تفاوت وی پی ان و پراکسی چیست؟

برخی کاربران دو کلمه وی پی ان (VPN) و پراکسی (Proxy) را به جای یکدیگر به کار می‌برند، در حالی که این دو کاملا متفاوتند. در این مطلب با تفاوت وی پی ان و پراکسی آشنا خواهیم شد.

کابران برای حفظ حریم خصوصی خود از وی پی ان یا پراکسی استفاده می‌کنند. اما تفاوت اصلی بین آ‌ن‌ها چیست؟ از بین این دو راهکار افزایش حریم خصوصی در اینترنت از کدام یک باید استفاده کرد؟ نکته اینجاست که کاربران، از ابزارهای مختلفی به این منظور بهره می‌برند، در حالی که با تفاوت وی پی ان و پراکسی آشنا نبوده و به همین دلیل این دو کلمه را اغلب به صورت اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌کنند.

دلیل بررسی تفاوت وی پی ان و پراکسی

ابتدا بد نیست بدانیم اصلا به چه دلیل به سراغ بررسی تفاوت وی پی ان و پراکسی آمده‌ایم! این دلیل، هدف یکسان دو راهکار محسوب می‌شود؛ وقتی از VPN یا Proxy استفاده می‌کنید، آدرس آی پی شما از وب سایت یا سرویس اینترنتی مقصد مخفی می‌شود. برای این کار دلایل مختلفی وجود دارد. به عنوان نمونه، از آن جایی که کاربران ایرانی در برخی سرویس‌ها تحریم هستند، بایستی از آدرس IP متفاوتی استفاده کنند تا موضوع اتصال آن‌ها به سرور مورد نظر از داخل ایران مخفی بماند. به دلیلی مشابه در زمان استفاده از برنامه‌هایی همچون اندروید استودیو نیازمند تغییر آدرس آی پی خود هستید.

به عنوان یک نمونه باید به وب سایت یودمی (Udemy) اشاره کرد. این وب سایت به عنوان یکی از محبوب‌ترین ارائه‌کنندگان دوره‌های فناوری اطلاعات شامل آموزش‌های برنامه‌نویسی، ارائه خدمات به ایرانیان را متوقف کرده است. حال برای دسترسی به آن نیازمند تغییر آی پی و جا زدن خود به عنوان یک کاربر آمریکایی، اروپایی، ژاپنی یا دیگر کشورها هستید!

وقتی به یک وب سایت مراجعه می‌کنید، سرور آن می‌تواند بر اساس آدرس منطقی شما، به ایده‌ای کلی درباره موقعیت جغرافیایی‌تان دست پیدا کند. وی پی ان‌ها و پروکسی‌ها قادرند این اطلاعات را از طریق ارائه آدرس آی پی خود به سرور به جای آدرس شما، مخفی نگه دارند.

پراکسی سرور (Proxy Server)

برای درک تفاوت وی پی ان و پراکسی و پی بردن به گزینه بهتر برای خود، ابتدا باید با هر یک به طور کامل آشنا شده و ماهیت آن‌ها را درک کنیم. کار را بررسی پروکسی‌ سرورها آغاز می‌کنیم.

یک پراکسی سرور چیست؟

یک پراکسی سرور را می‌توان یک واسطه‌گر دانست که بین شما و وب سایت یا سرویس اینترنتی مورد نظرتان قرار می‌گیرد. به طور معمول، سرورهای پراکسی آنلاین را روی یک وب سایت پیدا خواهید کرد. سپس روی آن‌ها کلیک کرده و وارد وب سایت مورد نظر خواهید شد.

آن‌ها بعد از دریافت آدرس آی پی وب سایت مورد نظر شما به آن متصل شده و محتواهایش را دریافت می‌کنند. سپس این داده‌ به شما تحویل داده خواهد شد. به این ترتیب به صورت مستقیم به سرور در بر دارنده محتوای مورد نظر متصل نخواهید شد. در نتیجه، آی پی آدرس واقعی و موقعیت جغرافیایی شما برای آن ناشناس باقی می‌ماند. سرور، آدرس آی پی پراکسی را به عنوان درخواست‌کننده اصلی خواهد دید و از این موضوع که قرار است محتواهای ارائه شده به آن، به دست دستگاه‌ دارای آدرس IP دیگری برسد، اطلاعی ندارد.

اگر شما یک وب سایت سرویس پراکسی را پیشتر مشاهده کرده باشید، باید بدانید آن‌ها از شما درباره کشوری که تمایل دارید اتصال از آن صورت بگیرد، سوال می‌کنند. به این ترتیب می‌توان وب سایت مقصد را فریب داد و خود را به عنوان کاربری از یک کشور خاص معرفی کرد. به عنوان نمونه‌ای از کاربرد آن، مجددا به همان وب سایت Udemy اشاره می‌کنیم. این وب سایت عددی یکسان برای فروش دوره‌های آموزشی خود در نظر می‌گیرد. به عبارتی کاربران آمریکایی 10 دلار و کاربران اروپایی 10 یورو برای خرید یک دوره آموزشی پرداخت خواهند کرد.

در صورت اتصال به این وب سایت با آدرس آی پی داخل محدوده ایالات متحده آمریکا یا کشورهای اروپایی، مجبور به پرداخت هزینه از طریق دلار آمریکا یا یورو خواهید بود. با استفاده از آی پی آدرس محدوده کشور کانادا یا استرالیا، هزینه را با استفاده از دلار این دو کشور پرداخت خواهید کرد. حال می‌دانیم تفاوت قیمت دلار این دو کشور با دلار آمریکا و مخصوصا یورو قابل توجه است!

اگر دسترسی یک وب سایت در کشور شما امکان‌پذیر نیست، می‌توانید از پراکسی سرورهای واقع در دیگر کشورها استفاده کنید. در واقع می‌توان اینجا، دریافت سرویس از یک وب سایت یا وب اپلیکیشن را به یک خرید تشبیه کرد. فروشنده، حاضر به ارائه کالا یا سرویس به شما نیست. به همین دلیل فرد دیگری را که فروشنده با وی مشکلی ندارد، واسطه قرار خواهید داد تا کالا را خریداری کند. سپس شما جنس مورد نظر را از واسطه دریافت خواهید کرد. تفاوت وی پی ان و پراکسی همینجا مشخص می‌شود.

مزیت‌های پراکسی سرورها

اگر مایل به آنلاک کردن یک وب سایت مسدود شده برای خود هستید، یک پراکسی سرور قادر خواهد بود این کار را خیلی ساده و آسوده برایتان انجام بدهد. با توجه به وجود وب سایت‌های پراکسی سرور، اکنون حتی نیازی به دانلود و نصب برنامه‌ای جداگانه به این منظور وجود ندارد. استفاده از سرورهای پراکسی را باید راهکاری موقتی اما بسیار موثر دانست.

اشکالات پروکسی سرورها

متاسفانه، اگر چیزی بیش از مشاهده مخفیانه یک وب سایت مورد نظرتان است، این ابزارها قادر به کمک به شما نیستند. همانطور که گفتیم، این راهکاری موقتی است، پس حتی اگر برای گشت و گذار داخل وب همراه با حفظ حریم خصوصی خود، به استفاده از آن‌ها روی آورده‌اید، در صورت طولانی شدن مدت استفاده، رفته رفته حوصله‌تان سر خواهد رفت، چرا که سرعت دسترسی به وب به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. اگر نحوه کار پراکسی سرورها را درک کرده باشید، دلیل کاهش سرعت حین استفاده از آن‌ها برایتان واضح خواهد بود.

وی پی ان‌ (VPN)

در بیشتر مواقع می‌بایست کل اتصالتان به اینترنت را دور لایه‌ای محافظ قرار بدهید. به این ترتیب بدون کاهش چندان سرعت دسترسی به شبکه جهانی اطلاعات، قابلیت‌هایی بیشتر از تماشای مخفیانه وب سایت‌ها در اختیارتان قرار خواهد گرفت.

وی پی ان چیست؟

وی پی ان (Virtual Private Network) مخفف شبکه خصوصی مجازی است. به ظاهر، تفاوت وی پی ان و پراکسی ناچیز است و هر دو شبیه به یکدیگر کار می‌کنند؛ داده‌ یا درخواست شما به سروری به غیر از سرور وب سایت یا سرویس مورد نظر تحویل داده شده و آن، داده را برای شما به سرور مقصد ارائه می‌کند. در ادامه پاسخ را دریافت کرده و به شما تحویل خواهد داد. اصلی‌ترین تفاوت وی پی ان و پراکسی به نحوه ارائه داده به سرور در قدم اول مربوط می‌شود.

برای استفاده از یک وی پی ان ابتدا باید نرم افزار آن را روی سیستم عامل خود نصب کنید. بعد از روشن کردن آن، برنامه، داده‌ای را که شما به سرور وی پی ان ارسال می‌کنید رمزنگاری خواهد کرد. به این ترتیب داده شما از چشم بدخواهان مخفی باقی خواهد ماند و امکان سو استفاده از آن توسط خرابکاران اینترنتی از بین می‌رود. در واقع وی پی ان، یک تونل برایتان ایجاد می‌کند. این تونل مجازی بوده و خبری از ایجاد یک مسیر جداگانه در بستر اینترنت برای شما نیست، اما دقیقا همانند یک تونل فیزیکی عمل می‌‌کند. به همین دلیل در مطلب 5 روشی که هکرها از وای فای عمومی برای سرقت اطلاعات استفاده می‌کنند، یکی از بهترین روش‌های حفظ امنیت اطلاعات و حریم خصوصی را اتصال به یک وی پی ان پیش از تبادل داده بر بستر اینترنت یاد کردیم.

وقتی در جاده‌ای سرباز در حال رانندگی هستید، هر فرد واقع در حاشیه راه می‌تواند افراد درون خودرو، مدل آن و شماره پلاک را مشاهده کند. حالتی را در نظر بگیرید که بین مبدا تا مقصد مورد نظر شما، تماما یک تونل کشیده شده باشد. به این ترتیب سایر افراد، که بیرون از تونل قرار دارند، قادر به پی بردن به اطلاعات یاد شده درباره خودرو نخواهند بود.

مزیت‌های وی پی ان

برای کشیدن لایه‌ای ایمن به دور چارچوب فعالیت‌های آنلاین خود، وی پی ان ابزاری فوق‌العاده است. یک تفاوت وی پی ان و پراکسی اینجا مشخص می‌شود. پراکسی قادر به مخفی‌سازی اطلاعات شما تا زمان رسیدن داده شما به خود سرور نیست. به این ترتیب داده‌ای که از سمت شما به سوی پراکسی سرور ارسال می‌شود، توسط سرویس‌دهنده اینترنت یا هکرها قابل رویت خواهد بود. از آن جایی که وی پی ان، از همان ابتدای مبدا (کامپیوتر شما) یک تونل ایجاد می‌کند، حتی سرویس‌دهنده اینترنت نیز قادر به ردیابی چیزهایی که بر بستر اینترنت روانه می‌کنید نخواهد بود.

در نتیجه، یک اتصال ایمن و رمزنگاری شده خواهید داشت. همین تونل-از-مبدا سبب می‌شود استفاده از وی پی ان، از هک شدن اطلاعات بانکی شما حین انجام تراکنش‌های بانکی در زمان اتصال به وای فای عمومی جلوگیری شود. اگر کاربری در این حین اتصال شما را مانیتور کند، یک مشت داده رمزنگاری شده غیر قابل استفاده نصیبش خواهد شد. می‌توان نتیجه گرفت یک تفاوت وی پی ان و پراکسی این است که VPN کار Proxy را نیز برای کاربر، یعنی مخفی‌سازی آی پی، انجام می‌دهد، اما بالعکس این موضوع صادق نیست.

اشکالات وی پی ان

برای امنیت بیشتر باید هزینه کنید. وب سایت‌ها و حتی نرم افزارهای پراکسی سرور رایگان زیادی وجود دارند، اما برای بهره برده از وی پی ان باید یک سرویس خریداری کنید. علاوه بر آن، حین اتصال به یک VPN، تمامی داده خارج شده از سیستم کامپیوتری شما می‌بایست رمزنگاری شود. به همین دلیل نیازمند نصب نرم افزاری جداگانه خواهید بود.

در زمان استفاده ممکن است کاهش نسبی توان پردازشی سیستم کامپیوتری خود را شاهد باشید، چرا که رمزنگاری، نیازمند استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و قرار دادن یک سری پردازش‌های سنگین ناتمام روی دوش سی پی یو است. اگر دقت کرده باشد، در زمان اتصال به یک شبکه خصوصی مجازی، اغلب فن سیستم کامپیوتری دسکتاپ یا لپ تاپ با سرعت بیشتری کار می‌کند که نتیجه بار زیاد روی دوش پردازنده سیستم است.

تفاوت وی پی ان و پراکسی ؛ از کدام یک استفاده کنیم؟

اگر در پی مخفی‌سازی داده تبادل شده از سیستم کامپیوتری خود بر بستر اینترنت به منظور جلوگیری از هک شدن یا دستیابی دیگران به آن نبوده و فقط می‌خواهید به یک وب سایت یا سرویس اینترنتی تحریم شده دست پیدا کنید، پراکسی سرور، به خاطر ارزان و راحت بودن استفاده از آن، بهترین گزینه است. پراکسی سرورها برای حفظ حریم خصوصی ابزار مناسبی نبوده و فقط به شما برای دور زدن تحریم‌ها کمک می‌کنند!

موضوع همیشه دسترسی به یک وب سایت بلاک شده نیست. کافی است مثال خرید دوره‌های آموزشی از وب سایت Udemy با دلار کانادا یا استرالیا به جای دلار آمریکا را به خاطر بیاورید! به عنوان نمونه‌ای دیگر می‌توان به فراهم شدن امکان تماشای ویدیوها و فیلم‌های دیگر کشورها در نتفلیکس اشاره کرد.

پراکسی راهکاری موقتی است. از طرفی در صورت استفاده از ابزارهای رایگان، با توجه به تعدد کاربران متصل‌شونده، کاهش سرعت بیشتر از چیزی خواهد بود که تصور می‌کنید. به همین دلیل در صورت نیاز به اتصال به یک وب سایت تحریم شده برای مدت زمانی طولانی باید یک وی پی ان خریداری کنید. همچنین در صورت تبادل داده‌های حساس بر بستر اینترنت همچون انجام تراکنش‌های بانکی حین استفاده از اتصال اینترنت فردی دیگر، باید از چنین ابزاری بهره ببرید.

نحوه کار پراکسی‌ها بسیار ساده است و به احتمال زیاد، به خوبی آن‌ها را درک کرده‌اید. اگر هنوز درباره مفهوم وی پی ان و چگونگی کارکرد آن برایتان ابهام باقی مانده است، مطلب بالا را از دست ندهید. با مطالعه آن به طور کامل مفهوم یاد شده را درک خواهید کرد.