سیاره مریخ امکان میزبانی حیات در زیر پوسته خود را داشته است

آیا سیاره مریخ زمانی میزبان حیات بوده و آیا این سیاره میلیونها و یا میلیاردها سال پیش جولانگاه موجودات زنده بوده است؟ این سوال از آن دسته سوالات وسوسه انگیز است که نمی توان پاسخی برای آن متصور بود. مدارک و شواهد علمی جدید نشان می دهد که نباید به دنبال شواهد وجود حیات بر روی  سطح سیاره باشیم، بلکه باید در جای دیگری از سیاره به کنکاش بپردازیم.

سوالات انسان در خصوص کهکشان ها و کل کیهان بی شمار است، اما در خصوص منظومه شمسی یکی از مهمترین سوالات بی پاسخ، امکان حیات بر روی سیاره مریخ است. با وجودی که هنوز پاسخی در خور به این سوال داده نشده است، اما تحقیقات اخیر سر نخ های جدیدی را در اختیار اختر شناسان قرار داده است.

حیات در زیر پوسته سیاره مریخ

پژوهشگران و اخترشناسان هر زمان که بحث حیات بر روی سیاره مریخ مطرح می شد به سرعت به تکاپو می افتادند تا سر نخ هایی از وجود حیات را بر روی دشت ها و کوه های مریخ پیدا کنند، اما آنها به بیراهه می رفتند، زیرا شواهد نشان می دهد که دشت ها و کوه های مریخ  را نمی توان بهترین مکان برای وجود حیات عنوان کرد، بلکه اگر درصدد یافتن سر نخ و شواهدی از وجود  حیات بر روی سیاره سرخ هستیم، باید مسیر خود را به سمت زیر سطح مریخ تغییر دهیم.

تحقیقات پژوهشگران دانشگاه براون نشان داد تجزیه مولکول های آب در سنگ های روی سیاره مریخ به احتمال زیاد انرژی شیمایی لازم برای بقا میکروب ها را طی میلیون ها سال فراهم کرده است. محاسبات نشان داد که سطح سیاره مریخ در سالیان بسیار دور از هیدروژن لازم برای برای انرژی دادن به یک زیست کره زیر زمینی برخوردار بوده است. جالب اینکه شرایط مشابه آنچه در مریخ وجود داشته را هم اکنون بر روی زمین داریم.

شواهد نشان می دهد که آب فراوانی در صخره های مریخ وجود داشته است، اما هنوز مشخص نیست که این آب در زیر پوسته مریخ ذخیره شده و یا اینکه بر روی سیاره در جریان بوده است. وجود آب در سیاره سرخ می توانسته است شرایط مساعدی برای شکل گیری گونه ای از حیات ایجاد کند. این گونه متفاوت از حیات هم اکنون در زمین وجود دارد و به آنها اختصارا اسلیمیس یا SLiMEs گفته می شود که مخفف اکوسیستم های میکروبی لیتوآئوتروفیک زیرزمینی است. این گونه حیات شامل اجتماعاتی از میکروارگانیزم هایی می شود که در اعماق زمین و در تاریکی زندگی می کنند.

اسلیمیس ها از گرما و نور دور هستند؛ دو فاکتور مهمی که برای فتوسنتز و تولید انرژی اهمیت بسیار دارند. اسلیمیس ها از ساز و کار متفاوتی برای تولید انرژی بهره می برند و متکی به نور خورشید و گرما نیستند. این در حالی است که حیات بر روی زمین اتکای شدید به گرما و نور خورشید دارد.

آنها از انرژی ذخیره شده در پیوندهای شیمایی ترکیبات غیر ارگانیک مانند سولفاید هیدروژن و یا گاز هیدروژن استفاده می کنند. عناصر رادیواکتیو در پوسته مریخ وجود داشته است. اما وجود رادیو اکتیو چه ربطی به شکل گیری حیات در سیاره مریخ دارد؟ این عناصر فرایند رادیولیسیس را ایجاد می کردند. در جریان این فرایند، تشعشعات رادیو اکتیو، آب را به هیدروژن و اکسیژن تجزیه می کردند و بر این اساس هیدروژن لازم برای بقا اسلیمس های گرسنه فراهم می شد.

پژوهشگران از قبل آگاه بودند که فرایند رادیولیسیس به تامین انرژی میکروب های زیر زمین کمک می کند و لذا اینگونه نتیجه گیری کرده اند که همین فرایند در خصوص میکروب های زیر پوسته سیاره مریخ هم تکرار می شده است.

شواهد نشان می دهد که آب به میزان فراوان در سنگ های متخلخل سیاره مریخ وجود داشته است. لذا می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که در زیر پوسته مریخ نوعی حیات میکروبی وجود داشته است، جاییکه در آن فرایند رادیولیسیس امکان تولید هیدروژن را فراهم کرده و همین هیدروژن امکان حیات اجتماعاتی از میکروب ها را برای میلیونها سال فراهم کرده است.

این بدان معنا نیست که هم اکنون زندگی در سیاره مریخ در جریان است، بلکه نتایج این پژوهش تنها به پژوهشگران کمک می کند تا در صورت تداوم تلاش برای کشف نشانه های حیات بر روی سیاره مریخ، از کنکاش های پراکنده اجتناب کرده و توجه خود را بر روی مناطق خاصی متمرکز کنند.