررسی این اطلاعات ارزشمند بپردازیم.
وقتی صحبت از مواد غذایی خطرناک و بیماریزا به میان میآید، کمتر اتفاق میافتد که کسی به فکر سبزیجات و میوههای تازه بیفتند، اما شاید با شنیدن این موضوع تعجب کنیم که بر اساس تازهترین گزارشهای جمعآوریشده توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC)، چنین خوراکیهایی بیشترین احتمال بروز مسمومیت غذایی را به خود اختصاص دادهاند!
درست است که در صورت خوردن گوشتی که کامل پخته نشده و یا مصرف ماهی یا مرغی که تازه نیست، در معرض مشکلات گوارشی و سلامتی مختلف قرار میگیریم، اما تحقیقات نشان داده است که سبزیجاتی مانند اسفناج شسته نشده و یا آبمیوههای غیرپاستوریزه در این زمینه مشکلات بیشتری را ایجاد میکنند و همانطور که به تازگی مسموم شدن 53 نفر در 16 ایالات آمریکا با نوعی میکروب به نام ای کولی (E. coli) نشان داده است، منطقی نیست که میوهها و سبزیها را به عنوان خوراکیهای بیماریزا در نظر نگیریم.
در مورد بیماری جدید شایع شده در آمریکا کارشناسان CDC گفتهاند که نوعی کاهو از ایالت آریزونا باعث بروز مشکل شده و وقتی بحث سایر غذاهای بیماریزا به میان میآید هم مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها اطلاعات ارزشمندی را در طول سالها جمعآوری کرده و همیشه افراد جوامع را در این زمینه آگاه کرده است.
با این تفاسیر در ادامه 7 ماده غذایی را معرفی میکنیم که نسبت به سایر خوراکیها، بیشتر باعث مسمومیت غذایی میشوند.
خوراکیهایی که مسمومیت غذایی ایجاد میکنند
1. اسفناج خام یا نشسته
تقریبا نیمی از تمامی موارد مسمومیت غذایی ثبتشده توسط CDC به محصولات کشاورزی مربوط میشود و در کمال تعجب، گفته شده که 22 درصد این محصولات از نوع سبزیجات برگداری مانند اسفناج هستند.
از آنجایی که میوه و سبزیها اکثرا به صورت خام مصرف میشوند، وارد شدن هر عامل بیماریزا به این محصولات در هر کدام از مراحل تولید تا عرضه میتواند باعث مسمومیت های غذایی شود؛ به عنوان مثال اسفناج آلوده میتواند در خود نورو ویروس داشته باشد و باعث ایجاد اسهال و حالت تهوع در مصرفکننده شود.
گفته شده که آبکشی و شستن یکی از قدمهای ابتدایی برای از بین بردن این خطر به شمار میرود، اما نمیتوان با اطمینان کامل گفت که این روش پاکسازی همیشه موثر است.
2. گوشت مرغ و بوقلمون
بر طبق گزارشهای مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا میتوان گفت که بیشترین آمار مرگ افراد در اثر مسمومیت های غذایی به گوشت مرغ و بوقلمون مربوط بوده است؛ بخشی از دلیل این پدیده سه مورد شیوع لیستریسوسیس (Listeriosis) در ابعادی گسترده، در بین سالهای 1998 تا 2002 است.
لیستریسوسیس نوع خطرناکی از عفونت به وجود آمده از طریق باکتری لیستریا بوده که علائم آن شامل تب، اسهال، خشکی گردن، سردرد و سرگیجه میشود. گفته شده که زنان باردار، کودکان و افراد مسن در این زمینه بیشتر از سایرین در معرض خطر هستند.
محققان با بررسی شواهد سه مورد شیوع لیستریوسیس اعلام کردند که دلیل اتفاقات رخداده به نوعی گوشت فراوریشده بوقلمون که در اغذیهفروشیها عرضه میشود، مربوط است و در همین رابطه، پس از سال 2002 موسسه CDC مجموعه قواعد و اطلاعاتی را در مورد جلوگیری از بروز بیماری به وسیله باکتری لیستریا ارائه کرد.
مهمترین نکته در مورد اطلاعرسانی این موسسه به تمیز کردن وسایل برش گوشتهای فراوریشده و اهمیت پاکیزه نگهداشتن این وسایل مربوط میشود.
3. جوانه دانهها
دانههای جوانهزده یکی از بخشهای اصلی برخی از رژیمهای خام خواری به حساب میآیند و جالب است بدانیم که شرایط مرطوب عمل آمدن این جوانهها برای رشد باکتریهایی مانند سالمونلا ایده آل است.
سالمونلا میتواند باعث بروز اسهال، تب و دردهای شکمی شود. در اطلاعات منتشرشده از طرف CDC ذکر شده که وجود مقدار کمی از باکتریهای بیماریزا در دانههای اصلی میتواند مشکل مسمومیت غذایی ایجادشده پس از جوانه زدن دانه را به میزان قابلتوجهی بدتر کند.
4. آبمیوه
از سال 1995 تا 2005 هزاران مورد مسمومیت غذایی در اثر مصرف آبمیوههای غیرپاستوریزه آلوده در ایالتهای مختلف آمریکا رخ داده است و از زمان افزایش آمار مربوط به این مشکل، سازمان غذا و دارو آمریکا قوانین سختگیرانهتری را برای تولیدکنندگان آبمیوه به وجود آورده است. با این حال بروز بیماری به این شکل همچنان رخ میدهد.
مشکل اصلی آبمیوه غیرپاستوریزه این است که در صورت وجود هر نوع باکتری و یا انگل در میوه استفاده شده، محصول نوشیدی موردنظر به عوامل بیماریزای مختلفی مانند باکتری سالمونلا، ای کولی و انگل کریپتوزپوریدیوم آلوده میشود.
5. صدف خوراکی و سایر نرمتنان صدف دار
از آنجایی که نرم تنهایی که صدف دارند معمولا مواد غذایی مورد نیاز خود را از بستر دریاها و اقیانوسها تامین میکنند، در صورت وجود شرایط مورد نیاز تنها در طول چند ماه انواع مختلفی از میکروبها و سموم دریایی موجود در آبها میتواند وارد بدن این جانداران شود.
به عنوان مثال احتمال وجود باکتری ویبرو (vibrio) که به صورت طبیعی در آب دریاها یافت میشود، در صدفهای خوراکی زیاد است و همچنین نورو ویروس هم که در فاضلاب انسان وجود دارد، با وارد شدن به آبهای آزاد میتوانند در ارگانیسم صدفها نفوذ کند.
6. تخم مرغ و لبنیات
به طور کلی محصولات حیوانی که با یکدیگر ترکیب میشوند، مانند شرایطی که در مخازن بزرگ شیر و یا تخم مرغهای عمده و مخلوط شده پیش میآید، جزو خوراکیهایی هستند که احتمال مسمومیت غذایی در مصرفکننده را بالا میبرند؛ دلیل چنین مشکلی هم این است که در صورت آلوده بودن یکی از محصولات حیوانی واردشده به مخازن، عوامل بیماریزای مورد نظر در کل محصولات گسترش مییابند و کل محصولات ترکیبشده را آلوده میکنند.
در این زمینه هم سالمونلا عامل بیماریزای اصلی شناختهشده که به عنوان مثال در تخم مرغها مشکلات جدی را ایجاد میکند؛ متخصصان اعلام کردهاند که تنها یکی از روشهای مسموم شدن تخم پرندههایی مانند مرغ، آلوده شدن تخمدان جاندار به نوعی باکتری خاص است که بدون ایجاد تغییرات ظاهری در محصول، ماده غذایی را مسموم میکند.
7. گوشت چرخکرده
همانند مورد قبلی لیست، خوراکیهایی مانند گوشت چرخکرده و یا غذاهایی مثل مرغ سوخاری که حاصل کنار هم گذاشتن محصولات چند حیوان هستند هم شانس بالایی برای آلوده شدن به عوامل بیماریزای مختلف دارند.
از طرف دیگر اگر این محصولات به طور مناسب پخته نشوند، احتمال تجمع و تکثیر باکتریهایی مانند ای کولی و کلوستریدیوم در آنها بالا میرود و شانس بروز مسمومیت غذایی در مصرفکننده را افزایش میدهند.