چه چیزهایی در مورد نیروگاه هستهای چرنوبیل (Chernobyl) شنیدهاید؟ ما در این مقاله میخواهیم به بررسی 5 نکته در مورد این نیروگاه عظیم که اکنون به متروکهای تبدیل شده بپردازیم.
نیروگاه هستهای چرنوبیل در سال 1986، بیش از سه دهه پیش منفجر شد. اما شما میتوانید آن را در مینی سریال چرنوبیل از شبکه HBO که اوایل این هفته به نمایش درآمد، تماشا کنید. عموم افراد از کلیات این ماجرا یعنی خطای انسانی که موجب انفجار رآکتور هستهای شد و مواد رادیو اکتیو را در سراسر اروپا آزاد ساخت، آگاهاند و عدهی کمی از جزئیات مربوط به آن اطلاع دارند. در این مطلب قصد داریم تا به 5 واقعیت عجیب و غریب که احتمالا از آن بی اطلاع هستید، بپردازیم.
1– فاجعهای مشابه هیروشیما
در 26 آوریل سال 1986، حدود 30000 نفر هنگام انفجار نزدیک رآکتور هستهای چرنوبیل بودند. با توجه به کتاب «Physics for Future Presidents» نوشتهی ریچارد مولر، کسانی که در معرض مواد رادیو اکتیو قرار داشتند، حدود 45 رم (واحد اندازه گیری رادیو اکتیو) از آن مواد را دریافت کرده بودند که این میانگین مشابه میانگین مواد رادیو اکتیو دریافتی بازماندگان بمب اتمی هیروشیما در سال 1945 است.
مولر نوشت: گرچه 45 رم برای ابتلا به بیماریهای ناشی از مواد رادیو اکتیو کافی نیست (معمولا در حدود 200 رم رخ میدهد)، اما خطر ابتلا به سرطان را به میزان 1.8 درصد افزایش میدهد. این مقدار حدود 500 مرگ ناشی از سرطان را به میانگین آن از طریق دلایل طبیعی میافزاید.
با این حال، در سال 2006 آژانس بین المللی انرژی اتمی که با سازمان ملل متحد در ارتباط است میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را محاسبه کرد. همچنین مولر نوشت که آژانس بین المللی انرژی اتمی، انتشار مواد رادیو اکتیو که در سراسر اروپا و حتی ایالات متحده منتشر یافته بود را بررسی کرد و تخمین زد که مقدار مواد رادیو اکتیو انباشته شده از چرنوبیل حدود 10 میلیون رم بود که باعث مرگ ناشی از سرطان حدود 4000 نفر در این حادثه بوده است.
2– بزرگترین آسیبی که چند هفته به طول انجامید
انفجار اولیه بسیار عظیم بود، اما بیشترین آسیب ناشی از رادیو اکتیو در چند هفته اول رخ داد. مولر گفت که مواد رادیو اکتیو مانند ترکشهای ناشی از یک بمب، به صورت تکه تکه به سمت بیرون پرتاب میشوند.
درست مانند حباب، هر هسته میتواند فقط یک بار منفجر شود و تشعشع رادیو اکتیو را تنها یک بار انتشار دهد. مولر نوشت: تنها 15 دقیقه پس از انفجار چرنوبیل، رادیواکتیویته یا پرتو زایی به یک چهارم مقدار اولیه خود، بعد از یک روز به یک پانزدهم مقدار و بعد از 3 ماه به کمتر از 1 درصد رسید.
اما هنوز هم کمی از آن باقی مانده است. بسیاری از این تشعشعات دقیقا مانند دود بالا رفته و تششعاتی که در نزدیکی زمین قرار دارند بر مردم تاثیر گذاشته است.
3– ده ها آتش نشان کشته شدند
انفجار چرنوبیل نه تنها مقدار زیادی تشعشعات رادیو اکتیو را منتشر کرد، همچنین آتش سوزی بزرگی در نیروگاه برق ایجاد کرد. آتش نشانانی که برای متوقف کردن آتش دست به کار شده بودند، در معرض اشعه رادیو اکتیو قرار گرفتند و ده ها تن از آنها به دلیل مسمومیت ناشی از رادیو اکتیو جان باختند. اشعه گاما – نوعی تشعشع است که از سلاحهای هستهای، بمبها و انفجار رآکتور آزاد منتشر میشود – مانند اشعه ایکس بسیار فعال است.
فردی که کل بدنش 100 رم دریافت کرده باشد احتمالا متوجه نخواهد شد، چرا که سیستم بدن ما میتواند بیشتر این آسیبها را بدون آنکه دچار بیماری شویم، بهبود ببخشد.
فرد میتواند مسمومیت ناشی از 200 رم را گسترش دهد. بیمارانی که شیمی درمانی انجام میدهند، گاهی این نوع ناراحتی و بیماری را تجربه میکنند که منجر به اثراتی نظیر ریزش مو، حالت تهوع و احساس افسردگی میشود. (این حالت تهوع ناشی از تلاش بدن برای ترمیم آسیبهای حاصل از تشعشعات باعث اختلال در دیگر فعالیتهای بدن مانند گوارش میشود.)
مولر گفت: افرادی که 300 رم از اشعه رادیو اکتیو را دریافت کردهاند، شانس زیادی برای زنده ماندن ندارند، مگرآنکه فورا درمان شوند. (مانند انتقال خون)
4– هیچ اتاقک محدود سازی برای مواد رادیو اکتیو وجود ندارد
اتاقک محدود کننده، ساختمانی از گاز فشرده است که یک رآکتورهستهای را احاطه کرده است. طبق گزارش کمیسیون تنظیم مقررات هستهای ایالات متحده، این ساختمان که معمولا گنبدی شکل است با فولاد و سیمان ساخته شده و برای محدود کردن مواد تابشگر رادیواکتیو طراحی شده است که ممکن است طی یک حادثه در هوا آزاد و منتشر شوند.
طبق نوشتههای مولر اگر یک ساختمان محدود کننده در چرنوبیل وجود داشت، احتمالا چنین حادثهای تلفاتی برجا نمیگذاشت.
5– اکنون آنجا حیات وحش است
پس از انفجار منطقه چرنوبیل خالی از سکنه شد. زمانی که مردم چرنوبیل را ترک کردند، آن منطقه تبدیل به حیات وحش شد. در سال 2015 مطالعات و تحقیقات نشان دادند که تعداد گوزن شمالی، گوزن نر، گوزن قرمز و گراز وحشی که در آن منطقه ممنوعه زندگی میکنند، مشابه میزان جمعیت آنها در مجاور ذخایر طبیعت غیرآلوده هستند. محققان دریافتهاند که گرگها نیز جمعیتی 7 برابری در آنجا نسبت به سایر محیطها دارند.
جیم اسمیت (Jim Smith) استاد علوم محیطی دانشگاه Portsmouth انگلستان گفت: این به بدان معنی نیست که تشعشعات برای حیات وحش مفید است، بلکه علاوه بر زیستگاه انسانی برای فعالیتهایی مانند شکار، کشاورزی و جنگل داری بسیار بدتر است.
با این حال، دانشمندان میگویند که سطح حیات وحش در چرنوبیل از سایر مناطق حفاظت شده در اروپا پایینتر است و این نشان دهندهی آن است که تشعشعات هنوز بر این منطقه تاثیر میگذارند.