مشاهده‌ موجودات افسانه ای در طبیعت؛ واقعیت یا خیال؟

احتمالا شما هم داستان‌هایی را از زبان افرادی شنیده‌اید که ادعای مشاهده‌ی چیزهای عجیب ‌و غریب را داشته‌اند؛ موجودات افسانه ای نظیر پاگنده، حیوانات منقرض شده‌ یا حتی بشقاب پرنده و یوفو. اما حقایق علمی پشت چنین مشاهداتی چیست؟

در ادامه ادعاهای مطرح شده درباره رویت این موجودات افسانه ای و مرموز را از دیدگاه علمی مورد بررسی قرار خواهیم داد.

موجودات افسانه ای یا کمتر دیده شده

ببر تاسمانی (Tasmanian tiger)

داستان ببر تاسمانی (با نام علمی Thylacinus cynocephalus) بسیار اندوهناک است. زمانی در استرالیا بزرگترین جانور کیسه‌دار گوشت‌خوار بود؛ ولی پس از ورود اروپایی‌ها به این قاره در قرن نوزدهم، تا حد انقراض شکار شد. آخرین ببر تاسمانی دنیا در یکی از باغ وحش‌های استرالیا نگه‌داری می‌شد که در سال 1936 مرد؛ یا شاید هم نه!

جستجو برای یافتن این جانوران منقرض شده در سال 2017 کلید خورد؛ پس از اینکه دو گزارش باورپذیر مبنی بر مشاهده‌ی آن‌ها در حیات وحش دریافت شد. یکی از این رویت‌کنندگان، کارمند سازمان حفاظت از محیط زیست ایالت کویینزلند و دیگری، یک طبعیت‌گرد مشتاق بود. چند ماه بعد گروهی از علاقه‌مندان به ببر تاسمانی با انتشار ویدیویی، مدعی تصویربرداری از یک ببر زنده در جنگل شدند.

البته کارشناسان امر در اینکه واقعا یک ببر تاسمانی در آن تصاویر بی‌کیفیت به نمایش درآمده بود، تردید داشتند؛ هرچند که شباهت‌هایی دیده می‌شد. به هر حال هنوز هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که حضور این حیوانات کیسه‌دار و سگ‌مانند را در طبیعت اثبات کند.

پا گنده (Bigfoot)

یکی از موجودات افسانه ای که ادعاهای بسیاری درباره مشاهده‌‌ی آن مطرح شده، پاگنده یا ساسکواچ (Sasquatch) است؛ جانورانی شبه‌انسان با جثه‌ای بزرگ و پشمالو. حتی در سال 2008 یک زوج از ایالت جورجیای امریکا، ادعا کردند که جسد یک پاگنده را به همراه نمونه‌‌ DNA این گونه‌ی جانوری، درون فریزر خود دارند. اما در نهایت مشخص شد که DNA به نوعی جانور کیسه‌دار به نام صاریغ تعلق داشته و آن جسد هم، لاشه‌ی چروکیده‌ی یک گوریل بوده است.

در سال 2012 نیز یک کمپانی به نام DNA Diagnostics مدعی انجام تحقیقات روی سه نمونه DNA پاگنده شد. این کمپانی نتایج تحقیقات خود را در قالب یک مقاله منتشر و به وجود ارتباط بین پاگنده‌ها با یک گونه از انسان‌های اولیه موسوم به هومو ساپینس (Homo sapiens) اشاره کرد.

البته این مقاله در مجله نوظهور و نامعتبری به چاپ رسید که حاوی هیچ مقاله دیگری نبود. در سال 2018 یک مقاله دیگر با موضوع DNA بومی‌های امریکا در این مجله (De Novo) منتشر شد که نویسندگان آن، همان محققان قبلی بودند. به هر حال اکثر دانشمندان تحت تاثیر این مقالات قرار نگرفتند.

یتی (Yeti)

یکی دیگر از موجودات افسانه ای که در مورد آن داستان‌سرایی می‌شود، ورژن سردسیری پاگنده است که یتی یا مرد برفی نام دارد و شخصیت اسطوره‌ای کوه‌های هیمالیاست. گفته می‌شود این جانور حدود 2 متر قد دارد و بدنش پوشیده از موهای تیره است.

شواهد علمی مبنی بر واقعی بودن یتی وجود ندارد؛ به جز ادعای یک گروه روس مبنی بر یافتن موها و آشیانه یتی در منطقه سیبری و همین‌طور ادعاهایی درباره رویت ردپای یک موجود مرموز در هیمالیا (که احتمالا ردپای خرس بوده است). به نظر می‌رسد چنین مواردی بیشتر برای جلب توجه مطرح شده باشند.

در سال 2015 هم، خبرگزاری سیبری تایمز گزارش داد هوای غار آزاسکایا که شواهدی از این موجودات افسانه ای در آن پیدا شده است، درون قوطی‌هایی به فروش می‌رسد و توریست‌ها می‌توانند با پرداخت 3 دلار امریکا، آن را تهیه و تنفس کنند!

هیولای لخ‌ نس (Loch Ness monster)

نسی (Nessie) هم از جمله موجودات افسانه ای است که گفته می‌‎شود در دریاچه لُخ‌نِس اسکاتلند زندگی می‌کند. این دریاچه سرد و کدر که به یک مقصد توریستی هم بدل شده، 230 متر عمق دارد و می‌تواند چنین هیولایی را در خود جای دهد. اما مشاهده‌ی نسی، اکثرا زاییده تخیلات مردم یا برای دست انداختن یکدیگر یا حتی ناشی از اشتباه گرفتن یک کنده درخت با این هیولا بوده است.

مشهورترین سند برای واقعی جلوه دادن هیولای لخ نس، عکسی است که در سال 1934 گرفته شد و ظاهرا گردن بلند و از آب بیرون آمده‌ی نسی را نشان می‌دهد. البته بعدها مشخص شد که این عکس ساختگی بوده و در آن از یک زیردریایی اسباب‌بازی و مقداری چوب استفاده شده است.

یک یونیکورن واقعی (unicorn)

گاهی اوقات واقعیت می‌تواند عجیب‌تر از تخیلات باشد. شاخ دوکی (saola) حیوانی است که اگرچه یکی از موجودات افسانه ای را تداعی می‌‌کند؛ اما کاملا واقعی است.

این حیوان که از آن به عنوان یونیکورن آسیایی هم یاد می‌شود، در مناطق دورافتاده ویتنام و لائوس زندگی می‌کند. البته این گونه جانوری به ندرت دیده شده است و تازه در سال 1992 بود که از طریق یک اسکلت جمجمه‌ با یک جفت شاخ بلند و صاف، شناسایی شد. در سال 1999، یک زوج تصاویری را از شاخ دوکی ثبت کردند و مشخص شد که چنین جانورانی هنوز در حال زیستن هستند.

مورد بعدی به سال 2010 بازمی‌گردد که روستاییان لائوسی یک شاخ دوکی زنده را گرفتند و به دهکده خود بردند؛ اما متاسفانه زندگی در اسارت، موجب مرگ آن حیوان شد. در حال حاضر، این حیوانات جزو گونه‌های در معرض انقراض هستند و هیچ کجای دنیا، در اسارت زندگی نمی‌کنند.

پری دریایی (Mermaid)

در میان عجایب نهفته در عمق اقیانوس‌ها، برخی ملوانان مدعی مشاهده‌ی پری دریایی شده‌اند؛ موجودی با بالاتنه انسان و پایین تنه ماهی. البته گزارش‌ها درباره مشاهده‌ی این موجودات افسانه‌ای به گذشته‌ها محدود نمی‌شود و یکی از تازه‌ترین موارد به سال 2009 بازمی‌گردد. حتی جایزه‌ای به ارزش یک میلیون دلار هم برای نخستین کسی که بتواند یک عکس از پری دریایی ثبت کند تعیین شد؛ اما تاکنون این تلاش‌ها نتیجه نداده است.

آهوی خون آشام (vampire deer)

شاید تصور کنید دیدن یک آهو با دو دندان نیش بلند و براق، مختص فیلم‌های ژانر وحشت باشد؛ اما آهوی آبی که به دلیل داشتن همین دندان‌های نیش، به آهوی خون آشام هم شهرت دارد کاملا واقعی است.

این جانور به ندرت دیده می‌شود و در بخش‌های هیمالیایی شمال هند، کشمیر و افغانستان زندگی می‌کند. همچنین از سوی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، یکی از گونه‌های در معرض انقراض شمرده شده است. البته عادات رفتاری این حیوانات نادر، تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده و چیز زیادی از آن‌ها نمی‌دانیم؛ جز اینکه تنها آهوی نر دارای دو دندان نیش بلند است.

چوپاکابرا (Chupacabra)

از دیگر هیولاهای این لیست، باید به چوپاکابرا (معنی لغوی: مکنده‌ی خون بز) اشاره کنیم که از موجودات افسانه ای آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی به شمار می‌رود. دلیل این نام‌گذاری هم، به نحوه حمله‌ آن به احشام و مکیدن خون آن‌ها تا آخرین قطره مربوط می‌شود.

برخی افراد در منطقه کارائیب و تگزاس، رویت چوپاکابرا را گزارش کرده‌اند؛ اما مشخص شد که این گزارش‌ها اغراق‌آمیز بوده و در واقع، یک کایوت یا سگ مبتلا به بیماری پوستی دیده شده است. همچنین در سال 2014 زوجی در تگزاس، ویدیویی را از موجودی بی‌مو به اشتراک گذاشتند و آن را یک توله چوپاکابرا معرفی کردند؛ اما آن هم یک راکون بیمار بود.

دیو کوسه (Goblins shark)

جنگل‌های کوهستانی جنوب شرق آسیا، تنها جایی نیست که میزبان گونه‌های ترسناک و ناشناخته معرفی شده است؛ دیوهای واقعی در عمق اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند. دیو کوسه‌ها با آن چهره خوفناک خود، به ندرت دیده شده‌اند؛ چرا که زیاد به سطح آب نزدیک نمی‌شوند. آن‌ها دارای پوزه‌ی بلند و نیزه‌مانندی هستند و در آرواره‌ی جلو آمده‌‌ی خود، ده‌‌ها دندان بی‌نهایت تیز دارند.

این کوسه‌ به طور موردی، در سواحل ژاپن رویت شده‌ و گاهی اوقات نیز به شکل تصادفی در دام ماهیگیران خلیج مکزیک افتاده‌ است. طول اکثر آن‌ها به 2.4 متر می‌رسد؛ اما یکی از دیو کوسه‌های به دام افتاده در این خلیج، جثه‌ای غول‌پیکر و 5.5 متری داشت.

شیطان جرسی (Jersey Devil)

یکی از موجودات مشهور در روایات محلی، شیطان جرسی نام دارد که گفته می‌شود دارای بال‌های خفاش، صورت اسب و دم سوسمار است. دیدن چنین موجودی، خوشایند هیچ‌کس نخواهد بود و خوشبختانه، این هیولا تنها در افسانه ها وجود دارد. بر اساس روایات محلی، در قرن هجدهم میلادی نوزاد سیزدهم زنی که ساکن نیوجرسی بود، به نفرینی دچار شده و تبدیل به چنین هیولایی می‌شود. این افسانه از آن موقع نسل به نسل منتقل شده است.

نهنگ پوزه منقاری ترو (True’s beaked whale)

نهنگ پوزه منقاری ترو (نوک نهنگ ترو) هم یکی دیگر از حیوانات آبزی کمتر دیده شده و ساکن آب‌های عمیق است. با این حال در سال 2017، محققان برای اولین بار موفق به فیلم گرفتن از این موجود خجالتی شدند.

این نهنگ‌ها قادر به شیرجه‌زنی تا عمق 3000 متری هستند و تنها برای نفس‌گیری کوتاهی به سطح آب می‌آیند. دانشمندان تخمین زده‌اند که آن‌ها 92 درصد از تایم خود را زیر آب سپری می‌کنند. «نوک نهنگ ترو» یکی از 22 گونه‌ی شناخته شده از خانواده‌ی نوک نهنگان به شمار می‌رود.

یوفو (UFO)

اما علاوه بر موجودات افسانه ای و در حال انقراض؛ مشاهده‌ی اشیای پرنده ناشناس یا یوفوها نیز در بسیاری از مواقع، خبرساز شده است. حتی در برخی موارد، پای نهادهای سری دولتی نیز برای انجام تحقیقات به میان کشیده شد.

به عنوان نمونه، اسناد اداره هوانوردی فدرال امریکا حاکی از آن است که در فوریه 2018 دو خلبان هنگام پرواز، یک شی پرنده ناشناس را از فاصله نزدیک رویت کرده‌اند. هنوز اطلاعات تفصیلی در این مورد منتشر نشده؛ اما این اتفاق به پای داستان‌های مرموزی که درباره منطقه 51 (یکی از سایت‌های نظامی ایالات متحده) نقل شده است، نمی‌رسد.