پس از بارندگیهای گسترده و وقوع سیل در بیشتر مناطق ایران، صحبتهایی مبنی بر این که ایران وارد ترسالی شده است، به گوش میرسد. اما آیا این موضوع واقعیت دارد و دوره خشکسالی به اتمام رسیده است؟
در روزهای اخیر شاهد بارندگیهای شدید و گسترده در سراسر کشور بودیم که متاسفانه در برخی مناطق منجر به جاری شدن سیل شد و در نتیجه خسارات زیادی به بار آمد و حتی دهها کشته بر جای گذاشت. پس از این اتفاقات، شایعات زیادی در رسانهها و فضای مجازی منتشر شد؛ برخی این بارندگیها را حاصل بارورسازی ابرها میدانستند و برخی نیز از دستکاری اقلیمی توسط خارجیها و استفاده از پروژه هارپ میگفتند که البته هر یک از این شایعهها توسط صاحبنظران تکذیب شد.
باید برای دوره ترسالی آماده شویم؟
اما یکی دیگر از شایعههایی که به سرعت در شبکه های اجتماعی دست به دست شد و حتی برخی مسئولان نیز به آن اشاره کردند این بود که دوره خشکسالی پس از 20 سال به اتمام رسیده و اکنون وارد دوره ترسالی شدهایم. چند روز پیش رضا اردکانیان، وزیر نیرو در مصاحبهای اظهار کرد پس از گذر سالهای خشک شدید، بلافاصله ترسالیهای شدید رخ میدهد و ما باید کشور را برای ترسالیهای شدید پیش رو آماده کنیم.
همچنین مصاحبهای از پرفسور کردوانی، یکی از بنیانگذاران هواشناسی ایران منتشر شد و از قول او گفته شد که خشکسالی ایران پس از 20 سال به اتمام رسیده است. در این مصاحبه آمده است که این خشکسالی در سال 1377 به دلیل فاز مثبت اقیانوس اطلس شمالی آغاز شد و بادهای بارانآور که از این اقیانوس وارد ایران میشد و دارای رطوبت و سرما بود متوقف شد. اما حالا شش ماهی است که اقیانوس اطلس به شدت روند منفی را طی میکند و در نتیجه از اواسط فروردین هوای خنک نصیب ایران میشود و این روند تا اواسط خرداد ادامه خواهد داشت.
به همین خاطر، در این مدت بارانهای زیادی نصیب غرب ایران شد و در ادامه، امسال تابستان چند درجه خنکتر میشود. در نیمه دوم تابستان هوا کاملا خنک خواهد شد و در پاییز نیز بارانهای زیادی نصیب ایران میشود. در پاییز امسال احتمالا پدیده ال نینو رقم میخورد. همچنین زمستان امسال نیز بسیار سرد و پربارش خواهد بود و این روند پربارشی 20 تا 40 سال ادامه پیدا میکند.
این مصاحبهها در حالی منتشر شده که تا همین یک ماه پیش گفته میشد خاورمیانه به سمت خشکتر و گرمتر شدن پیش میرود و حتی در آینده دور خاورمیانه غیر قابل سکونت خواهد شد. طبق معمول هم این اظهار نظرها را به دانشمندان و ناسا نسبت میدادند و هیچ دلیل و توجیه علمی نیز وجود نداشت. این در حالی است که در علم هواشناسی هیچ روش اطمینانبخشی که بتواند به ما بگوید در چند ماه آینده وضع هوایی چگونه خواهد بود، نداریم چه برسد به این که بخواهیم برای سالهای آینده پیشبینی کنیم و بگوییم دوره خشکسالی یا ترسالی در راه است. حتی همین پیشبینیهای کوتاهمدت برای چند روز آینده نیز گاها با خطا همراه میشوند.
پروفسور کردوانی تکذیب کرد
به دنبال پخش شدن شایعات درباره فرا رسیدن دوره ترسالی ، پرفسور کردوانی مصاحبهای که از قول وی در رسانهها و فضای مجازی منتشر شد را تکذیب کرد و گفت من به هیچ وجه نگفتم خشکسالی ایران به اتمام رسیده و دوره ترسالی را در پیش داریم و حتی یک کلمه از این خبر هم متعلق به من نیست. کردوانی در ادامه اظهار کرد:
شرایط جوی ایران به دلیل گرم شدن زمین، در کنار افزایش بارندگی در مناطق پرباران و کاهش بارش در مناطق کمباران، بی نظم هم شده است. در این شرایط ممکن است مثلا در یزد که کمباران است در یک ساعت به اندازه دو سال باران ببارد. این بارشهایی که اخیرا در ایران رخ داده هم اتفاقی بود و تا زمانی که کره زمین گرم است، ما در خشکسالی هستیم و نباید با این بارندگیها تصور کنیم که خشکسالی تمام شده و آب و هوای ایران مرطوب شده است. امیدی نیست که این بارندگیها ادامه داشته باشد و ایران همچنان در شرایط کمآبی و خشکسالی خواهد بود.
کاوه مدنی، استاد دانشگاه و کارشناس آب و محیط زیست هم میگوید بارندگیهای اخیر، ایران را از ورشکستگی آب رها نکرده و مدیریت مصرف آب کماکان باید در دستور کار قرار بگیرد. وی خاطرنشان کرد ما چیزی به نام خشکسالی 30 ساله نداریم و کسی نمیتواند ترسالی یا خشکسالی 30 ساله برای ایران پیشبینی کند. ما از نظر علمی توان این پیشبینی که وارد دوره ترسالی شدهایم را نداریم.