دایرکت ایکس چیست و چگونه آن را دانلود و نصب کنیم

در این بخش با مفهوم و اهمیت دایرکت ایکس (DirectX) برای اجرای بازی‌های کامپیوتری آشنا شده و می‌توانید به دانلود، نصب و همچنین آپدیت دایرکت ایکس در کامپیوتر بپردازید.

دایرکت ایکس یکی از اجزای اصلی برای نصب و اجرای بازی‌های کامپیوتری است که همواره به‌روز بودن آن نیز یک امر مهم و اساسی برای اجرای بازی به‌ شمار می‌رود. شما به کمک این مطلب در ابتدا با این برنامه و اهمیت آن آشنا شده سپس نحوه دانلود، نصب و آپدیت دایرکت ایکس را نیز فرا خواهید گرفت.

با وجود اینکه ویندوز 10 خدمات متنوعی را برای کاربران فراهم می‌کند، ولی مطمئنا برای علاقه‌مندان به بازی ساخته شده است. امکاناتی نظیر اپلیکیشن ایکس باکس، تصویربرداری و ضبط بازی (DVR game)، و پشتیبانی از کنترل‌کننده‌های محلی، پیشرفت‌های بزرگی در ویندوز 10 به‌ شمار می‌روند که در مقابل با نسخه‌های قبلی ارائه شده است.

دایرکت ایکس چیست؟

این برنامه مجموعه‌ای از رابط‌کاربردی برنامه‌نویسی در ویندوز است که عناصر گرافیکی را در بازی‌ها اداره می‌کند. از آنجایی که هر رایانه‌ای، سخت افزار‌های یکسان برای اجرای بازی را ندارد، توسعه‌دهندگان بازی به این دلیل از کتابخانه‌های دایرکت ایکس برای کد‌نویسی بازی‌های مختلف استفاده می‌کنند.

در گذشته، دایرکت ایکس نسخه جداگانه‌ای برای دانلود داشت؛ بدین شکل که شما اغلب هنگام نصب بازی جدید باید نسخه نصب شده آن را روی ویندوز خود بررسی کرده و از به‌روز بودن آن اطمینان حاصل می‌کردید. از آنجایی که در ویندوز 8، شرکت مایکروسافت دایرکت ایکس را به عنوان بخشی از ویندوز قرار داده است؛ بنابراین، شما می‌توانید آن را به طور مستقیم از طریق ویندوز آپدیت کنید.

آخرین نسخه این برنامه، دایرکت ایکس 12 است که تنها در ویندوز 10 در دسترس قرار دارد. ویندوز 7 و 8 تنها به نسخه 11 از این برنامه مجهز هستند. توجه داشته باشید که دایرکت ایکس تنها رابط گرافیکی موجود نیست. رابط گرافیکی والکان (Vulkan) با عملکرد پیشرفته خود یک رقیب جدیدتر محسوب می‌شود.

من چه نسخه‌ای از دایرکت ایکس را دارم؟

شما می‌توانید به‌ راحتی با باز کردن پنل مربوطه، همه‌چیز را در مورد نسخه دایرکت ایکس که در کامپیوتر خود نصب کرده‌اید مشاهده کنید. برای انجام این کار، کلید ترکیبی Win+R را فشار دهید تا پنجره Run اجرا شود، سپس عبارت Dxdiag را تایپ کنید. سپس پنجره ای با نام DirectX Diagnostic Tool باز خواهد شد.

در پایین این پنل، شما یک نسخه از دایرکت ایکس را مشاهده خواهید کرد که با توجه به آن می‌توان از آخرین ورژن دایرکت ایکس مطلع شد. باز‌هم، اگر بر روی کامپیوتر شما ویندوز 10 نصب است، باید دایرکت ایکس 12 را اینجا مشاهده کنید. اگر در این بخش آن را نمی‌بینید، بخش آپدیت ویندوز خود را بررسی کنید و از آپدیت بودن ویندوز مطلع شوید.

در ادامه باید بر روی تب Display کلیک کنید، در این بخش مطمئن شوید کامپیوتر شما از تمام ویژگی‌های DirectX پشتیبانی می‌کند. یعنی بخش‌هایی نظیر DirectDraw Acceleration، Direct3D Acceleration و AGP Texture Acceleration باید همگی Enabled باشند.

اگر بخش‌هایی که نام برده‌ایم فعال نیستند باید سخت افزار کامپیوتر خود را ارتقا دهید.

چگونه می‌توانم آپدیت دایرکت ایکس را دانلود کنم؟

دقت داشته باشید که نحوه دانلود آخرین نسخه دایرکت ایکس به نسخه ویندوز مورد استفاده شما بستگی دارد.

ویندوز 10: شما نمی‌توانید هر بسته جداگانه از دایرکت ایکس را دانلود کنید. مایکروسافت نحوه به‌روز‌رسانی این برنامه را در این ویندوز قرار داده است؛ بنابراین، شما به هنگام نصب یک بازی جدید به به‌روز‌رسانی دایرکت ایکس نیازی نخواهید داشت.

برای دانلود دایرکت ایکس در ویندوز 10 مسیر زیر را طی کنید:

Settings > Update & Security > Windows Update > Check for updates

ویندوز 8.1: مانند ویندوز 10، هیچ لینک به‌روز‌رسانی دستی برای دایرکت ایکس وجود ندارد. ویندوز 8.1 شامل DirectX 11.2 است که آخرین نسخه سازگار با ویندوز 8 به‌ شمار می‌رود. برای آپدیت دایرکت ایکس مسیر زیر را طی کنید:

Settings > Update and Recovery > Windows Update

ویندوز 7: آخرین نسخه دایرکت ایکس برای این سیستم عامل نسخه 11.1 بوده که در ویندوز 7 سرویس پک 1 در دسترس است. شما برای دسترسی به این نسخه از دایرکت ایکس، Windows Update KB2670838 را به صورت دستی دانلود و نصب کنید.

نسخه‌های پیشین ویندوز: ویندوز XP و ویستا دیگر توسط مایکروسافت پشتیبانی نمی‌شوند. به دلیل قدیمی بودن این دو ویندوز، احتمالا شما نمی‌توانید هیچ بازی‌ مدرنی را روی آن‌ها اجرا کنید. با این حال، به خاطر تکمیل این آموزش، توجه داشته باشید که آخرین نسخه دایرکت ایکس برای ویستا 11.0 با سرویس پک 2 است. در ویندوز XP، شما مجبور به استفاده از نسخه  9.0 این برنامه هستید و نسخه به‌روزتری برای آپدیت دایرکت ایکس وجود ندارد. اگر‌چه می‌توانید در بخش وب‌ اینستالر مایکروسافت به دنبال چنین نسخه‌هایی باشید.

چرا چندین نسخه دایرکت ایکس را نصب کرده‌ام؟

با‌ توجه به ویندوزی که استفاده می‌کنید، جدیدترین نسخه دایرکت ایکس را به شما نشان می‌دهد. البته به این معنا نیست که تنها این نسخه از دایرکت ایکس بر روی کامپیوتر شما نصب شده است.

با اینکه دایرکت ایکس به صورت پیش‌فرض در ویندوز وجود دارد، شما می‌توانید تمام فایل‌های آن را در درایو C، فولدر Windows و در پوشه System32 (یا در درایو C فولدر Windows در پوشه SysWOW64 در نسخه 64 بیتی) داشته باشید.

چرا اینگونه است؟

مانند برنامه Microsoft’s C++ Runtime، هر بازی به یک نسخه خاص از دایرکت ایکس متکی است. به عنوان مثال، اگر توسعه‌دهنده‌ای، بازی را برای استفاده از DirectX 11 update 40 کد‌نویسی کرده است، تنها نسخه 40 از آن قابل اجرا خواهد بود. نسخه‌ی جدیدتر سازگار نیست.

بنابراین، هر زمانی که بازی‌ جدیدی را نصب می‌کنید، احتمالا هر بازی کپی منحصر به فردی از دایرکت ایکس را نصب خواهد کرد که این امر باعث می‌شود شما به شکل بالقوه ده‌ها نسخه از دایرکت ایکس را در سیستم خود داشته باشید.

آیا باید دایرکت ایکس را حذف کنیم؟

هیچ راه رسمی‌ برای حذف دایرکت ایکس وجود ندارد. شما نمی‌توانید این برنامه کابردی را از پنل اپ‌ها (Apps) در بخش تنظیمات اپ (Settings app) ویندوز 10 حذف کنید. چراکه این یک برنامه عادی نیست بلکه این برنامه قسمتی اصلی از نحوه نمایش گرافیکی ویندوز به‌ شمار می‌رود.

همچنین نگران این موضوع نباشید که چند نسخه نصب شده از دایرکت ایکس در ویندوز وجود دارد. این کتابخانه‌های اضافی به هیچ عنوان آسیبی به رایانه شما نمی‌رسانند و دلیل وجود آن‌ها نیز نصب بازی‌ جدیدی می‌باشد.

شما نباید فایل دایرکت ایکس را در پوشه‌های ذکر شده بالا حذف کنید. این امر می‌تواند بازی‌‌ها یا برنامه‌های دیگر را به طور کلی متوقف کند. اگر شما با یک نسخه خاص از دایرکت ایکس مشکل دارید، سعی کنید دوباره بازی را نصب کنید که با این اقدام، آن نسخه نیز مجددا نصب شده و مشکل آن رفع می‌شود.

حالا شما درباره دایرکت ایکس همه چیز را می‌دانید

مواردی که در مورد مفهوم دایرکت ایکس وجود داشت را برای شما شرح داده‌ایم، در واقع شما با نحوه بررسی نسخه نصبی، نحوه دانلود و دریافت آپدیت دایرکت ایکس آشنا شده‌اید. این کتابخانه قدرتمند از ابزار‌های گرافیکی، بخشی از دلایلی است که ویندوز را به یک پلتفرم محبوب برای بازی تبدیل کرده است. اگر شما روی کامپیوتر خود به نصب و اجرای یک بازی می‌پردازید این یک بخش عادی از رایانه شماست. در اکثر موارد، شما نباید کاری برای تغییر و مدیریت آن انجام دهید.