شاید در حال حاضر انرژی تاریک تنها دلیل ستاره شناسان و دانشمندان برای توضیح انبساط سریع کیهانی باشد، اما بر اساس یک نظریه جدید، این احتمال وجود دارد که این انرژی مبهم اصلا وجود نداشته باشد.
بر اساس نظریه جدیدی که از سوی پژوهشگران روسی مطرح شده، چیزی به نام انرژی تاریک وجود ندارد و این انرژی عامل انبساط سریع کیهانی نیست.
محققان دانشگاه فدرال ایمانوئل کانت بالتیک (IKBFU) در روسیه یک پژوهش جدید را منتشر کرده اند که توضیحی بالقوه برای چرایی گسترش جهان ارائه می دهد؛ نظریه ای که قانون گرانش جهانی را نقض نمی کند.
آیا انرژی تاریک عامل انبساط کیهانی است؟
بشریت حدود یک قرن است که از گسترش جهان و انبساط کیهانی آگاهی دارد، اتفاقی که در دهه های اخیر با سرعت بیشتری رخ می دهد. شتاب انبساط کیهانی با رمز و راز بسیاری همراه است و سوال مهمی که مطرح است اینکه این گسترش سریع دقیقا با توجه به قانون گرانش چطور اتفاق می افتد؟
انرژی تاریک به عنوان یک توضیح احتمالی از مدتها پیش برای توضیح تسریع انبساط کیهانی ارائه شده است. ممکن است جهان تنها با ماده عادی که ستاره ها، سیارات و غیره را تشکیل می دهد پر نشده باشد بلکه یک انرژی تاریک مرموز و منحصر به فرد اکثر جهان را پر کرده باشد.
این انرژی مرموز می تواند توضیح دهد که چگونه این شتاب در پرتو نیروهای گرانشی می تواند اتفاق بیفتد. انرژی گرانشی که نمی تواند باعث شتاب شود.
این احتمال وجود دارد که نوعی حالت دافعه شبیه به اثر کاسیمیر وجود داشته باشد. در تئوری میدانهای کوانتومی، اثر کاسیمیر یا اثر کازمیر (Casimir effect) یا نیروی کاسیمیر-پولدر، در واقع نیروهای فیزیکی برآمده از یک میدان کوانتیزه شده هستند که می تواند جذب کننده و یا دفع کننده باشند.
احتمال می رود که حالتی بمانند اثر کاسیمیر در فضا در حال رخ دادن باشد و همین حالت در نهایت به تسریع در انبساط کیهانی منتهی شود. در این صورت می توان احتمال داد که کیهان دارای گونه ای مرز است.
اما این بدان معنا نیست که در یک جایی کیهان به اتمام می رسد. این اثر ممکن است به نوعی «مرز» جهان اشاره داشته باشد، گرچه محققان توضیح می دهند که نباید تصور کرد که جهان در جایی به پایان می رسد.
در عوض، محققان می گویند جهان ممکن است یک نوع “توپولوژی پیچیده” سه بعدی داشته باشد که این روند را ممکن می سازد. در اصل “انرژی تاریک” وجود ندارد، اما تجلی مرزهای جهان را نشان می دهد. برای فهم این موضوع زمین را در ذهن خود تصور کنید. اگر دقت کنید زمین هم مرز مشخصی ندارد، اما این به معنای نامحدود بودن زمین نیست، بلکه با وجود نداشتن مرز مشخص زمین محدود است. تفاوت زمین و جهان در این است که در حالت اول ما با فضای دو بعدی سر و کار داریم و در حالت دوم با سه بعدی.
در کیهان شناسی، انرژی تاریک نوع مرموز و ناشناختهای از انرژی است که همهٔ فضا را به صورت فرضی در بر میگیرد و سرعت انبساط جهان را تسریع می بخشد. در حال حاضر انرژی تاریک مقبول ترین فرضیه برای توضیح دادن مشاهدات اخیر است که میگویند جهان با آهنگ رو به افزایش و شتابانی در حال انبساط است.
در مدل استاندارد کیهان شناسی جهان شامل حدود ۲۸ درصد ماده تاریک و ۶۸ درصد انرژی تاریک است. این بدان معناست که این دو نیروی مبم در مجموع ۹۵ درصد کیهان را شکل می دهند، یعنی آنچه که ما از کیهان مشاهده می کنیم تنها ۵ درصد کیهان را شامل می شود.
هر چند چگالی انرژی تاریک بسیار کم است، اما همین انرژی بیشتر جرم-انرژی جهان را تشکیل میدهد، زیرا بهطور یکسان در فضا پخش شده است. بر این اساس می توان به راحتی بر آورد که عظیم ترین سهم تشکیل دهنده کیهان متعلق به انرژی تاریک است.
جالب تر اینکه هر قدر بر سهم انرژی تاریک افزوده شد به همان اندازه دانش انسان نسبت به آن کم است تا تاجاییکه هنوز نمی توان مختصات این انرژی را با قاطعیت عنوان کرد. تنها دلیل بر وجود این انرژی به خاطر تاثیراتی است که از خود بر جای می گذارد در غیر این صورت هنوز هیچ مشاهده ای در این زمینه صورت نگرفته است.