در این مجموعه مناظر زمین از فضا تعدادی از حیرتانگیزترین و دیدنیترین تصاویری که توسط تجهیزات فضایی گوناگون از سیاره ما ثبت شدهاند را تماشا خواهیم کرد.
در این مطلب قصد داریم تا تعدادی از زیباترین و آرامشبخشترین مناظر زمین از فضا را با هم ببینیم. با وجود اخبار ناراحتکننده مربوط به بیماری کرونا که تقریبا هرلحظه به روز میشوند، تماشای چنین مناظر شگفتانگیزی میتواند ما را به یاد زیباییهای حیات بشری بیاندازد. با گجت نیوز همراه باشید.
مناظر زمین از فضا
با وجود اینکه زیباییهای سیاره زمین بسیاری از اوقات در حالی که بر روی آن قدم میزنیم و زندگی میکنیم، به چشم ما نمیآید، جالب است بدانیم که در میان 4 هزار سیاره مختلفی که در فضای اطراف زمین کشف شدهاند، هیچکدام دقیقا شبیه به سیاره ما نیست و هیچکدام هم تا آنجایی که اطلاع داریم، میزبان حیات نیستند.
بسیار پیش آمده که تصاویر مناظر زمین از فضا را در قالب عکس و فیلمهای مختلف دیدهایم و همانطور که بسیاری از فضانوردان گفتهاند، مشاهده سیاره محل زندگی ما از محیط خارج از جو، دید انسان به زندگی را متحول میکند. این افراد خوششانس برعکس اکثریت ساکنان زمین محدود به تماشای تصاویر زمین از فضا نیستند و تقریبا تمامی آنها با مشاهده مستقیم مناظر فضایی، از عظمت کیهان، کوچکی کره خاکی میزبان ما و وابستگی انسانها به یکدیگر شوکه شدهاند.
شاید شما هم در اولین بار به هنگام تماشای تصاویر مناظر زمین از فضا و یا عکسهایی که از اجرام آسمانی گوناگون ثبت شدهاند، چنین حسی از عظمت جهان اطراف و کوچکی نوع بشر را تجربه کرده باشید. به چنین تجربهای پدیده «اثر نمای کل» (Overview Effect) گفته میشود و تقریبا تمامی فضانوردان و شیفتگان دنیای فضای خارج از اتمسفر آن را تجربه کردهاند.
ویدیویی که در ادامه میبینیم، یک تایم لپس ضبط شده توسط دوربینهای ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) است که در آن قسمتهای مختلفی از قارهها و اقیانوسهای زمین را در کنار رعد و برقها، نورهای مصنوعی چراغهای شبانه و همچنین، شفقهای قطبی میبینیم:
ایستگاه فضایی بینالمللی یک آزمایشگاه سیار در فاصله 408 کیلومتری از سطح زمین است که حدودا هر 90 دقیقه یک بار به دور سیاره گردش میکند. همانطور که دیدیم، دوربینهای ISS یک لایه نازک و زیبا هم که بر روی سطح زمین در افق دیده میشود را به تصویر کشیدهاند. این لایه با نام درخشش هوا (airglow) شناخته میشود و دلیل وجود آن، افزایش انرژی اتمها و مولکولهای لایه بالایی اتمسفر در اثر تابش نور خورشید است که به شکل درخششی زیبا خود را نشان میدهد.
درخشش هوا با پدیده شفق قطبی که حاصل تقابل بادهای خورشیدی با مغناطیسسپهر زمین است، متفاوت بوده اما همانطور که در نیمه دوم کلیپ بالا دیدم، هر دو پدیده به نوبه خود شگفتانگیز هستند.
بر روی زمین طلوع خورشید تنها طلوعی نیست که میتوان از دیدن آن لذت برد و طلوع ماه و حتی طلوع مریخ و ونوس هم جزو پدیدههای مورد علاقه شیفتگان دنیای هوافضا هستند. با این وجود، مشاهده پدیده شگفتانگیز طلوع زمین از لحاظ فیزیکی برای ما ممکن نیست، اما به لطف تکنولوژی مدرن و ارسال فضاپیماها و ماهوارههای گوناگون به فضا، دیدن طلوع زمین هم غیرممکن نخواهد بود.
ویدیویی که در بالا مشاهده کردیم، با دوربین فضاپیمای ژاپنی سلین (SELENE) یا همان کاگویا، در تاریخ 7 نوامبر 2007 ثبت شده است. این فضاپیما در ارتفاع 100 کیلومتری از سطح ماه پرواز کرده و دادههای مهمی را از این قمر سیاره زمین جمعآوری میکند. در ویدیوی که از این ماهواره دیدیم هم بالا آمدن زمین از افق ماه پدیده شگفتانگیز طلوع زمین را به ما نشان داد.
و اما آخرین مورد از این سری ویدیوهای مناظر زمین از فضا توسط ماهواره رصدخانه آب و هوای عمیق فضا (DSCOVR) سازمان فضایی ناسا ثبت شده و در مجموعهای تصاویر شگفتانگیز، عبور قمر خاکستری زمین از مقابل سیاره ما را نشان میدهد.
این تصاویر در 16 جولای 2015، از فاصله 1.6 میلیون کیلومتری زمین ثبت شدهاند و علاوه بر نمای حیرتانگیزی که به ما نشان میدهند، نیمه تاریک ماه را هم میتوان به کمک عکسهای زیبای DSCOVR دید. نیمه تاریک ماه قسمتی از این جرم آسمانی است که مشاهده آن برای ما ساکنان زمین امکانپذیر نیست. از آنجایی که قمر زمین در وضعیت گرانشی خاصی قرار گرفته، گردش آن طوری است که یک نیمه از آن همیشه به سمت زمین خواهد بود، اما به لطف تصاویر ماهواره ناسا، این شرایط گرانشی ما را از دیدن کل سطح ماه محروم نمیکند.
با آنالیز این تصاویر میتوان دید که نیمه تاریک ماه همانند طرف دیگر سطح نسبتا صافی ندارد و تعداد دهانههای آن بسیار بیشتر هستند. به نظر میرسد که نازکی پوسته ماه در طرف غیر تاریک باعث شده تا فعالیتهای آتشفشانی به راحتی پوسته را بشکافند و سطح قمر زمین را به خوبی پوشش دهند. البته هنوز نمیتوان با دقت در مورد دلایل اختلافهای دو طرف مختلف ماه صحبت کرد و دانشمندان هنوز در تلاش هستند تا اطلاعات بیشتری را در این رابطه کسب کنند. گفته شده که تاثیر جاذبه زمین بر روی یک طرف ماه میتواند یکی از دلایل اختلافهای مشاهده شده باشد.
برخلاف آنچه تصور میکنیم، عکس بالا مربوط به هیچ ستارهای نیست و زمین را در کنار ماه (نقطه نورانی کوچکتر) نشان میدهد. این تصویر در سال 2013 توسط فضاپیمای کاسینی (Cassini) ناسا از فاصله 1.5 میلیارد کیلومتری زمین ثبت شد. در آن زمان فضاپیمای مورد نظر به دور سیاره زحل گردش میکرد؛ در آخرین مورد از تصاویر مناظر زمین از فضا میتوان ابعاد فوقالعاده کوچک زمین را در مقایسه با فضای بیکران مشاهده کرد.
امیدوارم که تا رسیدن به این جمله آخر، پدیده «اثر نمای کلی» برای شما اتفاق افتاده باشد و اگر همینطور است، در قسمت نظرات برای ما از حس خود در این رابطه بنویسید.