یکی از بیماری هایی که میتواند مشکلات زیادی را برای افراد مبتلا ایجاد کند، دیابت نوع 2 است. ما شما را با علائم ، پیشگیری و روش های درمان آن آشنا خواهیم کرد.
دیابت یک بیماری مزمن بوده که باعث افزایش سطح قند یا گلوکز در خون میشود. هورمون انسولین به انتقال گلوکز از خون به سلولها کمک میکند. در دیابت نوع 2، سلولهای بدن واکنشی نسبت به انسولین از خود نشان نداده و در مراحل بعدی بیماری هم، بدن شما ممکن است انسولین کافی تولید نکند. دیابت نوع 2 کنترل نشده میتواند منجر به ایجاد سطح بالای گلوکز در خون شده و علائم متعدد و عوارض جدی را به همراه خواهد داشت.
علائم دیابت نوع 2
بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 2، قادر به استفاده موثر از انسولین نبوده و نمیتواند گلوکز را به سلولها منتقل کند؛ این مسئله باعث میشود بدن به سایر منابع انرژی جایگزین در بافتها، عضلات و اندامها روی آورد. اینطور که پیداست، این وضعیت یک واکنش زنجیرهای بوده و میتواند باعث ایجاد علائم مختلفی شود. معمولا دیابت نوع 2 به آرامی رشد کرده و علائم آن در ابتدا خفیف هستند. علائم اولیه این نوع دیابت عبارتند از:
- گرسنگی مداوم
- کمبود انرژی
- خستگی
- کاهش وزن
- تشنگی بیش از حد
- تکرر ادرار
- خشکی دهان
- خارش پوست
- تاری دید
با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر و خطرناکتر میشوند. در صورتی که میزان گلوکز خون برای مدت طولانی در سطح بالایی قرار داشته باشد، علائم میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- عفونت
- زخم
- ظاهر شدن قسمتهایی تیره رنگ بر روی پوست (آکانتوزیس نیگریکانس)
- درد پا
- بی حسی در اندامهای بدن یا نوروپاتی
در صورتی که حداقل 2 مورد از علائم فوق را تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید. دیابت در صورت عدم درمان، میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.
علل ایجاد دیابت نوع 2
انسولین یک هورمون طبیعی بوده که توسط پانکراس تولید شده و و زمانی که غذا میخورید، در بدن آزاد خواهد شد. انسولین در انتقال گلوکز از جریان خون به سلولهای بدن (جایی که برای انرژی استفاده میشود) موثر است. بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به انسولین مقاوم شده و دیگر نمیتواند از این هورمون به طور موثر استفاده کند؛ این وضعیت کار پانکراس برای ساخت انسولین بیشتر را دشوار کرده و این رویه با گذشت زمان به سلولهای پانکراس آسیب زده و در نهایت ممکن است پانکراس نتواند انسولین تولید کند.
در صورتی که بدن نتواند گلوکز کافی تولید نکند یا از آن به طور موثر استفاده کند، گلوکز در جریان خون ایجاد خواهد شد. این شرایط ممکن است با اختلال عملکرد سلول در پانکراس یا با سیگنالینگ و تنظیم سلول ارتباط داشته باشد. در برخی افراد شاهد تولید بیشتر از حد گلوکز توسط کبد هستیم. ایجاد دیابت نوع 2 ممکن است دلایل ژنتیکی داشته باشد. قطعا یک استعداد ژنتیکی برای چاقی وجود دارد که خطر ابتلا به دیابت و مقاومت به انسولین را افزایش میدهد. عوامل محیطی هم میتوانند در ابتلا به دیابت نوع 2 نقش داشته باشند و به طور کلی، ترکیبی از عوامل فوق میتوانند خطر ابتلا به این نوع از دیابت را افزایش دهند.
روش های درمان دیابت نوع دوم
افراد میتوانند دیابت نوع 2 خود را به طور موثر، کنترل کنند. همچنین پزشکان میتوانند میزان کنترل قند خون افراد مبتلا به این نوع از دیابت را در اختیارشان قرار دهند. برای کنترل دیابت نوع 2 باید به نکات زیر توجه کرد:
- غذاهای حاوی فیبر و کربوهیدراتهای سالم را در رژیم غذایی خود بگنجانید، زیرا خوردن میوهها، سبزیجات و دانههای غلات به حفظ سطح گلوکز خون کمک میکنند.
- خوردن در فواصل زمانی منظم
- وزن خود را کنترل کرده و به سلامت قلب خود اهمیت دهید؛ این بدان معنا است که باید مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده، شیرینی و چربیهای حیوانی را تا حد امکان کاهش دهید.
- روزانه حدودا نیم ساعت فعالیت هوازی انجام داده تا به حفظ سلامت قلب کمک کنید. ورزش کردن هم به کنترل قند خون کمک میکند.
پزشکان نشانههای اولیه قند خون بسیار بالا یا پایین را برای شما بازگو کرده و در مورد مصرف کردن یا نکردن مواد غذایی، اطلاعاتی را در اختیارتان قرار خواهند داد. همه افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید از انسولین استفاده کنند، زیرا پانکراس به اندازه کافی انسولین تولید نمیکند. توجه داشته باشید که داروهای تجویزی دیگری هم وجود دارند که میتوانند در بهبود این شرایط، موثر باشند.
داروهای مصرفی مرتبط با دیابت نوع 2
وجود برخی تغییرات در شیوه زندگی میتواند در کنترل دیابت نوع 2 موثر باشد، اما در موارد دیگر، داروها میتوانند کمککننده باشند. داروهای متعددی برای کنترل این نوع از دیابت وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی از آنها میپردازیم:
- متمورفین؛ این دارو سطح قند خون را کاهش داده و نحوه واکنش بدن به انسولین را بهبود میبخشد؛ این درمان برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده میشود.
- سولفونیل اوره؛ یک داروی خوراکی بوده و به بدن جهت تولید انسولین بیشتر، کمک خواهد کرد.
- مگلیتینیدها؛ جزء داروهای موقت و سرعتی بوده که موجب تولید انسولین بیشتر توسط پانکراس میشود.
- تیازولیدیدونها؛ این دارو باعث نفوذ بهتر انسولین به بدن خواهد شد.
- مهارکنندههای دی پپتیدیل پپتیداز 4؛ جزء داروهای خفیف هستند که در کاهش سطح قند خون موثر هستند.
- آگونیست های گیرنده گپوکیدی مانند پپتید 1 (GLP-1)؛ این داروها موجب کاهش هضم و بهبود سطح قند خون میشوند.
- مهارکنندههای SGLT2؛ این مهارکنندهها در جلوگیری از جذب گلوکز خون توسط کلیهها و ارسال آن به ادرار، موثر هستند.
هر یک از داروهای ذکرشده میتوانند منجر به ایجاد عوارض جانبی شوند، بنابراین باید قبل از آغاز مصرف با پزشک مشورت کرده یا مراحل آزمایش تاثیرات آنها را انجام دهید. در صورتی که بدن به اندازه کافی انسولین تولید نکند، ممکن است نیاز به تزریق انسولین باشد. تزریق انسولین میتواند یک یا چندین بار در روز انجام شود.
رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت نوع 2
رژیم غذایی را میتوان یک عامل مهم در حفظ سلامت قلب و کنترل قند خون دانست. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید از رژیم غذایی مشخصی تبعیت کنند و برای انجام این کار، رعایت نکات کلیدی زیر حائز اهمیت است:
- خوردن وعدههای غذایی و گنجاندن تنقلات سالم در رژیم غذایی
- مصرف مواد غذایی متنوع که حاوی مواد مغذی زیاد و کالری کمی باشند.
- پرخوری نکردن
- مشاهده برچسب روی مواد غذایی خریداری شده
از مصرف کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد؟
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید به طور کلی از مصرف برخی مواد غذایی که شامل موارد زیر میشوند، اجتناب کنند:
- غذاهای حاوی چربی ترانس بالا
- گوشت گاو و جگر
- گوشتهای پردازش شده
- کره گیاهی
- محصولات پخته همانند نان سفید و شیرینی
- تنقلات فرآوری شده
- نوشیدنیهای شیرین مانند آب میوه
- محصولات لبنی حاوی چربی بالا
- ماکارونی یا برنج سفید
- غذاهای شور و سرخ شده
کربوهیدراتهای سالم را میتوان منبع خوبی از فیبر به حساب آورد که شامل موارد زیر هستند:
- تمام میوهها
- سبزیجات غیرنشاستهای
- حبوبات مانند لوبیا
- غلات کامل مانند جو دو سر یا کینوآ
- سیب زمینی شیرین
غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا 3 که به سلامت قلب کمک میکنند، عبارتند از:
- ماهی تن
- ماهی ساردین
- ماهی سالمون
- ماهی خال مخالی
- ماهی هالیبوت
- ماهی کاد
- دانههای کتان
افراد میتوانند چربیهای سالم و اشباع شده را از مصرف مواد غذایی زیر دریافت کنند:
- روغنهایی همانند زیتون، کلزا و بادام زمینی
- آجیلها همانند بادام و گردو
- آووکادو
موارد فوق، اگرچه چربیهای سالمی محسوب میشوند، اما دارای کالری زیادی هستند. در نظر داشته باشید که مصرف محصولات لبنی کم چرب هم میتواند چربی را کنترل کند. بهتر است برای انتخاب دقیق مواد غذایی با یک پزشک، مشورت کنید.
عوامل خطرآفرین برای افراد مبتلا به دیابت
علت دقیق ابتلا به دیابت نوع 2 هنوز مشخص نشده است، اما عوامل خاصی وجود دارند که میتوانند افراد را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دهند. که به ترتیب به عوامل غیرقابل تغییر و قابل تغییر تقسیم میشوند. عوامل غیر قابل تغییر عبارتند از:
- افرادی که والدین یا یکی از اعضای خانوادهشان به دیابت نوع 2 مبتلا باشد، بیشتر در معرض خطر قرار دارد.
- دیابت نوع 2 ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما با افزایش سن خصوصا سن بالای 45 سال، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش خواهد یافت.
- نژادهای آفریقایی- آمریکایی، آمریکاییهای اسپانیایی، آمریکاییهای آسیایی، اقیانوس آرام و بومیان آمریکایی (سرخپوستان آمریکایی و بومیان آلاسکا) در معرض خطر بیشتری نسبت به سفیدپوستان هستند.
- زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
عوامل قابل تغییر را میتوان موارد زیر دانست، از جمله:
- داشتن اضافه وزن بدین معنا است که بافت چربی زیادی در بدن وجود دارد و همین مسئله سلولها را به انسولین مقاومتر میکند. چربی اضافی در شکم خطرناکتر از چربی اضافی در کفل و ران است.
- کم تحرکی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد. ورزش منظم میزان گلوکز را بالا برده و به سلولهای بدن کمک میکند تا نسبت به انسولین واکنش بهتری داشته باشند.
- سطح قند خون با ابتلا به دیابت بارداری و پیش دیابتی بالا خواهد رفت.
روشهای تشخیص و پیشگیری از دیابت نوع دوم
اگر دچار علائم دیابت هستید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی دقیق عملکرد خون، اطلاعات زیادی درباره نوع بیماری به دست خواهد آورد. آزمایشات تشخیصی بیماری دیابت نوع 2 ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آزمایش هموگلوبین A1C: این آزمایش، میانگین قند خون را طی 2 یا 3 ماه گذشته اندازهگیری میکند. انجام این آزمایش نیازی به سرعت ندارد و پزشک بر اساس نتایج به دست آمده، نوع بیماری را تشخیص خواهد داد؛ این آزمایش، آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله هم نامیده میشود.
- آزمایش قند خون به صورت ناشتا: این آزمایش میزان گلوکز در پلاسمای خون را اندازهگیری میکند و برای انجام آن، ممکن است به 8 ساعت ناشتایی نیاز باشد.
- آزمایش تحمل گلوکز خوراکی: در طی این آزمایش، خون بدن 3 بار کشیده میشود. نتایج این آزمایشات نشان میدهند که بدن، قبل و بدن از خوردن گلوکز، چه میزان گلوکز در اختیار دارد.
در صورتی که دچار بیماری دیابت هستید، پزشکان اطلاعاتی را در مورد مدیریت این بیماری به شما ارائه میدهند که به شرح ذیل است:
- چگونگی میزان کنترل قند خون
- توصیههای مرتبط با رژیم غذایی
- توصیههایی درباره فعالیتهای بدنی
- ارائه اطلاعاتی درباره داروهای مصرفی
افراد ممکن است برای درمان بیماری دیابت به یک متخصص غدد درون ریز نیاز داشته باشند. بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 باید به طور مرتب تحت نظر باشند تا مطمئن شوند که برنامه درمان آنها در حال انجام است. توجه داشته باشید که تشخیص به موقع بیماری برای مدیریت کردن آن، ضروریست. همیشه نمیتوان از دیابت نوع 2 جلوگیری کرد، به عنوان مثال در مواقعی که دیابت به ژنتیک، قومیت یا سن مربوط باشد، امکان جلوگیری از آن وجود ندارد. با این حال، انجام برخی تغییرات در شیوه زندگی میتواند باعث تاخیر این بیماری شود یا حتی از آن جلوگیری کند.
رژیم غذایی
افراد مبتلا به دیابت باید قند مصرفی خود را محدود کرده و از فیبر، دانههای کامل و کربوهیدراتهای تصفیه شده استفاده کنند. مرغ، گوشت و ماهی، پروتئین مورد نیاز برای بدن را تامین میکنند، اما برای حفظ سلامت قلب، نیاز به اسیدهای چرب امگا 3 موجود در برخی ماهیها، چربی تک غیراشباع و چربی تک غیراشباع است. در نظر داشته باشید که محصولات لبنی هم باید کمچرب باشند.
ورزش کردن
دیابت نوع 2 با عدم فعالیت و کمتحرکی ارتباط مستقیم دارد. داشتن نیم ساعت فعالیتهای ورزشی روزانه، سلامت کلی فرد را بهبود بخشیده و از ابتلا به دیابت نوع 2 جلوگیری خواهد کرد.
مدیریت وزن
احتمال ابتلا به ایت نوع از دیابت در افراد چاق و کسانی که اضافه وزن دارند، بیشتر از سایر افراد خواهد بود. مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل به همراه انجام تمرینات روزانه به مدیریت وزن کمک خواهد کرد. در صورتی که انجام این فعالیتها موثر نباشد، پزشک توصیههایی را برای کاهش وزن به شما ارائه خواهد کرد. تغییر در رژیم غذایی، ورزش کردن و مدیریت وزن ممکن است بتواند سطح قند خون را کاهش دهد، اما این عوامل را باید با هم به کار گرفت. کورکومین، ویتامین D و حتی قهوه هم میتوانند به شما در جلوگیری از دیابت نوع 2 کمک کنند.
عوارض ناشی از دیابت نوع دوم
این نوع دیابت میتواند در افراد زیادی به طور موثر مدیریت شود. در صورتی که مدیریت درستی بر روی این بیماری نباشد، عملا تمام اعضای بدن را تحت تاثیر قرار داده و میتواند به ایجاد عوارض جدی منجر شود که عبارتند از:
- مشکلات پوستی مانند عفونت باکتریایی یا قارچی
- آسیب عصبی یا نوروپاتی که میتواند باعث بیحسی و سوزن شدن در اندامها شده و همچنین مشکلات گوارشی مانند استفراغ، اسهال و یبوست را به همراه داشته باشد.
- گردش خون ضعیف در پاها که میتواند منجر به بروز عفونت و بریدگی شده و عواملی همانند گانگرین یا حتی از دست دادن پا را به همراه داشته باشد.
- اختلال شنوایی
- آسیب به شبکیه، چشم یا رتینوپاتی که میتواند سبب کاهش دید، گلوکوم و آب مروارید شود.
- بیماری های قلبی و عروقی مانند فشار خون بالا، تنگی شریانها، آنژین، حمله قلبی و سکته مغزی
هیپوگلیسمی
زمانی که میزان قند خون کم باشد، ممکن است هیپوگلیسمی رخ دهد. علائم این وضعیت میتوانند شامل سوزش، سرگیجه و اخلال در صحبت کردن باشند. افراد میتوانند این مشکل را با خوردن یا نوشیدن یک ماده غذایی شیرین همانند آبمیوه، رفع کنند.
هیپرگلیسمی
هیپرگلیسمی زمانی رخ میدهد که قند خون بالا باشد. این وضعیت معمولا با تکرر ادرار و تشنگی همراه است. در نظر داشته باشید که ورزش کردن میتواند سطح قند خون را کاهش دهد.
عوارض جانبی در دوران بارداری
افراد مبتلا به دیابت باید در طول بارداری وضعیت خود را به دقت بررسی کنند، زیرا در صورتی که دیابت به خوبی کنترل نشود، میتواند عوامل زیر را ایجاد کند:
- پیچیده شدن حاملگی و درد زایمان
- آسیب رسیدن به اندامهای جنین
- وزن بسیار زیاد جنین
- افزایش خطر ابتلا به دیابت در طول زندگی کودک
به طور کلی، دیابت دارای عوارض بسیار زیادیست. زنان مبتلا به دیابت، دو برابر بیشتر از سایر زنان به حمله قلبی دچار میشوند و خطر ابتلا به نارسایی قلبی در آنها تقریبا چهار برابر بیشتر از زنان بدون دیابت است. مردان مبتلا به دیابت هم حدودا 3.5 برابر بیشتر از سایر مردان به اختلال نعوظ دچار میشوند. یکی دیگر از عواملی که میتواند زنان و مردان مبتلا به دیابت را درگیر کند، نارسایی کلیه و آسیب به آن است.
دیابت نوع 2 در کودکان
دیابت نوع 2 در کودکان، رو به رشد بوده و کودکان زیادی را تحت تاثیر خود قرار میدهد. بر اساس اعلام انجمن دیابت ایالات متحده آمریکا (ADA)، حدود 193 هزار آمریکایی زیر 20 سال به دیابت نوع 1 یا 2 مبتلا هستند. نتایج مطالعات انجام شده نشان میدهند که دیابت نوع 2 در جوانان، حدودا 5 هزار مورد در سال افزایش مییابد، همچنین افزایش قابل ملاحظهای در نژادهای اقلیتی و گروههای قومی وجود دارد. پی بردن به علت این مشکل، دشوار است، اما به طور کلی، عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 شامل موارد زیر میشوند:
- داشتن اضافه وزن و شاخص توده بدنی بالاتر از صدک هشتاد و پنجم
- مادران مبتلا به دیابت
- ابتلای یکی از اعضای خانواده به دیابت نوع 2
- بیتحرکی
- آمریکاییهای آفریقایی تبار، آمریکاییهای اسپانیایی، آمریکاییهای آسیایی، بومیان آمریکایی یا اقلیت اقیانوس آرام
علائم دیابت نوع 2 در کودکان مشابه بزرگسالان بوده و موارد زیر را شامل میشود:
- گرسنگی یا تشنگی بیش از حد
- تکرر ادرار
- دیر خوب شدن زخمها
- عفونتهای مکرر
- خستگی
- تاری دید
- تیره شدن قسمتهایی از پوست
در صورت بروز هر یک از علائم فوق باید به پزشک مراجعه شود. انجمن دیابت ایالات متحده آمریکا (ADA) در سال 2018 میلادی اعلام کرد که تمام کودکان مبتلا به اضافه وزن و دارای عوامل خطر ابتلا به دیابت، باید مورد آزمایش قرار گیرند، زیرا دیابت در صورت عدم درمان میتواند منجر به عوارض جدی شده و حتی زندگی فرد را تهدید کند. انجام آزمایش خون به صورت تصادفی، ممکن است میزان قند خون بالا را نشان دهد، اما آزمایش هموگلوبین A1C میتواند با بررسی میانگین قند خون در طی چند ماه، اطلاعات بیشتری در اختیار بیمار قرار دهد. انجام آزمایش خون به صورت ناشتا هم میزان قند خون کودک را نشان خواهد داد. در صورتی که بیماری دیابت در کودک تشخیص داده شود، پزشک باید قبل از شروع کردن دوره درمان، نوع دیابت را تعیین کند. شما میتوانید با تشویق کردن کودک خود به خوردن یک غذای سالم و داشتن فعالیت بدنی، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
آمار مربوط به بیماری دیابت نوع 2
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) در ایالات متحده آمریکا، گزارشات زیر را در مورد دیابت ارائه می دهد:
- بیش از 30 میلیون نفر در جهان مبتلا به دیابت هستند و این آمار حدودا 10 درصد جمعیت دنیا را تشکیل میدهد.
- از هر چهار نفر فرد مبتلا به دیابت، یک نفر نمیداند که به دیابت ابتلا دارد.
- 84.1 میلیون بزرگسال به بیماری پیش دیابتی مبتلا هستند و 90 درصد آنها از وجود آن بیخبرند.
- افراد غیر سیاه پوست اسپانیایی و بومی آمریکا تقریبا دو برابر بیشتر از سفید پوستان غیر اسپانیایی به دیابت مبتلا هستند.
- میانگین هزینههای پزشکی برای افراد مبتلا به دیابت حدود 2.3 برابر بیشتر از سایر افراد غیردیابتی است.
- دیابت هفتمین علت مرگ و میر در ایالات متحده است.
منبع معتبر سازمان بهداشت جهانی (WHO) گزارش کرده است:
- شیوع جهانی بیماری دیابت در سال 2014 برای بزرگسالان 8.5 درصد بود.
- در سال 1980، تنها 4.7 درصد بزرگسالان در سراسر جهان دیابت داشتند.
- دیابت در سال 2016، به طور مستقیم باعث مرگ 1.6 میلیون نفر در سراسر جهان شد.
- دیابت تقریبا خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی در بزرگسالان را 3 برابر میکند.
- دیابت علت اصلی نارسایی کلیه است.
مدیریت کردن این بیماری نیاز به کار گروهی دارد. افراد باید در این زمینه با پزشک خود همکاری کنند، اما بسیاری از نتایج به اقدامات بیماران هم بستگی دارد. پزشکان ممکن است برای تعیین میزان قند خون، آزمایش خون انجام دهند، در واقع این آزمایش به چگونگی مدیریت کردن بیماری و نحوه مصرف داروها کمک خواهد کرد. از آن جایی که بیماری دیابت، خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را افزایش میدهد، پزشک فشار خون و میزان کلسترول را هم مورد بررسی و تحت کنترل قرار خواهد داد. در صورتی که دارای علائم بیماری قلبی هستید، نیاز به انجام آزمایشات بیشتری خواهید داشت. این آزمایشات ممکن است شامل الکتروکاردیوگرام یا آزمایش استرس قلبی باشند.
بیماران باید به منظور مدیریت کردن دیابت، نکات زیر را رعایت کنند:
- حفظ یک رژیم غذایی متعادل که شامل سبزیجات غیرنشاستهای، دانههای کامل فیبری، پروتئین کم و چربیهای اشباع نشده باشد.
- خودداری از مصرف چربیهای ناسالم، قندها و کربوهیدراتهای ساده
- حفظ وزن سالم
- ورزش کردن روزانه
- مصرف کردن تمامی داروهای تجویز شده به صورت منظم
افراد مبتلا به دیابت باید به طور مرتب، میزان قند خون خود را بررسی کرده و تحت نظر پزشک قرار داشته باشند. چنانچه سطح قند خون از میزانی که پزشک مد نظر قرار داده بالاتر یا پایینتر آمد، باید به پزشک مراجعه کنند. توجه داشته باشید که پزشکان علائم هشداردهنده قند خون بیش از حد بالا یا پایین را به بیمار و همراهان او آموزش میدهند تا این افراد، بلافاصله پس از بروز علائم به مراکز درمانی ارجاع داده شوند. توجه داشته باشید که داشتن یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیتهای بدنی به داشتن زندگی بدون دیابت، کمک خواهد کرد.
منبع: