بسیاری از ورزشکاران مخصوصا علاقمندان حوزه بدنسازی، تمایل بسیاری به مصرف مکمل های پروتئینی دارند، اما پژوهشهای اخیر نشان میدهد که مصرف این مکمل ها میتواند به کاهش طول عمر منجر شود!
اپیدمی بدنسازی و فیتنس باعث شده تا صنایع تولید مکمل های پروتئینی به سودهای بسیار کلانی برسند، زیرا بازار تقاضا برای این محصولات بسیار بزرگ است، اما با این وجود تحقیقات نشان میدهد مکمل های پروتئینی آسیبزا هستند.
در حال حاضر محصولات پروتئینی در اشکال مختلف در بازار یافت میشود و علاقمندان بسیاری به سوی مصرف پودرهای پروتئینی و یا حتی شکلات حاوی پروتئین جذب میشوند. همه این محصولات با یک هدف تولید میشوند؛ هدف آنها ارتقا کارایی ورزشکاران است.
پژوهشهای اخیر بر روی موشها نشان داد موشهایی که مکمل های پروتئینی مصرف میکنند به تدریج دچار عوارض جانبی پروتئین میشوند. هر چند پروتئین و نقش اصلی آن را در ساختار ماهیچهای نمیتوان انکار کرد، اما مصرف مکمل های پروتئینی میتواند طول عمر را کاهش داده، وضعیت روانی فرد را متاثر سازد و نیز به اضافه وزن منتهی گردد. لذا برای تامین پروتئین مورد نیاز باید از منابع مختلف استفاده کرد و بر روی یک منبع مانند مکمل های پروتئینی متکی نبود. رژیم های غذایی حاوی مکمل های پروتئینی با کربوهیدرات پایین میتوانند نقش مهمی در ساختار ماهیچهای و تولید مثل داشته باشند، اما در میانسالی عوارض جانبی خود را نشان داده و به تدریج عمر مصرفکننده را کاهش میدهند.
مکمل های پروتئینی و بر هم خوردن توازن اسید های آمینه
در این تحقیق مشخص شد باید بین اسید آمینه های دریافتی توازن برقرار شود و مصرف بیرویه برخی اسید آمینهها میتواند مخرب باشد. اما به هم خوردن توازن مصرف اسید آمینه به چه معنایی است؟
۲۰ اسید آمینه وجود دارند که ۹ مورد از آنها بسیار اساسی هستند و اصطلاحا به آنها BCAAs گفته میشود. اگر این ۹ اسید آمینه به بدن برسند باقی ۱۱ اسید آمینه نیز ساخته شده و زنجیره اسید آمینه تکمیل میشود. در واقع BCAAs اسید آمینههای اساسی هستند که در غذاهای پروتئینی یافت میشوند. از جمله این غذاها میتوان به گوشت قرمز، تخم مرغ، مرغ، ماهی، لبنیات، مغزها، عدس و پروتئین سویا اشاره کرد. از ۹ اسید آمینه اساسی، تعداد سه اسید آمینه از همه مهمتر هستند که شامل لوسین، ایسولوسین و والین میشوند و مستقیما به ماهیچه تبدیل میشوند.
هر چند پودرهای بدنسازی مانند وی حاوی مقادیر لازم از اسیدهای نه گانه بنیادین هستند، اما برخی ورزشکاران ترجیح میدهند مکمل های پروتئینی مختص به این ۹ اسید آمینه را مصرف کنند. مکمل های اسید آمینهی اساسی فاقد کربوهیدرات و چربی هستند و کالری بیشتری دارند. در مجموع مصرف BCAAs به طور روزانه منجر به رشد ماهیچهها و ارتقا کارایی ورزشی و نیز ریکاوری ورزشی بهتر میشود.
در تحقیق انجام شده به منظور کشف عوارض جانبی مکمل های اسید آمینه، پژوهشگران درصدد کشف تاثیر مصرف BCAAs بر روی موشها بودند. موشها در گروههای مختلف، دوزهای متفاوتی از اسید آمینه را دریافت میکردند. در این میان موشهایی که بیشترین میزان BCAAs را دریافت میکردند، دچار اضافه وزن شده و به طور کلی کمتر عمر میکردند.
در واقع مصرف بالای BCAAs مانع از رسیدن تریپتوفن به مغز میشد. افزایش BCAAs در جریان خون نمیگذارد تریپتوفن به سمت مغز ترانسفر شود. تریپتوفن پیشدرآمد هورمون سروتنین است که در واقع ترکیب شیمیایی شادیبخش در انسان بوده و منجر به ایجاد حس سرخوشی در فرد میشود.
در جریان آزمایش بر روی موشها مشخص شد در نهایت مصرف BCAAs باعث کاهش سروتنین در مغز میشود و از سوی دیگر اشتهای موشها را افزایش میدهد و در نتیجه معلوم شد که BCAAs باعث ایجاد پرخوری در موش میشود. این پرخوری در نهایت اضافه وزن و کاهش طول عمر موش را به همراه داشت. این آزمایش بر روی موشها انجام شده و به راحتی میتوان برآورد کرد که در مورد انسان نیز قابل استناد است. پژوهش یاد شده نشان میدهد که داشتن تعادل در رسیدن مواد مغذی به بدن دارای اهمیت بالایی است و لذا برخورداری از رژیم غذایی متعادل باید از اولویتهای همه انسانها باشد؛ رژیمی که دست کم متشکل از سبزی، کربوهیدرات و منابع پروتئینی مختلف است.