پرتاب دو ماهواره ایرانی پیام و دوستی با وجود عدم موفقیت، باز هم به عنوان مهمترین دستاوردهای فضایی ایران در سال 97 به شمار میرود. اکنون مسئولان سازمان فضایی ایران از پرتاب 4 ماهواره ایرانی ظفر، ناهید 1، ناهید 2 و پارس 1 در سال 98 خبر دادهاند.
در سال 97 موضوع فناوری فضایی و کاربردهای آن در زندگی بیش از پیش مورد توجه سازمان فضایی ایران قرار گرفت. در همین راستا پرتاب ماهوارههای عملیاتی به فضا و استفاده از دادههای جمعآوری شده توسط این ماهوارهها، جزو برنامههای اصلی سازمان فضایی ایران تعیین شده است. در سال 97 شاهد جدیت در عملیات طراحی و ساخت ماهوراه های ایرانی بودیم که نتیجه آن ساخت دو ماهواره ایرانی پیام دانشگاه امیرکبیر و دوستی دانشگاه شریف بود که در بهمن ماه و مصادف با روز ملی فناوری فضایی به فضا پرتاب شدهاند. سازمان فضایی ایران از در دستور کار قرار گرفتن ساخت و پرتاب 4 ماهواره ایرانی ناهید 1 و 2، ظفر و پارس 1 در سال 98 خبر داده است.
همچنین بخوانید:
تبدیل ماهواره ایرانی تحقیقاتی به عملیاتی
در حال حاضر ایران از مرحله تولید ماهوارههای تحقیقاتی به مرحله ساخت و پرتاب ماهوارههای عملیاتی حرکت کرده است. ایران توانست از ماهوارههایی با ظرفیت 50 کیلوگرم در مدار 250 کیلومتری زمین به ساخت ماهوارههای 250 کیلوگرمی و قرار دادن آن در مدار 500 کیلومتری زمین دست پیدا کند. بررسیهای انجام شده نشان میدهد در ساخت ماهواره ایرانی از حیث وزن به رشد 5 برابری و از حیث قرار گرفتن ماهواره در مدار نیز به رشد 2 برابری رسیدهایم. همچنین در زمینه پرتابگرها نیز به رشد 10 برابری دست پیدا کردهایم. ایران توانسته است به چرخه کامل فناوری که شامل 6 رکن اصلی چون ماهواره، ماهوارهبر، پایگاه پرتاب، ایستگاه کنترل و مدیریت ماهواره، ایستگاه دریافت ماهوارهای و تحلیل و پردازش ماهوارهای است، برسد و در جایگاه اول علمی منطقه و جایگاه یازدهم دنیا قرار بگیرد.
ساخت و پرتاب 4 ماهواره ایرانی به فضا
سازمان فضایی ایران اعلام کرد هماکنون مراحل ساخت و تولید 4 ماهواره مخابراتی و سنجشی در حال انجام است و تا پایان سال 98 به بهرهبرداری میرسند. مسئولان سازمان فضایی و وزیر ارتباطات از پرتاب 4 ماهواره ایرانی ناهید 1، ناهید 2، پارس 1 و ظفر خبر دادهاند. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران با اشاره به روشن بودن آینده صنعت فضایی ایران گفت:
با تکیه بر دانش جوانان امروز موفق به تکمیل چرخه آزمایش فناوری فضایی شدهایم. برنامه فضایی ما به جدیت در حال پیشروی است و تجربههایی که از ماهواره دوستی و پیام داشتهایم را آنالیز و مدون کردهایم تا برای پروژههای بعدی مورد استفاده قرار دهیم. فرآیند تحویل ماهواره مخابراتی ناهید یک که در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده، به وزارت دفاع برای قرار گرفتن در مدار آغاز شده است و پیشبینی میکنیم خرداد این اتفاق رخ دهد و یک ماهواره مخابراتی عملیاتی شود.
آذری جهرمی در ادامه افزود مراحل تولید ماهواره ایرانی ناهید یک نیز حدود 50 درصد در دولت دهم و 50 درصد دیگر آن در دولت یازدهم انجام شده و سرانجام مراحل تولید آن در دولت دوازدهم به پایان رسید. در حال حاضر بخشهای فضایی در حال بررسی این ماهواره هستند تا آن را در مدار قرار دهند. وی تاکید کرد ماهواره سنجشی ظفر نیز که در دولت یازدهم و دوازدهم پیگیر ساخت آن بودهایم، تا شهریور 98 آماده خواهند شد و آن را به وزارت دفاع تحویل میدهیم تا در مدار قرار بگیرد. وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد در بهمن ماه سال آینده نیز مراحل ساخت ماهواره ایرانی پارس یک که در دولت یازدهم شروع و در دولت دوازدهم ادامه پیدا کرده است، به پایان میرسد.
تکمیل شدن 5 پروژه ماهوارهای در سال 98
مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی ایران در این خصوص گفت 5 پروژه ماهوارهای در سال 98 تکمیل و به عنوان دستاوردهای حوزه فضایی ارائه خواهد شد. وی در خصوص ماهوارههای مخابراتی عنوان کرد مراحل تحویل ماهواره ناهید 1 برای قرار گرفتن در مدار شروع شده است و این طرح در خرداد 98 عملی خواهد شد. همچنین ماهواره مخابراتی ناهید 2 نیز در شش ماهه دوم سال 98 تکمیل میشود.
مرتضی براری افزود با جدیت زیادی توسعه پروژه ماهوارههای سنجش از دور را انجام میدهیم و در همین راستا در شهریور 98 ماهواره ظفر آماده تحویل خواهد بود و در بهمن همین سال نیز مراحل ساخت ماهواره پارس 1 به پایان میرسد. وی تاکید کرد در 6 ماهه دوم سال 98 نیز سامانه بلوک انتقال مداری به مرحله بهرهبرداری میرسد. این مقام مسئول خاطرنشان کرد تا پایان برنامه ششم توسعه مراحل ساخت ماهواره مخابراتی ناهید 2 به پایان خواهد رسید.
ماهواره ملی در مدار ژئو قرار خواهد گرفت
سازمان فضایی ایران قصد دارد تا سال 99 ماهواره ایرانی را در مدار بالای زمین قرار دهد. آذری جهرمی در این خصوص عنوان کرد برای خرید ماهواره ملی مخابراتی با همکاری بینالمللی در حال برنامهریزی هستیم تا آن را در مدار بالای زمین یا همان مدار ژنو قرار دهیم. پروانه فعالیت اپراتور ماهواره مخابراتی در کمیسیون تنظیم مقررات صادر و تصویب شده است. در همین رابطه بخش خصوصی نیز برای دریافت این پروانه در حال مذاکره است تا بتواند ماهوارهای را خریداری کرده و آن را در مدار ژئوی زمین قرار دهد.
مشخصات ماهواره بومی
یکی از اهداف ایران در حوزه ماهوارههای سنجشی رسیدن به ماهوارههایی با دقت یک متر تا افق 1404 است. در حال حاضر ماهواره پارس 1 که به عنوان یک ماهواره سنجشی محسوب میشود دارای دقت تصویربرداری 10 متر است تا بتواند نیازهای صنعت فضایی کشور را در حوزه زمینه فناوری سنجش از راه دور تامین کند. دانشگاه علم و صنعت نیز ماهواره ایرانی سنجش از دور ظفر را تولید کرده است که از دقت 22.5 میلیمتری بهره میبرد. ماهواره ظفر 100 برابر بیشتر از ماهواره امید که نخستین ماهواره ایرانی محسوب میشود، توسعه پیدا کرده است و در مدار 500 کیلومتری زمین قرار خواهد گرفت.
البته برنامههایی برای طراحی و ساخت ماهواره پارس با دقت 10 متر بالاتر از ماهواره پارس در دستور کار قرار گرفته است تا قادر باشد به عنوان یک ماهواره کاملا عملیاتی و مبتنی بر کاربردهای مشخص در مدار زمین قرار بگیرد. همچنین ماهواره مخابراتی ناهید 1 نیز طراحی شده است تا به مدار 250 کیلومتری زمین پرتاب شود. طول عمر این ماهواره یک سال برآورد شده است. ماهواره ناهید 1 مکعب مستطیلی بوده و علاوه بر برخورداری از صفحههای خورشیدی نصب شده بر روی بدنه این ماهواره، به 2 صفحه خورشیدی بازشونده نیز مجهز است. ماهواره ناهید 2 یک میکرو ماهواره مخابراتی است که با هدف انجام ماموریتهای مخابراتی در مدار LEO قرار میگیرد.