گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
درمان دیابت در موش‌های آزمایشگاهی به کمک تکنیک جدیدی که دانشمندان کشف کرده‌اند، امکان‌پذیر بوده و انتظار می‌رود که چنین کشف شگفت انگیزی بیماری قند خون در انسان‌ها را هم درمان کند.
محققان اخیرا خبر داده‌اند که با استفاده از سلول‌های بنیادی انسان، توانسته‌اند تکنیکی را ابداع کنند که منجر به درمان دیابت در موش‌های آزمایشگاهی می‌شود. آزمایش‌های اخیر در این رابطه موفقیت‌آمیز بوده‌اند و این تحقیقات، امید برای از بین بردن بیماری خطرناک مرتبط با سوخت و ساز بدن در انسان‌ها را بالا برده است.
درمان دیابت با سلول‌های بنیادی
دستاورد اخیر با ابداع روشی ممکن شد که سلول‌های بنیادی hPSCs انسان را به سلول‌های سازنده انسولین تبدیل می‌کند. جفری آر میلمن (Jeffrey R. Millman)، مهندس بیولوژی دانشگاه واشینگتن آمریکا در این رابطه می‌گوید که موش‌های مورد آزمایش، مبتلا به نوع شدیدی از بیماری قند خون، مشابه بیماری که در بدن انسان‌ها هم بروز می‌کند، بودند. در هر دسی لیتر از خون این جانداران کوچک بیش از 500 میلی‌گرم قند وجود داشت که این مقدار برای انسان‌ها کشنده است.
با این وجود، همان‌طور که میلمن و همکارانش در مقاله اخیر خود ذکر کرده‌اند، تزریق سلول‌های بنیادی مورد نظر به موش‌ها باعث شد تا سطح قند خون آن‌ها ظرف مدت دو هفته به حالت عادی برگردد و برای چندین ماه هم تغییر نکند.
خاصیت شگفت‌انگیز سلول‌های بنیادی hPSCs این است که نوعی بستری سلولی برای تبدیل شدن به سلول‌های دیگر هستند و دانشمندان آن را با یک صفحه خالی و سفید مقایسه می‌کنند. چنین قابلیتی باعث می‌شود تا محققانی مثل میلمن بتوانند با اعمال تغییرات مختلف، سلول‌های بنیادی مورد نظر را دستخوش تغییرات کرده و از دل آن‌ها سلول‌هایی را که توانایی تولید انسولین و پایدار نگه‌داشتن سطح قند خون را دارند، بسازند.
در سال‌های گذشته دانشمندان سراسر جهان به دنبال راهی بودند تا به دستاورد تیم دانشگاه واشینگتن برسند و هم‌زمان با افزایش اطلاعات موجود در مورد سلول‌های بنیادی، موفقیت‌های قابل توجهی هم در راستا درمان دیابت کسب شد. از طرف دیگر میلمن و همکارانش از سال 2016 با تلاش‌های خود خبرساز شدند؛ در آن سال میلمن توانست راهی را برای ساخت سلول‌های ترشح کننده انسولین پیدا کند که از شرایط بیماران دیابت نوع 1 الهام گرفته شده بود و سلول‌ها هم به گلوکز واکنش نشان می‌دادند.
چند سال بعد از این اتفاق تیم تحقیقاتی دانشگاه واشینگتن موفق به افزایش انسولین ترشح شده در سلول‌های وابسته به سلول‌های بنیادی شد و در تحقیق اخیر هم این دانشمندان چالش دیگری را در مسیر درمان دیابت برطرف کردند؛ موفقیت اصلی میلمن و همکارانش در تلاش‌های اخیر کاهش میزان سلول‌های اشتباهی و غیر قابل استفاده‌ای بوده که از سلول‌های بنیادی تولید می‌شدند.
همان‌طور که میلمن می‌گوید، در تبدیل سلول‌های بنیادی به سلول‌های بتای تولید کننده انسولین یا سلول‌های قلب یا سلول‌های عصبی، مشکل بزرگ به وجود آمده این است که سلول‌های بی‌مصرف دیگری به عنوان محصولات جانبی تولید می‌شوند. در مورد سلول‌های درمان دیابت هم محصولات جانبی به شکل سلول‌های کبدی و یا سلول‌های پانکراس تولید می‌شوند.
این سلول‌های جانبی به صورت کلی ضرری ندارند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما نکته اینجاست که استفاده از آن‌ها برای هدف مد نظر محققان امکان‌پذیر نیست و چنین سلول‌هایی با حضور خود تعداد و بازدهی سلول‌های مفید را کم می‌کنند. با این حال تکنیک جدید مورد استفاده توسط میلیمن و دانشمندان دانشگاه واشینگتن مشکل مورد نظر را برطرف می‌کند. به بیان دیگر محققان کشف کردند که ساختارهای داخلی سلولی که همانند اسکلت داخلی عمل می‌کنند، در کنار بافت‌های پروتئینی مختلف باعث می‌شوند که یک سلول بنیادی خاص به جای سلول تولید کننده انسولین، به سلول پانکراس تبدیل شود.
یکی از پروتئین‌های مد نظر محققان اکتین (actin) نام دارد که کنترل وضعیت ساختاری آن به خوبی در سرنوشت سلول بنیادی تاثیر دارد. دست‌کاری کردن وضعیت این پروتئین باعث می‌شود که محققان راحت‌تر به خواسته خود، یعنی تولید سلول‌های سازنده انسولین برسند و آینده دانش سلول‌های بنیادی هم دچار تغییر شود. از طرف دیگر بسته به تاثیرات آزمایش‌های انجام شده بر روی موش‌های آزمایشگاهی، آینده درمان دیابت هم روشن‌تر و امیدوارکننده‌تر از قبل می‌شود.
میلمن می‌گوید که استفاده از تکنیک مورد نظر منجر به تولید مقدار بیشتری سلول درمان دیابت شد و در برخی موارد، موش‌های تحت درمان تا یک سال سلامت خود را کاملا بازیافته بودند. این در حالی است که سایر موش‌هایی که درمان نشدند، به دلیل سطح بالای قند خون، مردند.
اما نکته قابل‌توجه اینجاست که تکنیک مورد نظر میلمن به افزایش بازدهی در ساخت سلول‌های دیگری مثل سلول کبد، معده و دیگر اعضای بدن کمک می‌کند. این‌طور که به نظر می‌رسد، تکنیک کشف شده در درمان بیماری‌های دیگری به غیر از بیماری قند خون موثر خواهد بود.
البته هنوز برای عملی شدن این روش درمان دیابت در انسان‌ها زمان زیادی باقی مانده و همان‌طور که محققان گفته‌اند، موفقیت در آزمایش‌های حیوانی نمی‌تواند به معنای موفقیت کامل در انسان‌ها باشد. با این وجود نتایج به دست آمده مطمئنا خوشحال کننده هستند و خبر از آینده‌ای روشن در علم پزشکی می‌دهند.
مقاله تیم محققان دانشگاه واشینگتن در ژورنال “Nature Biotechnology” منتشر شده است.
