آی پی آدرس استاتیک چیست و چرا به آن نیاز نداریم؟

هر دستگاه حاضر در یک شبکه کامپیوتری همچون اینترنت نیازمند داشتن یک آدرس منطقی یا همان آی پی آدرس (IP Address) است. یکی از انواع آن آی پی آدرس استاتیک محسوب می‌شود. در این مطلب به بررسی این نوع آدرس منطقی می‌پردازیم.

یک آدرس IP را می‌توان به شماره تلفنی تشبیه کرد که برای هر دستگاه فعال در یک شبکه کامپیوتری منحصربه‌فرد است. از طریق آن، دستگاه‌های الکترونیکی قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر خواهند بود. پیشنهاد می‌کنیم اگر درباره چیستی مفهوم آدرس منطقی (IP Address) هنوز به پاسخ سوال‌هایتان نرسیده‌اید، ابتدا مطلب «آدرس آی پی چیست و آیا می‌توان با آن موقعیت جغرافیایی را پیدا کرد؟» را مطالعه کرده و سپس مطلب کنونی را دنبال کنید.

به طور کلی، تخصیص آی پی وظیفه روتر است. روتر می‌بایست به هر دستگاه اضافه شده به شبکه یک آدرس منطقی اختصاص داده و این عمل را در دفترچه یادداشتی ضبط کند تا در آینده بداند کدام شماره به کدام دستگاه تعلق دارد. در این روال کار، یک دستگاه ممکن است در هر مرتبه روشن و اضافه شدن به یک شبکه کامپیوتری، یک آدرس IP متفاوت از قبل دریافت کند.

آی پی آدرس استاتیک یا ثابت، همانطور که از نامش پیداست، برای یک دستگاه تغییری نمی‌کند و برای آن رزرو شده باقی می‌ماند. این مرتبه دستگاه همچون سیستم کامپیوتری شما آدرس آی پی خود را مشخص کرده و آن را به روتر اعلام می‌کند، به جای آن که روتر این آدرس را برایش مشخص کند. اما در چه مواقعی مجبور به استفاده از آی پی آدرس استاتیک خواهیم شد و آیا راهکار جایگزینی برای آن وجود دارد؟

آی پی آدرس استاتیک چیست؟

در زمان صحبت درباره آدرس‌های آی پی کامپیوترهای خانگی، دو نوع آدرس مورد بحث قرار می‌گیرند. اولین مورد آدرس آی پی عمومی است که متمایزکننده شما در شبکه جهانی اینترنت محسوب می‌شود. در زمان اتصال به اینترنت، میلیاردها دستگاه متصل به بزرگترین شبکه کامپیوتری دنیا، شما را با این آدرس خواهند شناخت. هر اتصال به اینترنت، هر وب سایت یا هر وسیله متصل به اینترنت قطعا یک آدرس IP عمومی دارد.

برای اطلاع از آن کافی است عبارت “?What is my IP address” یا فقط “IP” را در موتور جستجوی گوگل وارد کنید. این آدرس در زمان اتصال به اینترنت توسط سرویس‌دهنده شما (ISP) اختصاص پیدا خواهد کرد (نه روتر). بعد از هر مرتبه قطع و وصل اتصال به اینترنت، هیچ تضمینی برای دریافت آدرس آی پی عمومی یکسان با قبل وجود ندارد. در نظر داشته باشید در صورت استفاده از وی پی ان، این آدرس عمومی توسط سرویس‌دهنده شبکه مجازی خصوصی متصل شده به آن به شما ارائه خواهد شد.

در آن سو با آدرس آی پی داخلی یا خصوصی مواجه هستیم که تنها در شبکه داخلی شما معنی پیدا می‌کند. حتی اگر در شبکه خانگی خود تنها یک دستگاه، مثلا یک لپ تاپ، داشته باشید، باز هم روتر یک آدرس خصوصی به آن تخصیص می‌دهد. از طریق این نوع آدرس‌های منطقی نمی‌توان بر بستر اینترنت یک دستگاه را پیدا کرد. به عنوان نمونه می‌توان به آدرسی همچون 192.168.1.1 اشاره کرد که شاید میلیون‌ سیستم کامپیوتری در شبکه‌های داخلی خود از آن استفاده می‌کنند، در حالی که هر یک باید دارای یک آدرس منحصربه‌فرد در صورت نیاز به اتصال به اینترنت باشند.

با توجه به تعداد کمتر کامپیوترهای درون یک شبکه کامپیوتری عادی در مقایسه با بزگترین شبکه دنیا، اینترنت، محدوده آدرس‌های قابل استفاده برای شبکه‌های داخلی محدود است. آن‌ها به صورت *.*.192.168 یا *.*.10.0 هستند. کاربر قادر است به جای * هر عددی کمتر از 255 قرار بدهد. فراموش نکنید در یک شبکه داخلی نیز باید آدرس منطقی اختصاص داده شده به هر کامپیوتر منحصربه‌فرد باشد.

خودتر روتر نیز یک آدرس منطقی خصوصی همچون 192.168.0.1 دارد. آدرس سیستم‌های کامپیوتری یا لپ تاپ‌های شما می‌تواند عدد دیگری همچون 192.168.0.2 یا 192.168.0.254 باشد. بیشتر روترها به صورت ترتیبی و از ابتدا، بر اساس اولویت درخواست‌های تخصیص آی پی، این اعداد را به دستگاه‌های واقع در شبکه ارائه می‌کنند.

اولین دستگاهی که با روشن شدن، به شبکه کامپیوتری متصل می‌شود، پیامی تحت عنوان «من به یک آدرس آی پی نیاز دارم» بر بستر شبکه می‌فرستد. روتر آدرس 192.168.0.2 (به عنوان مثال) به آن اختصاص خواهد داد. در صورت پیروی از روال ارائه ترتیبی آدرس IP، درخواست‌کننده بعدی باید 192.168.0.3 را دریافت کند.

برخلاف آدرس آی پی خصوصی، آدرس عمومی را به صورت پیش‌فرض نمی‌توان تغییر داد، چرا که به صورت خودکار توسط ISP به شما ارائه می‌شود. در صورت نیاز به یک آی پی آدرس استاتیک عمومی که در هر مرتبه روشن و خاموش کردن روتر تغییر نمی‌کند، می‌توانید با سرویس‌دهنده اینترنتی خود مکاتبه کرده یا از یک سرویس وی پی ان استفاده کنید. در نظر داشته باشید تمامی دستگاه‌های متصل به یک روتر به منظور دسترسی به اینترنت، دارای یک آدرس عمومی هستند، هر چند از آدرس‌های خصوصی متفاوتی استفاده می‌کنند. از طریق اتصال به یک وی پی ان در هر دستگاه، به خاطر ایجاد یک تونل مجازی مستقل برای هر کدام، این قانون نقض شده و هر سیستم آدرس عمومی منحصربه‌فرد خود را خواهد گرفت.

آی پی آدرس استاتیک هم برای دسته‌بندی عمومی و هم برای خصوصی کاربرد دارد. به احتمال بسیار زیاد نیازی به استفاده از آی پی آدرس استاتیک برایتان وجود ندارد. حتی اگر چنین تصوری دارید، استفاده از یک دی ان اس سرور داینامیک راهکار بهتری خواهد بود.

در شبکه خانگی‌تان قادر به انجام هر کاری به صورت رایگان هستید. به همین دلیل در صورت نیاز می‌توانید به راحتی به هر دستگاه داخل شبکه خانگی یا اداری خود، یک آدرس خصوصی ایستا تخصیص دهید.

دلیل نیاز به یک آی پی آدرس استاتیک خصوصی

در گذشته، به منظور تبدیل سیستم کامپیوتری خود به یک سرور واقع در اینترنت، به آی پی آدرس استاتیک نیاز داشتید. به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

وب سرور دست‌ساز

برای راه‌اندازی یک وب سرور در شبکه خانگی خود، که توسط هر کاربری در سرتاسر اینترنت قابل دسترسی خواهد بود، باید درخواست‌های ارائه شده روی پورت 80 را به کامپیوتری که وب سرور روی آن سوار شده است انتقال بدهید. اگر سرور ری‌استارت شود، آی پی آدرس جدیدی از روتر دریافت خواهد کرد. اکنون قانون وضع شده برای نحوه انتقال درخواست‌های روی پورت 80 برای یک آدرس مشخص دیگر قابل اجرا نخواهد بود. به این ترتیب وب سایت شما از دسترس خارج می‌شود، هر چند سیستم کامپیوتری بدون مشکل در حال اجرا است.

بازی‌های رترو

در کنسول‌های بازی و روترهای قدیمی، نیازمند انتقال پیام‌های روی برخی پورت‌ها به منظور اجرای بازی‌های چند نفره بر بستر یک شبکه کامپیوتری بودید. در روترهای مدرن به لطف استفاده از سیستم Universal Plug’n’Play، قوانین انتقال بین پورت‌ها، در صورت نیاز نیاز به طور خودکار وضع خواهند شد.

مشکلات آی پی آدرس استاتیک

آدرس‌های IP ثابت را باید به صورت دستی پیکربندی کرد. همچنین نیازمند اعمال یک سری تغییر در پیکربندی روتر خواهید بود. در شبکه‌های خانگی به خاطر کم بودن دستگاه‌های متصل، این موضوع چندان دردسرساز نیست، اما در شبکه‌های بزرگتر، با مشکل رو به رو می‌شوید.

در صورت پیکربندی ناصحیح، با مشکل تضاد آدرس‌های آی پی مواجه خواهید شد. به عنوان نمونه اگر به یک دستگاه متصل به شبکه آدرس 192.168.0.10 را تخصیص بدهید، در حالی که روتر همچنان روی حالت تخصیص خودکار آدرس قرار دارد، احتمال ارائه همین آدرس به یک دستگاه دیگر بروز می‌کند.

استفاده از آدرس‌های آی پی رزرو شده

به جای تغییر تنظیمات شبکه در تمامی کامپیوترها به منظور ارائه آی پی آدرس استاتیک به آن‌ها، می‌توان کاری کرد سیستم تخصیص خودکار آدرس IP روتر، برای هر دستگاه، یک شماره مشخص را به صورت رزرو شده نگه دارد. به این ترتیب بدون نیاز به ارائه آی پی آدرس استاتیک به دستگاه‌ها متصل به یک شبکه کامپیوتری، از عدم تغییر آدرس هر مورد اطمینان پیدا خواهیم کرد. نحوه انجام این کار بسته به برند و مدل روتر متفاوت خواهد بود. در سیستم‌های UniFi می‌توان این کار را از طریق رفتن به مسیر Settings > Network و فعال‌سازی Fixed IP انجام داد.

در غیر این صورت، در پنل مدیریت روتر، به دنبال بخش‌هایی با نام DHCP یا LAN Setup بگردید. سپس به دنبال گزینه‌هایی همچون Static Leases یا Reserved Lease Info باشید. دو فیلد دیگر باید به منظور تکمیل فرآیند رزرواسیون آی پی آدرس‌ها پر شوند. اولین مورد آدرس مک است. از آن با عنوان آدرس فیزیکی یاد می‌کنند که توسط کارخانه سازنده کارت شبکه به آن اختصاص داده شده و برای هر وسیله در سراسر دنیا منحصربه‌فرد است. دومین مورد، آدرس آی پی مورد نظر است.

باید بتوانید آدرس مک را در لیست کنونی Leases مشاهده کنید. Leases شامل فهرست آدرس‌هایی IP است که روتر به صورت خودکار به دستگاه‌های متصل به شبکه قرض داده است. ممکن است در یک صفحه دیگر، امکان مشاهده همه دستگاه‌های متصل شده در حال حاضر میسر شود.

در مثال پایین، رزرواسیون DHCP برای یک دستگاه دارای آدرس مک E0:CB:4E:A5:7C:9D، با آدرس منطقی 192.168.0.10 صورت گرفته است.

در صورت تمایل می‌توانید آدرس آی پی را به رقم دیگری تغییر بدهید، اما برای اعمال تغییرات نیازمند ری‌استارت کردن دستگاه خواهید بود.