تلگرام

ماجرای توافق محرمانه دولت با مدیر تلگرام چیست؟

یکی از روزنامه‌ها در مورد توافق محرمانه دولت با پاول دوروف، مدیر تلگرام ، افشاگری کرد. گفته می‌شود پاول دوروف در سال 1394 به تهران آمده و مذاکراتی را با دولت ایران انجام داده است.

روزنامه صبح نو گزارشی را در مورد توافق محرمانه دولت با پاول دوروف منتشر کرده است. طبق این گزارش که در ادامه به جزئیات آن می‌پردازیم، مدیر تلگرام در اواسط سال 1394 به تهران سفر کرده و مذاکراتی را با مسئولان دولت ایران انجام داده است.

اوایل آبان‌ماه 1394 خبرهایی در مورد تشکیل کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه منتشر شده و در مورد پیام رسان Telegram بحث‌هایی مطرح شد. درخواست ایران از مدیر تلگرام برای بستن کانال‌های غیر اخلاقی از محورهای اصلی تشکیل این کارگروه بود. پاول دوروف مدعی شده بود که دولت ایران از تلگرام خواسته برای جاسوسی از کاربران به دولت ایران کمک کند. مدیر تلگرام با این درخواست موافقت نکرد و به همین دلیل شبکه این پیام رسان به مدت چند ساعت فیلتر شد. محمود واعظی، وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات این ادعا را رد کرد و گفت برای 24 ساعت سه مسیر ارتباط اینترنتی قطع شد و به همین دلیل مدیران تلگرام تصور کردند ایران این پیام رسان را فیلتر کرده است.

پس از آن قرار بود کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در مورد فیلترینگ Telegram در تاریخ 7 آبان 96 تشکیل شود، اما این جلسه به دلیل غیبت نمایندگان دولت تشکیل نشد تا شایعه عدم شرکت هماهنگ‌شده برخی از اعضا در این جلسه مطرح شود. عبدالصمد خرم آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نیز درباره این جلسه اظهار کرد:

جلسه کارگروه برگزار شد، اما به دلیل غیبت اعضا و به حد نصاب نرسیدن، تصمیم‌گیری در خصوص مسدودسازی تلگرام به جلسات بعدی موکول شد. اعضای دولت در این باره سخنی نگفتند و دلیلی بر غیبت خود نیاوردند. پیش از آن نیز حسن روحانی برای جلوگیری از تصمیم‌گیری شورای عالی فضای مجازی در مورد فیلترینگ برخی شبکه های اجتماعی، از حضور در جلسه‌های خودداری کرده بود.

توافقات پشت پرده با تلگرام

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در اردیبهشت 97 اعلام کرد مجوز استقرار سرور CDN تلگرام در ایران لغو شده است. حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور در توییتر خود نوشت مجوز استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای پیام رسان تلگرام (CDN) در ایران لغو شده و ترافیک این پیام رسان تنها از طریق ارتباطات بین‌المللی کشور راهیابی خواهد شد. این تسهیلات حاصل یک توافق مشروط بود و حالا که موسس تلگرام به تعهدات خود عمل نکرده، دلیلی برای ادامه آن باقی نمی‌ماند.

پس از این خبر، فعالان فضای مجازی به این موضوع پرداختند که مجوز استقرار سرورهای CDN تلگرام در ایران بر اساس کدام توافق مشروط بوده است؟ این توافق مانند سایر قراردادهای محرمانه دولت شفاف نشده بود و حالا این موضوع رسانه‌ای شد.

یک روز پس از اعلام حکم قضایی فیلترینگ تلگرام، وزیر ارتباطات در توییتر خود نوشت دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات توقف‌ناپذیر است، هرچند استفاده از یک نرم افزار متوقف شود. نرم افزارهای بدیل، شناسایی و جریان آزاد اطلاعات، مجددا فعال و در گردش خواهد بود. این خاصیت و لازمه دسترسی آزاد به اطلاعات در عصر ارتباطات است.

تلگرام

اخیرا میثم سید صالحی، مدیر پیام رسان سروش اعلام کرد دولت اگر همان حمایتی را که از تلگرام کرد از پیام رسان های داخلی انجام دهد، وضعیت آن‌ها بهتر می‌شود. پیش از آن نیز ضرغامی، از اعضای شورای عالی فضای مجازی، گفته بود رئیس جمهوری علاقه‌مند است با صدای بلند بگوید دولت مزاحم هیچ پیام رسان خارجی نیست. اما اگر آن جوان روسی به تعهدات خود در مقابل جمهوری اسلامی ایران عمل نکرد و عملا مردم را تحقیر کرد و از دوپینگ فنی و سیاسی ما نهایت سوءاستفاده را کرد، رئیس جمهور می‌تواند برای حفظ استقلال کشور سکوت کند؟ اگر محرمانه نداریم، بهتر است متن توافقات دولت با پیام رسان تلگرام را برای اطلاع عموم منتشر شود.

برای این موضوع باید کمی به عقب‌تر برگردیم. در سال 1394، پاول دوروف، مدیر Telegram در سفری پنهانی به تهران می‌آید و با دولتی‌ها به مذاکره می‌نشیند. طبق ادعای دولتی‌ها، قرار می‌شود کانال‌های مستهجن تلگرام فیلتر شود و ظاهرا این امر نیز محقق می‌شود. دی‌ماه 1396 از راه رسید و مدیر تلگرام راه و روش دیگری را در پیش گرفت و تقاضاهای علنی دولت ایران برای مسدودسازی کانال‌های معاند را بی‌جواب می‌گذارد. این اتفاق برای مسئولان ایرانی گران تمام می‌شود و دستور فیلترینگ تلگرام را صادر می‌کند. با این وجود، مدتی بعد تلگرام دوباره رفع فیلتر می‌شود و به فعالیت عادی خود ادامه می‌دهد.

روزنامه صبح نو، جزئیات جدیدی را از توافق دولت با مدیر تلگرام افشا کرد که بر اساس آن، اگر پاول دوروف نکات زیر را رعایت می‌کرد با مشکل مسدودسازی در ایران مواجه نمی‌شد:

1. تلگرام باید تضمین دهد اطلاعات کاربران ایرانی را به غیر که احتمالا در اینجا شرکت‌ها یا دولت‌های غربی است ندهد.

2. تلگرام تضمین دهد مقررات ایران را در مسائل فرهنگی رعایت کند.

3. تلگرام تضمین دهد منافع اقتصادی حاصل از ایران را با دولت تقسیم کند.

4. تلگرام باید تعهد دهد که احکام دادگاه‌های ایران را به رسمیت می‌شناسد.

حالا که رئیس جمهور در پیام خود در مورد فیلترینگ مسدودسازی تلگرام مدعی شده محرمانه نداریم، باید درباره توافق با پاول دوروف پاسخگو باشد که چه معاملاتی انجام شده است. ظاهرا در این سال‌ها، باز هم مسئولان دولتی مذاکراتی را با دوروف در کشورهای همسایه داشته‌اند که به نتیجه‌ای نرسیدند.

روزنامه صبح نو، نزدیک به محمد باقر قالیباف، شهردار سابق تهران است. نکته جالب اینجاست که این گزارش بیشتر شبیه به مچ‌گیری از دولت روحانی است تا افشاگری در مورد توافق با مدیران تلگرام. جزئیات توافق ادعایی روزنامه صبح نو، دقیقا همان مواردی است که خرم آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در دادستانی کل کشور به عنوان 5 شرط ادامه فعالیت Telegram در ایران در فروردین‌ماه اعلام کرده بود.

به گفته خرم آبادی، پنج شرط دریافت مجوز فعالیت از مراجع ذی‌صلاح قانونی، ذخیره و پردازش داده‌های مربوط به کاربران ایرانی در داخل کشور، جلوگیری از دسترسی به داده‌ها از سوی بیگانگان به نحوی که به هیچ وجه داده را در اختیار بیگانگان قرار ندهد و از دسترسی به داده‌های جلوگیری کند، رعایت قواعد و ضوابط قانونی مربوط به حفاظت و صیانت از حریم خصوصی کاربران و معرفی و حضور نماینده رسمی و تام‌الاختیار جهت اداره امور خود و پاسخ به استعلامات مراجع قضایی در داخل کشور را برای ادامه کار Telegram در ایران اعلام کرده بود. حالا روزنامه نزدیک به قالیباف با کمی تغییر در این شروط، آن‌ها را به عنوان توافق محرمانه دولت با تلگرام و با عنوان «تلگرام گیت» منتشر کرده است.