معمای ویروس کرونا چین که هفتهها از شیوع آن میگذرد و تا امروز بیش از 24 هزار نفر در چین به آن مبتلا شدهاند، هنوز پی پاسخ مانده است؛ این معما به مقاومت بدن کودکان نسبت به کروناویروس چین مربوط میشود.
در دسامبر گذشته کرونا ویروس چین در شهری به نام ووهان شیوع پیدا کرد؛ تا این لحظه گفته شده که بیش از 500 نفر در اثر ابتلا به این ویروس دستگاه تنفسی جان خود را از دست دادهاند و بیش از 24 هزار نفر هم در چین آلوده به کرونا هستند. با این وجود معمای ویروس کرونا چین این است که چرا کودکان کمتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند و دانشمندان هنوز نمیدانند که دلیل این پدیده چیست؟
معمای ویروس کرونا و ابتلا کودکان
شیوع کروناویروس چین از روز 31 دسامبر در شهر ووهان شروع شد و نکته جالبتوجه اینجاست که تا 22 ژانویه هیچ مورد ابتلا کودک زیر پانزده سال به بیماری گزارش نشد. بر اساس مقالهای که در ژورنال “New England Journal of Medicine” منتشر شده، ممکن است که کودکان مقاومت بیشتری نسبت به ویروس مورد نظر داشته باشند و تا این زمان تنها موارد محدودی از آلودگی کودکان به کروناویروس چین گزارش شده است؛ مواردی چون ابتلا یک کودک 9 ماهه در پکن، آلودگی کودکی در آلمان که در ابتدا پدرش مبتلا به بیماری شده بود و کودکی در شنژن چین که با وجود ابتلا، هیچ نشانهای از بیماری کرونا در او دیده نشده است.
در روز چهارشنبه هم مادری حامل ویروس کرونا، نوزادی را در ووهان به دنیا آورد که حدودا 30 ساعت پس از تولد تستهای انجام شده بر روی آن خبر از ابتلا نوزاد به ویروس میدادند. با این تفاسیر تمامی شواهد بیشتر توجهها را به معمای ویروس کرونا در مورد مقاومت کودکان به بیماری جدید چینی جلب میکنند.
ریچارد مارتینلو (Richard Martinello)، استاد بیماریهای عفونی از دانشگاه پزشکی ییل میگوید که اکثر موارد آلودگی افراد به کروناویروس مربوط به بزرگسالان است؛ اما چون بیشتر گزارشهایی که از چین به دست دانشمندان میرسند، مربوط به بیمارستان بزرگسالان هستند و گزارشهای کمی از بیمارستانهای کودکان منتشر شده، این احتمال هم وجود دارد که هنوز آمار مربوط به آلودگی افراد کم سن و سال کاملا در دسترس دانشمندان قرار نگرفته باشد.
متخصصان معتقدند که این معمای ویروس کرونا چین میتواند خبری امیدوارکننده در میان اخبار بد اخیر از این بیماری دستگاه تنفسی باشد. ارون مایلستون (Aaron Milstone)، استاد اپیدمی شناسی کودکان در دانشگاه جانز هاپکینز در این رابطه میگوید که در بحث بیماریهای واگیردار، اطفال به دلیل رعایت کمتر اصول بهداشتی، توجه کمتر به پوشاندن دهان و بینی خود و تمایل بیشتر به دست زدن به دیگران، بیشتر آسیبپذیر هستند.
با این وجود دیده میشود که تعداد کمتری از اطفال به ویروس کرونا چین مبتلا شدهاند و این خبر خوبی است؛ چرا که در درجه اول طیف آسیبپذیر جمعیت کمتر در معرض خطر بیماری جدید قرار میگیرد و همچنین این بخش از جمعیت در شیوع بیماری به صورت گسترده نقش کمتری خواهد داشت.
مصونیت کودکان به بیماری سارس
این نوع جدید ویروس کرونا علائمی مشابه ذاتالریه و یا آنفولانزا را در مبتلایان به وجود میآورد؛ علائمی مثل سرفه، گلودرد، مشکلات تنفسی، سردرد و تب و لرز که متخصصان را به یاد علائم بیماری سارس (SARS) میاندازند. سارس ویروس دیگری از خانواده ویروسهای کرونا بود که بین نوامبر 2002 تا جولای 2003 حدودا هشت هزار نفر را آلوده کرد و از این تعداد 774 نفر جان خود را از دست دادند. در میان این آمارها هم تنها 80 مورد تایید شده ابتلا کودکان به سارس مشاهده شد.
در گزارشی که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در سال 2007 منتشر کرد، اظهار شد که کودکان زیر 12 سال علائم خفیفتری از سارس را در خود داشتند و هیچ کودک و یا نوجوانی در اثر این بیماری جان خود را از دست نداد. از طرف دیگر کودکان مبتلا تنها دچار سرفه، تب و استفراغ خفیف شده بودند و فقط یک مورد از انتقال سارس از یک کودک به دیگران مشاهده شد.
دانشمندان هنوز هم مطمئن نیستند که چه دلیلی برای مصونیت نسبی کودکان به سارس وجود داشت و اکنون هم معمای ویروس کرونا چین ذهن دانشمندان را مشغول کرده است؛ دو توضیح احتمالی در این رابطه میتواند وجود داشته باشد که توضیح اول قرارگیری کمتر کودکان در معرض بیماری را مطرح میکند و در توضیح دوم محققان این احتمال را مطرح کردهاند که شاید واکنش بدن کودکان نسبت به ویروس کرونا جدید متفاوت باشد.
یکی از اساتید اپیدمی شناسی دانشگاه کارولینای شمالی به نام دیوید وبر (David Weber)، معتقد است که چون کودکان زیادی در بازارهای ماهیفروشی چین حضور ندارند، موارد ابتلا کودکان به بیماری مورد نظر کم بوده است. گفته شده که کروناویروس برای اولین بار از حیوانات زندهای که در بازارهای ماهیفروشی ووهان به فروش میرسیدند، به انسانها منتقل شدهاند.
یک روز پس از شیوع بیماری، بازارهای ماهیفروشی ووهان تعطیل شدند و مقامات محلی هم فروش حیوانات زنده در منطقه را ممنوع کردهاند. در روز دوشنبه هم حزب کمونیست چین کرد که در سطح کشوری به صورت جدی با بازار سیاه فروش حیوانات زنده مقابله خواهد کرد.
خطر کودکان برای شیوع گسترده کروناویروس در جهان
این احتمال مطرح شده که توجیه معمای ویروس کرونا چین به اقدامات مراقبتی بزرگسالان مبتلا به بیماری مربوط میشود. گفته شده که کروناویروس جدید میتواند از طریق قطرات تنفسی همانند مخاط و بزاق بین افراد منتقل شود و به همین دلیل رعایت بهداشت فردی به شکل چشمگیری از انتقال بیماری جلوگیری میکند.
مایلستون میگوید که کودکان برخلاف افراد بزرگسال توجه کمتری به اصول بهداشتی دارند. آموزش روشهای مقابله با بیماریهای واگیردار به بزرگسالان بسیار راحتتر از کودکان است و وقتی یک کودک به بیماری مثل سرماخوردگی مبتلا میشود، شانس ابتلا افراد در ارتباط با او بسیار بیشتر است.
با این تفاسیر گسترش بیماری جدید چینی در کشورهای جهان باعث بیشتر شدن موارد ابتلا کودکان به ویروس میشود و وقتی صحبت از بیماریهای واگیردار به میان میآید، مایلستون معتقد است که تمامی طیفهای جمعیتی باید اقدامات مراقبتی را رعایت کنند. با این حال گفته شده که برای کودکان، آنفولانزا در حال حاضر خطر بیشتری نسبت به کروناویروس دارد.
مایلستون اظهار کرده که مردم باید بیشتر از همه نگران آنفولانزا و سایر بیماریهای دستگاه تنفسی و بیماریهای ویروسی باشند و در بسیاری از موارد شیوع آنفولانزا، کودکان بیشتر از بزرگسالان باعث گسترش بیماری شدهاند.
بر اساس گزارشهای مرکز کنترل بیماریهای آمریکا، در صورت ابتلا به آنفولانزا کودکان کمتر از 5 سال بیشتر از بقیه در معرض آسیبهای دائمی مانند مشکلات تنفسی، ذاتالریه و مشکلات کلیوی قرار دارند. دلیل این مسئله هم به احتمال قوی به واکنشهای شدید سیستم دفاعی بدن در چنین سنهایی مربوط میشود.
از طرف دیگر گفته شده که بین 75 تا 80 درصد مرگهای مربوط به آنفولانزا در آمریکا به افراد 65 ساله و مسنتر مربوط میشود و سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که 80 درصد مرگهای کروناویروس چین در مبتلایان بالای 60 سال اتفاق افتاده است. با این حال، برخلاف آنفولانزا هنوز واکسنی برای مقابله با بیماری جدید چینی ساخته نشده و مایلستون میگوید که جلوگیری از ورود گسترده کودکان به جمع مبتلایان به کروناویروس میتواند بسیار مفید و حیاتی باشد.