تازهترین تحقیقات دانشمندان نشان میدهد که با به کار بستن برخی تکنیکهای ساده مهندسی ژنتیک میتوان طول عمر کرم ها را 5 برابر کرد؛ تغییری که در سطوح بالاتر ممکن راه را برای افزایش طول عمر انسان نیز هموار کند.
طول عمر کرم ها با دستکاری برخی مکانیسمهای ساده مهندسی ژنتیکی تا 500 درصد قابل افزایش است؛ یکی از تازهترین پژوهشهای علم ژنتیک نشان میدهد که چنین اقدامی از لحاظ علمی امکانپذیر است و چاپ مقاله این پژوهش بسیاری از صاحب نظران را به فکر فرو برده که آیا میتوان طول عمر انسان را با انجام دستکاریهای ژنتیکی مشابه افزایش داد؟
در ادامه با گجت نیوز همراه باشید تا بیشتر به جزئیات این ماجرا بپردازیم.
افزایش طول عمر کرم ها
در پژوهش اخیر دانشمندان بر روی گونه خاصی از کرمها به نام “Caenorhabditis elegans” کار کردند و از آنجایی که طول عمر این موجودات به صورت طبیعی دو تا سه هفته است، از چنین فرصتی برای بررسی دقیقتر مسیرهای متابولیسمی و تغییرات ژنتیکی آنها که شباهت بسیاری به انسانها دارند، استفاده کردهاند.
به عنوان مثال تحقیقات پیشین نشان داده بودند که با ایجاد تغییر در مسیر سیگنال دهی انسولین در چنین کرمهایی میتوان عمر آنها را دو برابر کرد و از طرف دیگر با دستکاری مسیر دیگری به نام “TOR” افزایش طول عمر کرم ها به میزان 30 درصد گزارش شده است. حال در پژوهش جدید هم محققان توانستهاند با ترکیب اثر تغییر ژنتیکی در هردوی این مسیرها افزایش 400 تا 500 درصدی را در مدت زمان زنده بودن این کرمها به وجود آورند.
جارود رولینز (Jarod Rollins)، زیست شناسی که در تحقیق اخیر نقش داشته میگوید که ادغام نتایج دو تغییر قبلی، برخلاف انتظار جواب معادله یک بعلاوه یک را از دو به پنج میرساند! چنین تحقیقاتی نشان میدهند که فرآیند افزایش عمر تنها نتیجه تغییر یک ژن خاص و یا مسیری متابولیسمی نیست و در عوض، شبکهای از ژنها و مسیرها در این امر دخالت دارند. شاید با بررسی چنین نتایجی بتوان توضیح داد که چرا تا به امروز هیچ ژن و یا مسیر واحدی که مستقیما بر روی بالا بردن طول عمر تاثیر داشته باشد، کشف نشده است.
هنوز مشخص نیست که نتیجه تحقیقات انجامشده بر روی طول عمر کرم ها میتواند در رابطه با زندگی ما هم تاثیرات مستقیمی داشته باشد، اما میتوان با اطمینان گفت که از این به بعد مسیرهای جدیدی برای تحقیقات بیشتر بر روی ژنتیک انسانها باز شدهاند. نکتهی جالبتوجه در مورد عمر انسانها این است که طولانی بودن این مدت زمان باعث میشود تا تحقیقات دقیق و گسترده بر روی مسئله پیر شدن برای ما بسیار سخت شود و از طرف دیگر این امکان وجود ندارد که ژنهای انسانها را تنها برای اهداف پژوهشی و مشاهده تاثیرات، تغییر داد.
به همین دلیل است که دانشمندان مجبورند تا بر روی کرمها، مگسها و یا موشها تحقیق کنند؛ در سال گذشته پژوهشی بر روی طول عمر موشها نشان داد که تنها با افزایش طول تلومر این جانوران میتوان مرگ موشها را به تعویق انداخت و از ابتلای آنها به سرطان خودداری کرد.
با وجود تمامی محدودیتها، پژوهشهای مرتبط با انسان هم در طول دهههای گذشته شاهد پیشرفتهایی بوده است؛ در سال جاری یک رشته آزمایشهای مرتبط با دارویی جدید به نام «متفورمین» (metformin) در حال انجام است که علاوه بر تاثیر بر روی دیابت نوع دوم، بیماریهای دیگری مانند سرطان، مشکلات قلبی عروقی و آلزایمر را نیز تحت کنترل میگیرد.
یکی دیگر از محققان این پژوهش به نام هرمان هالر (Hermann Haller) میگوید که انجام تحقیقات بیشتر بر روی گونه کرمهای Caenorhabditis elegans ممکن است درهای جدیدی را برای رشته آزمایشهای انسانی مرتبط با افزایش طول عمر باز کند. با این حال هالر خاطرنشان کرده است که رابطه دقیق تاثیر دستکاری دو مسیر سلولی بررسیشده با یکدیگر هنوز واضح نیست و پژوهشهای بیشتری در این رابطه نیاز است.
تحقیق تیم هالر در ژورنال “Cell Reports” به چاپ رسیده است.