فلش بک: مروری بر رابط کاربری X-Panel گوشی سونی اکسپریا ایکس 1

سونی اکسپریا ایکس 1 به یکی از خاص‌ترین رابط‌های کاربری در زمان عرضه خود مجهز بود. رابط کاربری این گوشی بر اساس یک سری پنل، منتسب به پنل های ایکس، توسعه یافته بود و کاربردهای جالبی داشت.

اچ تی سی تنها گوشی‌ساز پرآوازه و قدیمی نیست که امروز به قعر جدول سقوط کرده است سونی را باید یکی دیگر از گوشی‌سازانی دانست که بعد از گذراندن پستی و بلندی‌های فراوان، امروز در سایه گوشی‌سازان بزرگ محو شده و درصد بسیار کمی از بازار موبایل را در اختیار دارد. میزان عرضه گوشی های سری Xperia این شرکت طی دومین ربع سال میلادی جاری کمتر از یک میلیون دستگاه بود! اما چطور سونی از آن گوشی‌ساز پرآوازه به اینجا رسید؟

اگر به خاطر داشته باشید، در سال‌های دور، سونی در همکاری با شرکت اریکسون گوشی هوشمند تولید می‌کرد. در اولین سال‌های این همکاری خبری از اندروید نبود و گوشی های سونی اریکسون هوش و حواس همه کاربران را ربوده بودند.

رابط کاربری مبتنی بر پنل‌ های ایکس

داستان با معرفی گوشی سونی اریکسون اکسپریا ایکس 1 شروع شد. این اولین مدل معرفی شده تحت برند Xperia به شمار می‌رود. این گوشی اندرویدی نبود و حتی به دست خود سونی یا اریکسون نیز ساخته نشد. اچ تی سی طراحی گوشی اکسپریا ایکس 1 را بر عهده داشت.

سازنده می‌بایست ویندوز موبایل 6.1 به عنوان سیستم عامل این گوشی را باید با پنل‌ های ایکس، رابط کاربری انحصاری سونی، منطبق می‌کرد تا رابط کاربری خاکستری و شبه سه بعدی آن، مورد پسند عموم کاربران قرار بگیرد. هر پنل، به نوعی شبیه به صفحه‌های رابط کاربری TouchFLO متعلق به شرکت اچ تی سی بود. به صورت پیش‌فرض هفت پنل در گوشی بارگذاری و امکان افزودن به آن‌ها فراهم شد. روی هم رفته، امکان داشتن بیش از 9 پنل فعال وجود نداشت.

استفاده از پنل های ایکس در سونی اکسپریا ایکس 1

یک دکمه فیزیکی روی پنل جلویی گوشی به کاربر اجازه می‌داد بین پنل‌ها جابه‌جا شود. ویندوز موبایل 6.1 به طور کامل از مالتی تسکینگ پشتیبانی می‌کرد، اما فاقد افکت‌های سه بعدی درخشان و توانایی رندر کردن رابط‌ گردینت و کرومیوم پنل‌ های ایکس بود.

اولین پنل ساده بود و به خود ویندوز موبایل 6.1 تعلق داشت. بعد از آن نوبت به معرفی پنل‌ های جدید توسط سونی اریکسون رسید که قابلیت تماشای تقویم، استفاده از سوئیچ‌ها برای دسترسی سریع به قسمت‌ها و تنظیمات مختلف، کنترل‌های رادیوی اف ام و جستجو در گوگل را به کاربر ارائه می‌کردند. حتی یک اسکرین سیور متحرک نیز وجود داشت.

پنل های ایکس سونی اریکسون به جای لانچرهای اندرویدی امروزی، بیشتر به یک سری اپلیکیشن‌ شباهت داشتند، هر چند به جای هوم اسکرین قرار می‌گرفتند. برخی از پنل های قابل دانلود می‌توانستند وب سایت فیس بوک یا تصاویر شما در قالب یک اسلایدشو را نمایش بدهند. در تصویر زیر می‌توانید برخی پنل های ایکس قابل دانلود را مشاهده کنید.

در همان حوالی نوبت به معرفی و عرضه Spb Mobile Shell رسید. Spb Mobile Shell تلاشی به منظور عرضه یک رابط کاربری شبیه به TouchFLO اچ تی سی برای دستگاه‌های مجهز به ویندوز موبایل و سیمبین بود. خوشبختانه Spb Mobile Shell نیز در قالب یک ایکس پنل قابل دریافت بود.

در طراحی رابط کاربری پنل Media Xperience از پلی استیشن 3 الهام گرفته شد. با استفاده از آن کاربر می‌توانست همانند زمان استفاده از گوشی های ساده، در قالب یک لیست، بین تصاویر، ویدیوها، موزیک و بازی‌ها جابه‌جا شود. دفترچه تلفن نیز در لیست گنجانده شده بود، به همین دلیل امکان جایگزینی این پنل با هوم اسکرین وجود داشت.

گوشی سونی اریکسون اکسپریا ایکس 1 دارای یک نمایشگر لمسی مقاومتی با اندازه 3 اینچ بود و در مقایسه با گوشی نوکیا ان 97 عرضه شده در همان سال، مجهز به نمایشگری 3.5 اینچی، کمی کوچکتر محسوب می‌شد. با این حال، برتری اکسپریا ایکس 1 در بخش صفحه نمایش در مقایسه با ان 97، بهره بردن از رزولوشن 480 در 800 پیکسل به جای 360 در 640 پیکسل بود.

دلیل وارد کردن گوشی نوکیا ان 97 به بازی، اسلایدری بودن آن همانند سونی اکسپریا ایکس 1 است. طراحی متفاوت گوشی سونی در مقایسه با دستگاه‌های کشویی و اسلایدری متعدد آن زمان سبب محبوب شدن این گوشی شد. بعد از باز کردن کشو، نمایشگر با کمی انحنا رو به روی صورت کاربر قرار می‌گرفت. پایین آن، یک کیبورد فیزیکی QWERTY چهار ردیفه در دسترس قرار داشت. سونی در توسعه اکسپریا ایکس 1 کاربران حرفه‌ای را هدف قرار داد، درست به همین دلیل از ویندوز موبایل در آن استفاده کرد. بد نیست بدانید سال 2008 یعنی زمان معرفی اولین گوشی تحت برند Xperia، بازه زمان بین مرگ بلک بری و پرچمداری آیفون بود.

متاسفانه استفاده از کیبورد فیزیکی اکسپریا ایکس 1 چندان راحت نبود. کاربران دوست‌دار یک کیبورد فیزیکی QWERTY، گوشی اچ تی سی تاچ پرو را به این مدل ترجیح می‌دادند. این گوشی اچ تی سی نیز از ویندز موبایل 6.1 قدرت گرفته بود. همچنین در مقایسه با دوربین‌های به کار رفته در محصولات قبلی سونی اریکسون، دوربین اکسپریا ایکس 1 کیفیت قابل قبولی نداشت و پایین‌تر از نوکیا ان 97 قرار می‌گرفت. در طراحی و ساخت گوشی ایراداتی وجود داشت، به همین دلیل کاربران زیادی در شبکه‌های اجتماعی، از شکسته شدن گوشی خود خبر می‌دادند.

رابط کاربری مبتنی بر پنل های ایکس بعد از سونی اکسپریا ایکس 1 باز هم چندین مرتبه مورد استفاده قرار گرفت. به عنوان نمونه می‌توان به استفاده از آن در دو گوشی Xperia X2 و Aspen اشاره کرد. با این حال، طی چند سال بعد از عرضه سونی اکسپریا ایکس 1، ویندوز موبایل رفته رفته منسوخ شد. از طرفی رابط کاربری TouchFLO متعلق به اچ تی سی به شدت پیشرفت کرد، به طوری که رابط مبتنی بر پنل های ایکس سونی توان رقابت با آن را نداشت.

اولین گوشی دارای سیستم عامل اندروید ساخت سونی، اکسپریا ایکس 10 بود که یک سال بعد از رونمایی ایکس 1 معرفی شد. بعد از تولید گوشی اکسپریا ایکس 1، سونی ارتباطش با اچ تی سی را قطع کرد. دلیل این اتفاق هرگز مشخص نشد.