موشک کروز ASMP ؛‌ مهیب‌ترین موشک هواپرتاب دنیا

موشک‌های کروز هواپرتاب از همیت بالایی نزد ارتش‌ها برخوردار هستند و کمپانی‌های نظامی مختلفی چنین موشک‌هایی را ساخته و مشغول طراحی نمونه‌های جدید نیز هستند. ASMP نیز یکی از این هیولاهای پرنده است که در کسری از ثانیه هزاران نفر را به کام مرگ می‌کشاند.

موشک کروز به موشکی گفته می‌شود که همچون یک هواگرد در مسیری مستقیم به سمت هدف پرواز می‌کند. نمونه هواپرتاب این موشک‌ها از جنگنده و بمب افکن شلیک شده که این امر سبب افزایش برد آن در مقایسه با نمونه مشابه سطح پرتاب می‌شود. موشک کروز هواپرتاب ASMP نیز یکی از اعضای این خانواده نه چندان بزرگ است که در ادامه آن را معرفی خواهیم کرد.

موشک کروز ASMP

شاید فکر کنید این موشک مسلما ساخت ایالات متحده آمریکا یا فدراسیون روسیه است. حتی ممکن است فکر عده‌ای به ظرف چین نیز برود. اما در همین ابتدا بگوییم این فرانسوی‌ها هستند که مهیب‌ترین موشک قابل پرتاب از هواگرد را ساخته‌اند. موشک ASMP توسط کمپانی هوافضا و دفاعی فرانسوی آئروسپاسیال (Aérospatiale) طراحی و ساخته شد؛ این کمپانی امروزه بخشی از کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی بزرگ اروپایی MBDA است. ASMP کوتاه شده عبارت Air-Sol Moyenne Portée و به معنی موشک هوا به سطح میان برد است.

این موشک در سال 1986 وارد خدمت شد و پروژه توسعه آن 600 میلیون دلار هزینه داشت. ASMP موشکی نیست که در همان لحظات اول درگیری مورد استفاده قرار گیرد. این موشک آخرین راه حل پیشگیرانه قبل از یک حمله اتمی تمام عیار از سوی فرانسه است. به این معنا که اگر فرانسه وارد جنگ با کشوری شده و کار به استفاده از جنگ افزارهای اتمی بکشد و یا متوقف کردن دشمن با جنگ افزارهای متعارف غیرممکن باشد، فرانسوی‌ها قبل از آغاز حمله اتمی با موشک‌های بالستیک زیردریایی پرتاب پیشرفته M51 خود، اقدام به حمله با این موشک می‌کنند.

این موشک کروز جاگزین بمب‌های اتمی هواپرتاب فرانسوی AN-22 در نیروی هوایی این کشور و AN-52 در نیروی دریایی فرانسه شد. در حال حاضر جنگنده‌های چندمنظوره نسل 4.5 فرانسوی رافال (Rafale) متعلق به نیروی هوایی و دریایی این کشور و همچنین جنگنده-بمب افکن نسل 4 فرانسوی میراژ 2000N متعلق به نیروی هوایی فرانسه این موشک را حمل و شلیک می‌کنند. بمب افکن فراصوت راهبردی فرانسوی میراژ 4 (Mirage IV) و جنگنده تهاجمی فرانسوی سوپر اتاندارد (Super Étendard) نیز پیش از بازنشسته شدن سکوی پرتاب این موشک بودند.

این موشک 860 کیلوگرم وزن دارد. درازا و پهنای آن نیز به ترتیب 5.38 متر و 38 سانتی‌متر است. این موشک یک موتور رم جت با سوخت مایع دارد که به لطف آن می‌تواند با سرعتی بیش از 3 ماخ پرواز کند. برد آن نیز به 300 کیلومتر می‌رسد. از آنجا که موتور این موشک رم جت است، پس برای به کار افتادن نیاز به این است که هواپیما سرعت بالایی داشته باشد تا موشک روشن شود. البته موشک پس از شلیک شدن توسط یک موتور راکتی سوخت جامد مدل SNPE که نقش پرتابگر کمکی را دارد، در مدت 5 ثانیه به سرعت 2 ماخ می‌رسد. 2 ماخ سرعت مورد نیاز برای فعال شدن موتور رم جت است. پس از آن‌که موشک به 2 ماخ رسید، پرتابگر کمکی از انتهای آن جدا شده و موتور اصلی روشن می‌شود. ناگفته نماند ASMP اولین موشک در دنیا است که از یک موتور رم جت سوخت مایع یکپارچه با پرتابگر کمکی سوخت جامد استفاده می‌کند.

این موشک دور ایستا است؛ به این معنی که جنگنده بدون آنکه نیازی به ورود به حریم هوایی دشمن و ناحیه زیر پوشش پدافند هوایی داشته باشد، می‌تواند از یک فاصله کاملا امن موشک را به سمت هدف شلیک کند. سرجنگی این موشک مدل TN81 بوده و 200 کیلوگرم وزن دارد. TN81 یک سرجنگی از نوع هیدروژنی (گرماهسته‌ای) است. قدرت انفجار سرجنگی TN81 هم ارز قدرت انفجار 300 هزار تن ماده انفجاری TNT است و به واسطه این سرجنگی قدرتمند، در حال حاضر ASMP قوی‌ترین سلاح قابل حمل توسط هواپیما به شمار می‌رود.

این سرجنگی برای کشتن بیش از 5 میلیون نفر (از شمار آسیب دیدگان صرف نظر شده) کافی است. اگر تنها یکی از این موشک‌ها به سمت پاریس شلیک شود به آسانی می‌تواند تقریبا نیمی از جمعیت شهر را به کام مرگ کشانده و تا شعاع چندین کیلومتری نیز به بیش از 2 میلیون نفر آسیب وارد کند. فرانسه کمتر از 100 تیر از این موشک دارد. جنگنده حامل یک تیر از موشک ASMP را زیر بدنه خود حمل می‌کند.

موشک کروز ASMP A

با گذشت زمان و نیاز به ارتقا توان رزمی،‌ فرانسوی‌ها نیز هیولای مرگبار خود را دستخوش تغییر کردند که حاصل آن ASMP A است. در اینجا منظور از A دوم، واژه فرانسوی Amélioré و به معنی بهبود یافته است. ASMP A نمونه ارتقا یافته از ASMP است. برد موشک در نمونه ASMP A نسبت به نمونه قبل دو برابر شده و به بیش از 600 کیلومتر افزایش یافته است. سرجنگی مدل TNA آن نیز دارای توان انفجار متغیر بین 100 تا 300 هزار تن TNT است؛ سرجنگی TNA جایگزینی برای سرجنگی TN81 است.

ASMP A در سال 2009 وارد خدمت و آخرین محموله این موشک‌ها در سال 2011 به فرانسه تحویل داده شد. این موشک نیز توسط همان دو جنگده رافال و میراژ 2000N حمل و شلیک می‌شود. البته تا آخر سال میلادی جاری نیز میراژ 2000N از خدمت خارج شده و از سال 2019 رافال تنها سکوی شلیک این موشک خواهد بود. این موشک قرار است تا سال 2030 الی 2033 در خدمت باشد. شمار این موشک‌ها نیز کمتر از 100 تیر است و همچون نمونه ASMP، یک تیر از آن زیر بدنه نصب می‌شود.

ASMP A همان هیولای اصلی است که درباره آن صحبت می‌کردیم. این موشک بدون شک مهیب‌ترین و ترسناک‌ترین جنگ افزار قابل حمل توسط یک هواپیما است. ASMP A نه تنها قوی‌ترین سلاح قابل پرتاب از یک هواپیما در کل دنیا است، بلکه دوربرد‌ترین موشک کروز هواپرتاب فراصوت نیز به شمار می‌رود. این موشک را علاوه بر اهداف موجود در خشکی، می‌توان علیه گروهی از ناوهای جنگی نیز به کار برد.

البته شاید برای برخی سوال پیش آید پس چطور با وجود موشک روسی کینژال، این ASMP A است که مهیب‌ترین لقب گرفته است؟ کینژال از سوی آقای ولادمیر پوتین و در زمان انتخابات ریاست جمهوری روسیه معرفی شد. گفته می‌شود کینژال بیش از 10 ماخ سرعت و 2000 کیلومتر برد دارد. توان انجام مانورهای گریز و… نیز از دیگر قابلیت‌های معرفی شده برای کینژال است.

اما برخی کارشناسان معتقدند روس‌ها درباره این موشک بلوف زده‌اند. دولت روسیه تاکنون اظهارات رسمی پر تعدادی داشته که نادرست بوده و با استناد به مدارک ساختگی عنوان شده بودند. روس‌ها همچنین بر اساس عادت دیرینه خود، درباره جنگ افزارهایشان بلوف‌های زیادی می‌زدند که این کار بخشی از پروپاگاندا و تبلیغات آنان است و امری طبیعی به شمار می‌رود. آقای پوتین در سخرانی خود چندین جنگ افزار جدید معرفی کرد که به گفته کارشناسان کاملا واضح است شماری از آنان دروغین بوده و گفته می‌شود کینژال نیز یکی از آنان است.

در فیلم‌های پخش شده نیز تنها نشان می‌دهند کینژال زیر جنگنده نصب شده و رها می‌شود. اما پرواز موشک در مسیر و تصویر درستی از برخورد آن به هدف وجود ندارد و وازارت دفاع روسیه تنها به موفقیت آمیز خواندن نتیجه آزمایش بسنده کرده است. از سوی دیگر در صورتی که کینژال واقعی باشد، همچنان وارد خدمت نشده و در مراحل آزمایشی است.

و اما به ASMP A باز گردیم. این موشک برای در امان ماندن از آتش پدافند دشمن،‌ توان مانور بالایی دارد و ضمن انجام مانورهای گریز سنگین، می‌تواند مسیر پرواز خود را همواره تغییر دهد و از هر نقطه‌ای به سمت هدف یورش ببرد. قابلیت دیگری که بر بقاپذیری موشک افزوده و آن را قادر به نفوذ به ناحیه زیر پوشش پدافند دشمن می‌کند، توان پرواز آن در ارتفاع بسیار پایین و در نزدیکی سطح زمین و انجام مانورهای مختلف گریز و نفوذ در این ارتفاع کم است. در این حالت پرواز به لطف گردی زمین، موشک از دید رادار و آشکارسازهای فروسرخ پنهان مانده و تنها در فاصله بسیار کم و هنگامی که دیگر دیر شده است امکان کشف آن وجود دارد. بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که موشک سطح مقطع راداری پایینی دارد که این امر خود سبب سختی کشف آن می‌شود.

این توان مانور بالا و برد افزایش یافته موشک به لطف موتور رم جت بهبود یافته این موشک است. در موشک ASMP A موتور ابعاد و وزنی کمتر دارد؛ در نتیجه در موشکی با اندازه قبلی، می‌توان سوخت بیشتری ذخیره کرد. وزن سرجنگی TNA نیز در مقایسه با TN81 کاهش داشته که این امر نیز در افزایش برد تاثیر مثبت دارد.

البته این تمام ماجرا نیست. فرانسوی‌ها چند سال است که کار روی جانشین ASMP A را نیز‌ آغاز کرده‌اند که ASN4G نام دارد. گفته می‌شود این موشک هایپرسونیک بیش از 8 ماخ سرعت داشته بیش از 1200 کیلومتر برد دارد.