آقای ولادمیر پوتین، رئیس جمهور فدراسیون روسیه در ماه مارچ سال میلادی جاری و پیش از انتخابات ریاست جمهوری این کشور موشک کروز جدیدی را معرفی کرد و مدعی بود این موشک برد نامحدود دارد. اما بر اساس گزارشهای اخیر موشک کروز اتمی روسیه نمیتواند در آسمان بماند.
آقای ولادمیر پوتین پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 روسیه از موشک کروز جدیدی سخن گفت و رسانهها نیز با آب و تاب فراوان به تبلیغ این موشک پرداختند. موشک کروز اتمی روسیه به عنوان عضو جدیدی از توانمندی هستهای ارتش این کشور تلقی میشد. بر اساس گزارشها، این موشک تاکنون چهار بار آزمایش شده و در همه این آزمایشها سقوط کرده است.
موشک کروز اتمی روسیه دارای پیشران هستهای است. البته برای شلیک و تا زمان رسیدن به سرعت و ارتفاع لازم جهت راه اندازی موتور شکافت هستهای، موشک از یک موتور توربوجت با سوخت فسیلی استفاده میکند.
استفاده از پیشران هستهای در موشک دستکم روی کاغذ به موشک برد نامحدود میدهد. روسها مدعی بودند موشک جدیدشان برد نامحدود داشته و به لطف برد بالایش به آسانی میتواند سپر موشکی آمریکا را دور بزند. با وجود این ادعاها، موشکی که گفته میشد برد نامحدود دارد، نتوانسته بیشتر از 35 کیلومتر پرواز کند.
چرا که موتور هستهای موشک دارای مشکل بوده و نمیتواند روشن شود. به همین دلیل پس از اتمام سوخت موتور توربوجت، موشک سقوط میکند. این درحالی است که آقای پوتین در اظهارات خود مدعی بود موشک با موفقیت آزمایش شده و موتور هستهای آن به خوبی کار میکند.
روسیه هنگام معرفی این موشک، آن را با موشک آمریکایی SLAM مقایسه کرد. آمریکا در دهه 1950 میلادی و به هنگام جنگ سرد، موشک کروزی به نام اسلم ساخت که پیشران هستهای داشت. پیشران هستهای به این موشک برد نامحدود میداد و به لطف قابلیت پرواز در ارتفاع کم، موشک از دید رادار پنهان میماند. این موشک پس از رسیدن به خاک شوروی، اقدام به رهاسازی بمبهای هیدروژنی بر فراز اهداف میکرد و سپس خود با سقوط در ناحیه مورد نظر، آلودگی رادیواکتیو بالایی در آنجا پدید میآورد.
اما این موشک هنگام پرواز نیز ردی از آلودگی رادیواکتیو از خود بر جای میگذاشت که این امر بسیار خطرناک بوده و در نهایت با پیشرفت فناوری موشکهای بالستیک، موشک اسلم بدون آن که وارد خدمت شود، کنار گذاشته شد. ناگفته نماند آزمایش آن نیز بسیار سخت و خطرناک بود.
درباره موشک کروز اتمی روسها نیز اطلاعات فنی چندانی در دست نیست و نمیتوان به صورت دقیق گفت مقدار آلودگی رادیواکتیوی که موشک هنگام پرواز پخش میکند چه مقدار است. با این حال اواخر سال 2017 گزارش مرموزی از کشف آلودگی رادیواکتیو در نزدیکی روسیه خبر داد که آن را به این موشک کروز جدید مربوط میدانند. گفته میشود این آلودگی مربوط به اولین آزمایش موشک است و مقدار سوخت رادیواکتیوی که موشک حمل میکرد تنها برای روشن کردن موتور و بررسی کارکرد آن بوده؛ البته تاکنون این موتور نتوانسته روشن شود.
این موشک تاکنون در همهی چهار آزمایش خود سقوط کرده و قادر به روشن کردن موتور هستهای خود نیست، این امر به خوبی مشخص میکند که یک جای کار اشتباه است.این موشک در موفقترین آزمایش خود، 2 دقیقه پس از شلیک و در فاصله 35 کیلومتری سقوط کرد. در بدترین آزمایش خود نیز تنها 4 ثانیه پس از شلیک در فاصله 8 کیلومتری سقوط کرد.
آخرین آزمایش صورت گرفته به نظر در ماه فوریه 2018 صورت گرفته و ممکن است در آینده نیز آزمایشهای بیشتری با این موشک صورت گیرد. با این حال مطمئنا همه ساکنین کره زمین قدردان کرملین خواهند بود اگر دست از آزمایش این موشک حطرناک و غیرقابل اطمینان بکشد.
هرچند از همان ابتدا که آقای پوتین این موشک را معرفی کرد میشد حدس زد که این کار نوعی تبلیغ سیاسی و پروپاگندا است و احتمال دارد خود روسها بنابر دلایلی همچون کمبود بودجه و ناتوانی فنی در نهایت از این طرح دست کشیده و در همان زمینه موشکهای بالستیک به تقویت توان خود بپردازند.
بیان این نکته نیز خالی از لطف نیست که بر اساس برخی گزارشها، مهندس ارشد پروژه موشک کروز اتمی روسیه اعلام کرده بود آنها به تازگی در ابتدای راه این فناوری نابالغ هستند و بنابر دستور مستقیم کرملین ناچار به آزمایش موشک پیش از آماده سازی کامل آن بودند. پس این احتمال نیز وجود دارد که روسیه مراحل توسعه و ساخت موشک را تکمیل کند که البته با توجه به موارد گرفته شده در بالا، این کار قدری نشدنی به نظر میرسد.