گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ در شامگاه جمعه ۵ مرداد ۱۳۹۷ اتفاق می‌افتد و این رویداد نجومی مهم و زیبا در ایران نیز قابل رویت خواهد بود. در ادامه، ابعاد مختلف این خسوف جذاب و دیدنی را بررسی می‌کنیم.
شامگاه پنجم مرداد ۱۳۹۷، یک پدیده‌ی زیبا و خاص اتفاق می‌افتد. طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ ، اتفاقی است که نباید آن را از دست بدهید. علی آزادگان، کارشناس نجوم با اشاره به این که خسوف ۵ مرداد ۹۷ طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ خواهد بود، توضیحاتی را در مورد این رویداد نجومی جذاب ارائه کرد.
به گفته این کارشناس نجوم، شروع این خسوف بزرگ و طولانی در ساعت ۲۱ و ۴۴ دقیقه شب جمعه ۵ مرداد ۱۳۹۷ خواهد بود. طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ به مدت ۶ ساعت و ۱۳ دقیقه و ۴۸ ثانیه طول می‌کشد و در سحرگاه شنبه یعنی حوالی ۴ صبح به پایان می‌رسد.
آزادگان توضیح داد در این رویداد، ماه در اولین مرحله‌ی گرفت وارد نیم سایه زمین می‌شود و به تدریج بیشتر داخل نیم سایه زمین فرو می‌رود تا این که لبه ماه وارد تمام سایه زمین می‌شود این مرحله را با نام آغاز گرفت جزئی می‌شناسیم. وی افزود در ادامه، ماه با حرکت در سایه زمین بیشتر وارد تمام سایه زمین می‌شود تا این که لبه مقابل ماه هم وارد تمام سایه زمین شده و پس از آن، کل ماه در تمام سایه زمین قرار گرفته و ماه گرفتگی کلی آغاز خواهد شد. بعد از آن نیز ماه به حرکت خود در تمام سایه زمین ادامه می‌دهد تا این که به اوج برسد.
به گفته این کارشناس نجوم، در حوالی ساعت ۴ صبح روز ۶ مرداد ۱۳۹۷، تمامی مراحل خسوف به پایان می‌رسد. در واقع پس از اوج ماه گرفتگی، ماه تمام مراحل قبلی را به صورت معکوس طی می‌کند تا به طور کامل از تمام سایه و سپس از نیم سایه خارج شود. در جدول زیر زمان دقیق جزئیات طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ را مشاهده می‌کنید:
زمانبندی طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱
| اتفاق | ساعت به وقت ایران | روز |
| آغاز گرفت نیم سایه | ۲۱:۴۴:۴۹ | ۵ مرداد ۹۷ |
| آغاز گرفت جزئی | ۲۲:۵۴:۲۷ | ۵ مرداد ۹۷ |
| آغاز گرفت کلی | ۰۰:۰۰:۱۵ | ۶ مرداد ۹۷ |
| اوج گرفتگی | ۰۰:۵۱:۴۴ | ۶ مرداد ۹۷ |
| پایان گرفت کلی | ۰۱:۴۳:۱۲ | ۶ مرداد ۹۷ |
| پایان گرفت جزئی | ۰۲:۴۹:۰۰ | ۶ مرداد ۹۷ |
| پایان گرفت نیم سایه | ۰۳:۵۸:۳۷ | ۶ مرداد ۹۷ |
طبق این جدول، اوج گرفتگی در ساعت ۵۱ دقیقه و ۴۴ ثانیه بامداد ۶ مرداد خواهد بود. آزادگان، عبور قرص ماه از وسط تمام سایه زمین را علت طولانی بودن خسوف ۵ مرداد دانسته است. به عنوان مثال، در ماه گرفتگی بهمن ۱۳۹۶ قرص ماه از قسمت جنوبی‌تر تمام سایه زمین عبور کرد و آن خسوف به مدت ۱ ساعت و ۱۶ دقیقه به طول انجامیده بود. پیش‌بینی می‌شود در خسوف بهمن ۱۳۹۷ هم قرص ماه از قسمت شمالی‌تر تمام سایه زمین عبور کند و آن رویداد ۱ ساعت و ۲ دقیقه طول می‌کشد. با این حال، در ماه گرفتگی ۵ مرداد ۹۷، مدار ماه به دور زمین به شکل بیضی است و دارای اوج و حضیض خواهد بود.
| مدت‌زمان کل ماه گرفتگی | ۶ ساعت و ۱۳ دقیقه و ۴۸ ثانیه |
| مدت‌زمان گرفت جزئی | ۳ ساعت و ۵۴ دقیقه و ۳۲ ثانیه |
| مدت‌زمان گرفت کلی | ۱ ساعت و ۴۲ دقیقه و ۵۷ ثانیه |
این کارشناس نجوم در ادامه اظهار کرد ماه در اوج مدار خود بیشترین فاصله را از زمین دارد و به همین خاطر، قرص ماه کوچک‌تر است. طبق قوانین مداری کپلر، سرعت حرکت مداری ماه در این حالت به کمترین مقدار خود می‌رسد. درست در همین روز ماه در اوج مداری خود قرار دارد، بنابراین قرص ماه با سرعت کمتری تمام سایه را طی می‌کند و خسوف طولانی‌تر می‌شود. البته در این پدیده، مرکز قرص ماه، کمی از مرکز تمام سایه زمین عبور می‌کند و این باعث شده تا چند دقیقه از طولانی ترین خسوف ممکن یعنی ۱ ساعت و ۴۷ دقیقه کوتاه‌تر باشد، اما با زمان گرفت کلی ۱ ساعت و ۴۲ دقیقه‌ای به طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ تبدیل شده است.
ساختار کلی خسوف ۵ مرداد ۹۷
طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ نیز در یکی از روزهای تابستان رخ داده بود، چرا که در این وقت سال، همیشه زمین در اوج مداری خود قرار دارد و از خورشید دور است، سایه زمین مخروط درازتر و عریض‌تری دارد و این عوامل باعث می‌شود مدت‌زمان گرفتگی ماه طولانی‌تر شود.
آزادگان اعلام کرد مردم از همه جای ایران می‌توانند این ماه گرفتگی طولانی و خاص را در صورت مناسب و صاف بودن هوا مشاهده کنند. از دیگر ویژگی‌های رویداد پنجم مرداد ۹۷ می‌توان به تاریک‌تر بودن قرص ماه در حین خسوف نیم سایه‌ای، جزئی و کلی اشاره کرد. به طور معمول، ماه گرفتگی‌هایی که پس از آتشفشان‌های بزرگ رخ می‌دهند از حالت عادی تاریک‌تر هستند و فعال بودن برخی از آتشفشان‌های زمین می‌تواند بر روی تاریکی ماه تاثیر بگذارد.
امکان رویت ماه گرفتگی در نقاط مختلف زمین
همچنین به گفته این کارشناس نجومی، در همین شب می‌توانید مریخ را در فاصله ۶ درجه‌ای ماه ببینید. مریخ در این شب به مقابله با خورشید می‌رسد و درخشندگی آن در آسمان ما ۵ برابر بیشتر از حالت عادی خواهد بود. در این حالت، مریخ در فاصله ۷۱ میلیون کیلومتری قرار دارد و این فاصله تا چند روز بعد یعنی در سه شنبه ۹ مرداد ۱۳۹۷ به ۵۸ میلیون کیلومتر کاهش پیدا می‌کند و درخشندگی مریخ نیز نسب به چند روز قبل دو برابر می‌شود.
