ارزش بیت کوین به شدت طی چند سال اخیر افزایش پیدا کرده و به چند هزار دلار رسیده است. اما دلیل قیمت بالای بیت کوین چیست و این پول دیجیتالی چه تفاوتی با بقیه ارزهای الکترونیکی دارد؟
اگرچه دولتها عقیدهای به بیت کوین و در کل پولهای دیجیتالی نداشته و آنها را فاقد پشتوانه و بیارزش تلقی میکنند، اما واقعیت این است که در روز انتشار این مطلب، هر واحد بیت کوین 8600 دلار (130 میلیون تومان) قیمت داشته و توسط افراد و شرکتهای زیادی خرید و فروش میشود؛ ارزش بیت کوین طی چند سال با شیبی زیاد افزایش پیدا کرد.
سالها قبلتر عقیده بر این بود که ارزهای الکترونیکی تنها توسط افراد خلافکار و به منظور رد و بدل کردن پولهای نامشروع مورد استفاده قرار میگیرند، اما امروز، کاربران توسط سیستمهای کامپیوتری خانگی خود آنها را ماین کرده و دارای یک کیف پول دیجیتالی برای نگهداری و خرج کردن بیت کوینها یا دیگر پولهای رمزنگاری شدهشان هستند.
به عبارتی ترس اولیه ماین کردن، خرید و فروش و همچنین خرج کردن ارزهای دیجیتال از بین رفته و کاربران عادی بیشتری به آنها رو آوردهاند. در صورتی که بالا بودن ارزش بیت کوین شما را به سرمایهگذاری در این زمینه یا استفاده از آن به منظور تبادلات مالی تشویق کرده است، ابتدا باید اطلاعاتی درباره آن به دست بیاورید؛ بیت کوین چیست و چگونه کار میکند؟ ارزش آن چقدر است؟ آیا سرمایهگذاری و صرف زمان در دنیای ارزهای دیجیتالی منطقی و سودآور است؟ جیمز فرو (James Frew) یک متخصص در این زمینه، به سوالها پاسخ میدهد.
در نظر داشته باشید ارزهای دیجیتالی متعددی وجود داشته و برخی از آنها همچون اتریوم، به عقیده برخی سرمایهگذاران، پتانسیلهای موفقیت بیشتری در آینده دارند. با این حال اکنون بیت کوین در مقایسه با بقیه به شدت محبوبیت بیشتری داشته و قیمت آن با سرعت بیشتری رشد میکند. به همین دلیل در این مطلب، همین پول رمزنگاری شده را در نظر میگیریم.
بانکداری الکترونیک سنتی و نوین
بر اساس گفتههای جیمز فرو، بیت کوین یک ارز دیجیتالی بوده و فقط در دنیای آنلاین معنی پیدا میکند. به عبارتی برخلاف ارزهای رایج، اسکناس، سکه یا شی دیگری برای آن صادر نشده و کاملا مجازی است. این متخصص عقیده دارد حتی در زمان تبادلات مالی عادی با استفاده از پول رایج، با وجود کنترل شدن سیستم مالی توسط دولت و یک بانک مرکزی، تنها دلیل رد و بدل شدن پول بین دو نفر یا شرکت، وجود اعتماد است. در صورت نبود این اعتماد، هیچ پولی خرج نخواهد شد. به عبارتی اعتماد فاکتور اصلی بوده و قبل از مفهوم باپشتوانه یا بدون پشتوانه بودن پول معنی پیدا میکند.
آیا شما بعد از گرفتن هر اسکناس، باارزش بودن آن را باور خواهید کرد؟ احتمال تقلبی بودن پول، همان اعتمادی است که جیمز فرو دربارهاش صحبت میکند.
بعد از مطرح شدن بانکداری الکترونیک، ایجاد اعتماد سختتر شد، چرا که برای ارسال پول دیگر لزوما ارتباط فیزیکی با فرد گیرنده برقرار نمیکنید. شیوه نوین بانکداری مراودات مالی را بسیار آسان کرد، اما خسارتهایی را نیز در پی داشت. به عنوان نمونه طی ده سال اخیر، بانکهای مختلف چندین مرتبه در ابعادی وسیع هدف دستبردهای سایبری قرار گرفته و پولهای زیادی به صورت نامشروع جابهجا شده است. همچنین به خاطر پایین بودن میزان امنیت شبکههای بانکداری کنونی، افراد زیادی بعد از هک شدن، پولشان را از دست دادند.
در شبکههای بانکی، با یک سیستم سرور – کلاینت رو به رو هستیم. همه اطلاعات مربوط به همه مشتریان در یک سرور ذخیره شده و قلب شبکه محسوب میشود. در صورتی که هکری بتواند به این سرور دسترسی پیدا کند، قادر به انجام هر عملی خواهد بود. اگرچه دیوارهای امنیتی (نرم افزاری) متعددی برای محافظت از این سرور کشیده میشود، اما همچنان یگانه و تک بودن آن، تامین امنیت را دشوار کرده است.
تبادل شدن بیت کوین خارج از یک شبکه بانکی تحت نظر دولت، به عقیده جیمز فرو اصلیترین دلیل محبوبیت آن محسوب میشود. در شبکه پول دیجیتالی نام برده دیگر دولت اقدام به چاپ اسکناس نکرده و پول، از طریق فرآیندی به نام ماین کردن به دست میآید. ماین کردن را میتوان به نوعی معادل چاپ اسکناس در شبکه پولی متداول دانست. همانطور که بدون محدودیت نمیتوان اقدام به چاپ اسکناس کرد، ماین کردن نیز دارای یک سری محدودیت است.
هر چه در زمین پیش میرویم، ماین کردن یک واحد پولی در شبکه بیت کوین سختتر میشود. یکی از دلایل این موضوع، نزدیک شدن به سقف تعیین شده برای Bitcoin و از طرفی ورود کاربران بیشتر (رقابت بیشتر) برای ماینینگ است. گفتنی است سقف شبکه ارز رمزنگاری شده مورد بحث 21 میلیون واحد در نظر گرفته شده است. برای درک بهتر، تصور کنید بانک مرکزی یک کشور اعلام کرده بعد از چاپ 21 میلیون واحد پولی (دلار، ریال، لیر یا دیگر موارد) کار چاپ را متوقف خواهد کرد.
افزایش مداوم ارزش بیت کوین
اگرچه قیمت هر بیت کوین چند سال پیش به شکلی انفجاری افزایش یافت و به 19 هزار دلار رسید و سپس سقوط کرد، اما بعد از پایدار شدن وضعیت بعد از این انفجار، شاهد رشد پیوسته ارزش بیت کوین بودهایم. به عقیده جیمز فرو، دشوارتر شدن ماین کردن یک واحد بیت کوین، افزایش تقاضا، کنار آمدن دولتها با مفهوم ارز دیجیتالی و کاهش تلاش برای مبارزه با آنها و همچنین متداول شدن تبادلات مالی بر بستر شبکه Bitcoin از جمله دلایل افزایش مستمر قیمت آن محسوب میشوند. این متخصص پیشبینی کرده قیمت بیت کوین همچنان بالاتر خواهد رفت.
جیمز فرو، محبوبیت شدید بیت کوین را مدیون انفجار قیمت آن در سال 2017 میدانید. در آن سال، رسیدن قیمت هر واحد به 19 هزار دلار سر و صدای زیادی به پا کرد و سبب شد افرادی که تا پیش از آن، درباره پولهای دیجیتالی چیزی نمیدانستند، دربارهاش تحقیق کنند. افزایش میزان آگاهی درصد بیشتری از مردم جامعه و شناخته شدن پولهای الکترونیکی به عنوان واقعیتی غیر قابل چشمپوشی، سبب شده اکنون در سال 2020، همه جا صحبت از آنها مخصوصا بیت کوین باشد.
قبل از Bitcoin ارزهای رمزنگاری شده دیگری نیز وجود نداشت، اما بیت کوین سبب شناخته و محبوب شدن آنها شد. واقعیت این است که در صورت نبود راهکارهایی خاص، پولهای دیجیتالی، مجازی و غیر قابل لمس واقعا بیارزش میشوند، اتفاقی که برای ارزهای قبل از Bitcoin رخ داد. به خاطر مجازی بودن و ارائه شدن در قالب یک سری کد، میتوان یک پول را کپی کرد و در اختیار چندین نفر قرار داد. شبیه به زمان چاپ اسکناس تقلبی، این پول بیارزش محسوب میشود.
تکنولوژی انقلابی بلاک چین، پشتوانه ارزش بالای بیت کوین
بیت کوین وسیله استفاده از تکنولوژی انقلابی بلاک چین این مشکلات را از بین برد و اعتماد از درست رفته کاربران به پولهای دیجیتالی را بازگرداند. بلاک چین یک شبکه نظیر به نظیر (Peer to Peer) بوده و تفاوتی اساسی با شبکههای متداول بانکی دارد. در شبکههای بانکی سرور – کلاینت امروزی، همه اطلاعات مربوط به تراکنشها در قالب یک دیتابیس وسیع، روی سرور ذخیره میشوند. فقط یک نسخه از آن وجود داشته و همه نمیتوانند تراکنشها را رصد کنند.
تفاوت اصلی بلاک چین که در واقع به افزایش امنیت آن منجر شده، وجود نسخهای از فایل حاوی تراکنشها در همه کامپیوترهای متصل به شبکه است. هر کامپیوتری که اقدام به ماینینگ میکند، به دفترچه حاوی اطلاعات همه تراکنشها از ابتدای راهاندازی شبکه بیت کوین تا امروز دسترسی دارد.
اعتمادسازی و شفافیت، مزیت اول این روش است. از طرفی، از آن جایی که فایل روی همه سیستمها قرار گرفته است، امکان تغییر آن برای به جیب زدن پولهای نامشروع وجود ندارد. در آن سو، همانطور که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، در شبکههای بانکی سرور – کلاینت امروز، در صورت دست پیدا کردن به سرور، قادر به اعمال هر نوع تغییری در آن خواهید بود. در شبکه بیت کوین، برای اعمال تغییرات این چنینی، به اتک 51 درصد نیاز دارید. در این روش باید بیشتر از 50 درصد کامپیوترهای متصل به شبکه این پول دیجیتال، مثلا پنج هزار دستگاه، را به صورت همزمان هک کنید!
به خاطر شفافیتی که بلاک چین به بیت کوین آورده، میتوان از مشروع بودن یک واحد پولی و خرج نشدن آن برای چندین مرتبه اطمینان حاصل کرد. جیمز فرو، دلیل اصلی موفقیت بسیار زیاد بیت کوین را تکنولوژی بلاک چین میداند. تلاش برای ایجاد پولهای الکترونیکی به چند دهه قبل برمیگردد، اما تا یک دهه پیش و قبل از ظهور بلاک چین، آنها هیچ محبوبیت و مشروعیتی نزد عموم پیدا نکردند.