ناوشکن زاموالت آماده انجام عملیات است

ناوشکن زاموالت پیشرفته‌ترین و پنهانکارترین ناوشکن دنیاست و به تازگی به آمادگی عملیاتی برای انجام ماموریت رزمی رسیده است.

یواس‌اس زاموالت (USS Zumwalt) با شناسه DDG-1000، نخستین ناوشکن دنیاست که با هدف پنهانکاری ساخته شد و پیشرفته‌ترین ناوشکن دنیا محسوب می‌شود. این ناوشکن از 3.5 سال پیش وارد کارآزمایی و خدمت اولیه در نیروی دریایی‌ آمریکا شد. به گفته اخبار، تا چند روز دیگر نیز سیستم‌های رزمی این ناوشکن کاملا روی آن نصب و کشتی آماده عملیات می‌شود.

زاموالت دو توپ 155 میلی‌متری فوق دوربرد موسوم به AGS دارد که درون محفظه رادارگریز قرار گرفته و هنگام آتش از آن خارج می‌شوند. قرار بود هنگام انجام عملیات،‌ زاموالت مخفیانه به ساحل دشمن نزدیک و مواضع دشمن را با توپ‌های خود و استفاده از گلوله‌های هدایت ماهواره‌ای دوربرد LRLAP، از فاصله 150 کیلومتری زیر آتش بگیرد و از پیشروی تفنگداران دریایی پشتیبانی کند.

اما در نهایت با استراتژی جدید، نقش آن عوض شد؛ ضمن اینکه در عملیات‌های پشتیبانی نیز دیگر به جای توپ از موشک‌ها استفاده می‌شود. همچنین در ابتدا قرار بود 32 فروند زاموالت ساخته شود، مدتی بعد تعداد به 28 کاهش یافت و در نهایت به دلیل افزایش سرسام آور هزینه‌ها، ساخت آن به 3 فروند محدود شد.

LRLAP

پس از تغییر نقش، مهمات دوربرد LRLAP نیز به دلیل هزینه سرام آور، 800 هزار تا یک میلیون دلار در ازای هر تیر، ساخته نشد و دو توپ موجود در سینه کشتی فاقد برد 150 کیلومتری هستند. برای مقایسه بد نیست بدانید هر موشک کروز تاماهاوک 1.4 میلیون دلار قیمت و 1700 کیلومتر برد دارد.

اما این کشتی مدرن چه قابلیت‌هایی دارد؟ بیش از هر چیز ظاهر تیغه مانند این ناوشکن توجه را به خود جلب می‌کند. در ساخت بدنه این کشتی اصول رادارگریزی هندسی رعایت شده که این امر در کنار استفاده از مواد جذب کننده امواج رادار سبب شد تا بازتاب راداری این ناوشکن 190 متری اندازه یک قایق ماهیگیری کوچک باشد. بدنه کشتی و تجهیزاتی همچون آنتن‌ها و سنسورها نیز تا حد ممکن به صورت یکپارچه با بدنه تعبیه شده‌اند تا سطح شناور پستی و بلندی نداشته باشد و سطح مقطع راداری آن کمتر شود.

علاوه بر پنهانکاری راداری، این شناور پنهانکاری گرمایی نیز دارد و حتی گازهای خروجی از اگزوز آن سرد می‌شوند تا توسط سنسورهای فروسرخ کشف نشود. پنهانکاری صوتی نیز از دیگر خصیصه‌های زاموالت است. ناوشکن طوری طراحی و عایق شده که نویز تولیدی آن (مانند نویز تولیدی توسط موتور یا چرخش پروانه پیشران در آب) بسیار کم و قابل قیاس با زیردریایی‌های اتمی بسیار ساکت کلاس لس آنجلس است تا بدین ترتیب از دید سونار زیردریایی و کشتی‌های دشمن نیز پنهان بماند. حتی سیستم‌های الکترونیکی نیز عایق شده تا شناور پنهانکاری سیگنالی داشته و امواج الکترومغناطیسی ناخواسته از کشتی منتشر نشوند.

همین امر سبب می‌شود زاموالت بسیار دیر و در فاصله کم کشف شود. این ویژگی به کشتی اجازه می‌دهد بدون کشف شدن تا نزدیکی هدف پیش رفته و با یک حمله پیش دستانه آن را غافلگیر کند. ماموریت‌ اصلی زاموالت نیز غافلگیری دشمن و شکار پنهانی شناورهای با ارزش آن همچون ناو هواپیمابر چین است. همچنین می‌تواند پنهانی خود را به برد امن از ساحل دشمن رسانده و مواضع آن‌ها را موشک باران کند. این قابلیت زاموالت را تبدیل به قاتلی نامرئی می‌کند که دفاع در برابر آن به شدت سخت باشد.

دریچه‌های پرتابگر عمودی MK 57 که در کنار بدنه واقع شده‌اند

زاموالت برای درگیری با دشمن از موشک‌های رایج نیروی دریایی آمریکا استفاده می‌کند. این ناوشکن 20 ماژول پرتابگر عمودی MK 57 دارد که هر ماژول از 4 سلول (سیلوی شلیک موشک) تشکیل شده و در مجموع 80 سیلوی پرتاب موشک یا به عبارتی تا 80 موشک آماده شلیک دارد. ضمن اینکه شمار بسیار بیشتری موشک نیز در انبار مهمات خود آماده بارگذاری مجدد در لوله‌ها دارد. البته برخی موشک‌ها کوچک هستند و یک سلول نیز می‌تواند تا 4 موشک درون خود داشته باشد؛ در این حالت شمار موشک‌های آماده شلیک به 320 تیر می‌رسد.

پرتابگرهای عمودی این موشک به صورت خطی در دو طرف بدنه قرار دارند.  آرایش قرارگیری پرتابگرها به صورت مجزا در دو طرف بدنه سبب می‌شود در صورت اصابت کشتی و آسیب دیدن سیلوی پرتاب، همه پرتابگرها از دست نروند و کشتی همچنان توان آتش و پاسخ گویی داشته باشد. همچنین این سیلوها طوری طراحی شده‌اند که درصورت اصابت یا انفجار داخلی، انفجار را به سمت خارج از بدنه هدایت کنند و مانع از ورود آن به داخل و یا آسیب دیدن سلول‌های دیگر شوند.

نمایی دیگر از پرتابگرهای عمودی

این ناوشکن برای درگیری با اهداف هوایی اعم از موشک بالستیک هایپرسونیک، موشک کروز فراصوت ضدکشتی و موشک‌های کروز پنهانکار ضدکشتی گرفته تا هواگردهای با سرنشین همچون جنگنده‌ها و پهپادها دارای موشک‌های متنوعی است که می‌توانند هر هدف پرسرعت هایپرسونیک، ابرمانور دهنده، کوچک و بزرگ و همچنین اهدافی که با زاویه حمله قائم (موشک بالستیک) شیرجه می‌زنند را نابود کند.

این موشک‌ها ضمن انجام وظیفه شکار هواگردهای دشمن، از ناوشکن و همچنین کشتی‌های همراه آن و یا اهداف با ارزش که ناوشکن مسئول حراست از آن است در برابر موشک‌های متنوع دشمن و هواگردهای آن محافظت می‌کنند.

RIM-162 ESSM

موشک کوتاه تا میان برد RIM-162 ESSM، موشک دوربرد استاندارد 2 (SM-2) و موشک فرا افق استاندارد 6 (SM-6) تسلیحات پدافند هوایی ناوشکن را تشکیل می‌دند. البته استاندارد 6 علاوه بر اهداف هوایی و موشکی، شناورها، اهداف ساحلی و حتی زیردریایی‌ها را هدف قرار می‌دهد و با برد بیش از 550 کیلومتر، توسط آواکس E-2D ادونسد هاوک آی نیز هدایت می‌شود. هر سلول پرتابگر گنجایش یک موشک بزرگ استاندارد 2، 3 یا 6 و یا 4 موشک کوچک ESSM را دارد.

شلیک RIM-161 Standard Missile 3

پرتابگر MK 57 این ناوشکن قادر به حمل و شلیک موشک‌های پاد بالستیک برون جوی استاندارد 3 (SM-3) نیز بوده که البته نصب آن روی ناوشکن نیازمند اقتضای ماموریتی است. باید توجه داشت که SM-3 برای هدف قرار دادن موشک‌های بالستیک در خارج از جو است و به لطف سرعت و برد بسیار بالایش، علاوه بر هدف قرار دادن موشک‌های بالستیک خارج از جو،‌ به گفته مقامات نظامی روسی، بر اساس شبیه سازی و آنالیزهای آن‌ها،‌ SM-3 می‌تواند موشک‌های بالستیک و زیردریایی پرتاب را حتی هنگام اوج گیری و قبل از خروج از جو نیز هدف قرار دهد. اما با توجه به نقش شکارچی بودن زاموالت، این کشتی مسئول حراست از خشکی نخواهد بود که نیازی به حمل SM-3 داشته باشد. تنها موشک بالستیک که زاموالت با آن سر و کار خواهد داشت، موشک بالستیک ضد کشتی چینی DF-21D است که زاموالت برای مقابله با آن به موشک فرا افق SM-6 در کنار استاندارد 2 و ESSM مسلح است.

دو توپ بوشمستر زاموالت

یواس‌اس زاموالت برای درگیری‌های فوق نزدیک نیز دو توپ خودکار 30 میلی‌‌متری مارک 44 بوشمستر با نواخت آتش 200 گلوله در دقیقه دارد که برای درگیری با اهداف سبک مناسب هستند و به منظور دفاع از ناو در برابر حمله زنبوری نصب شده‌اند. این توپ‌ها می‌توانند موشک‌های کروز، هواگردهای سرنشین دار، پهپادها و شناورهای سبک دشمن را زیر آتش خود بگیرند. وظیفه دفاع نزدیک نقطه‌ای در برابر موشک‌های دشمن که در واقع آخرین خط دفاعی ناوشکن در برابر موشک‌های ضدکشتی و پهپادهای انتحاری محسوب می‌شود نیز بر عهده این توپ‌هاست.

شلیک عمودی RUM-139 VL-ASROC

این ناوشکن برای نبرد زیرسطحی نیز موشک ضد زیردریایی ARUM-139 VL-ASROC را حمل می‌کند. VL-ASROC در اصل یک اژدر مارک 46 یا مارک 54 با موتور راکتی و هدایت است که از پرتابگر عمودی شلیک و پس از ورود به آب، موتور راکتی جدا و اژدر به سمت هدف می‌رود. هر تیر از این موشک یک سلول را اشغال می‌کند.

شلیک تاماهاوک از پرتابگر عمودی

زاموالت برای هدف قرار دادن اهداف در خشکی نیز موشک‌های کروز تاماهاوک با برد بیش از 1700 کیلومتر را حمل می‌کند. هر سلول پذیرای یک موشک است. تاماهاوک موشک کروز استاندارد نیروی دریایی آمریکاست و در همه ناوشکن‌ها، ناوها و زیردریایی‌های تهاجمی و موشک انداز آن یافت می‌شود.

Tomahawk

و اما برای شکار شناورهای سبک تا سنگین دشمن نیز زاموالت نوع خاصی از موشک تاماهاوک موسوم به بلاک 5 را با خود حمل می‌کند که مشابه نمونه عادی بوده، اما در دماغه خود چند جستجوگر برای تعقیب و برخورد به اهداف متحرک دارد و می‌تواند حین پرواز با استفاده از ماهواره مسیر خود را عوض کند تا کشف نشود. این موشک می‌تواند سنگین‌ترین شناورهای رزمی را نیز غرق کند. قرار است در آینده تمام تاماهاوک‌های نیروی دریایی آمریکا به استاندار بلاک 5 ارتقا یابند. این موشک سرجنگی چندمنظوره JMEWS با قابلیت انفجار و ترکش‌زایی در کنار نفوذ بسیار بالا در سازه هدف را دارد. البته تاماهاوک بلاک 5 تنها مختص شکار کشتی نیست و همچون تاماهاوک عادی، اهداف ثابت و متحرک موجود در خشکی را نیز به صورت دور ایستا و از فاصله امن مورد هدف قرار می‌هد.

LRASM

و اما LRASM موشک ضدکشتی دیگری است که زاموالت می‌تواند در هر سلول یکی از آن را با خود حمل کند. LRASM یک موشک ضدکشتی انقلابی است که قابلیت‌های منحصر به فردی همچون برد بسیار بالا در کنار پنهانکاری و سطح مقطع راداری فوق العاده کم دارد. پنهانکاری گرمایی نیز از دیگر قابلیت‌های LRASM است تا دیر هنگام کشف شود. همچنین برای بیشتر پنهان ماندن از دید رادار به صورت سینه مال در ارتفاعی کمتر از 5 متر بالای سطح آب پرواز می‌کند. این موشک در برابر اخلالگری و جنگ الکترونیک دشمن مصون است و هدف یابی آن به روش آشیانه یابی غیرفعال نیز سبب می‌شود حتی هنگام قفل روی کشتی دشمن نیز شناور هدف متوجه قفل نشود و نتواند کاری برای برداشتن قفل کند.

LRASM

LRASM هوشمند است و در بین چندین شناور دشمن، با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی خود مهم‌ترین (مثلا ناو هواپیمابر) را شناسایی و آن را هدف قرار می‌دهد. همچنین ضمن شناسایی شناور دشمن، به صورت خودکار آسیب پذیرترین نقطه (مانند انبار مهمات یا مخزن سوخت) و البته مسیر امن برای نزدیک شدن و مورد اصابت قرار دادن هدف را انتخاب و آن را از زوایای مختلفی مورد حمله قرار می‌دهد. در طول مسیر پرواز برای رسیدن به ناحیه هدف نیز در صورت نیاز به صورت خودمختار توانایی تغییر مسیر و یافتن راه جایگزین را دارد تا از دید رادارها و سنسورهای دشمن مخفی بماند. سیستم هدایت ماهواره‌ای این موشک نیز در برابر اخلال مقاوم است.

این موشک یک موتور توربوفن با صدا و گرمای تولیدی کم دارد. همچنین موشکی پرسرعت و فروصوت با سرعت 0.9 ماخ است تا بر پنهانکاری آن افزوده شود. برد این موشک به گفته کارشناسان تا 1600 کیلومتر است که البته در نمونه کشتی پرتاب برد آن به 800 کیلومتر می‌رسد. سرجنگی 450 کیلوگرمی نفوذگر آن نیز بسیار قدرتمند بوده و کمر هر شناور سنگینی را می‌شکند. این موشک قابلیت حمله به اهداف مختلف در خشکی را نیز دارد و می‌تواند نقشی مشابه تاماهاوک ایفا کند.

ترکیب زاموالت و LRASM، که هر دو پنهانکار هستند، بسیار خطرناک بوده و می‌توانند آب‌ها را برای هر شناوری نا امن و تبدیل به قتل‌گاه آن‌ها کند. تصور کنید یک شکارچی نامرئی از صدها کیلومتر دورتر،‌ با تیری غیب هدف را مورد اصابت قرار دهد و هدف نگون بخت نیز تا زمانی که موشک به آن نخورده، از حضور شکارچی بی اطلاع است.

بازگشت پرتابه هایپرسونیک به جو

موشک CPS نیز از دیگر تسلیحاتی است که نیروی دریایی برای زاموالت در نظر دارد. این موشک هایپرسونیک است و همچون یک موشک بالستیک، از فاصله دور ایستا و بسیار امن شلیک و با سرعت هایپرسونیک از جو خارج و وارد فضا می‌شود. سپس در فضا،‌ جایی که از دید پدافند و گزند آن در امان است و در حالی که زمین زیر آن می‌چرخد، خود نیز حرکت کرده و در نقطه مورد نظر وارد جو می‌شود. بدین ترتیب با سرعت هایپرسونیک وارد جو شده و بی آنکه پدافند بتواند کاری کند، به سوی هدف شیرجه می‌زند.

این موشک سرجنگی انفجاری ندارد و قدرت تخریب آن ناشی از انرژی جنبشی بسیار بالایش است. یک تفاوت CPS با موشک بالستیک در این است که CPS بسیار دقت بسیار بالایی دارد، اما موشک‌های بالستیک دایره خطای احتمالی چنده ده تا چند صد متر دارند که البته با توجه به اتمی بودن سرجنگیشان، این مسئله اهمیتی ندارد. اما برای CPS که خبری از سرجنگی اتمی نیست، دقت بسیار مهم است تا هدف را با نهایت اثربخشی نابود کند.

CPS بردی نامحدود داشته و می‌تواند هر نقطه از زمین را ظرف مدت چند دقیقه (کمتر از 1 ساعت) مورد اصابت قرار دهد؛ از این رو سرعت آن باید بین 10 تا 20 ماخ باشد. از آنجا که موشک مذکور بایستی از پرتابگر عمودی شلیک شود، نیروی دریایی می‌تواند برای ساخت آن از موتور موشک استاندارد 3 که از جو خارج و به فضا می‌رود استفاده کند.

این موشک برای حمله غیراتمی ضربتی و دقیق است. با کمک این موشک می‌توان در همان لحظات آغازین نبرد و یا حتی پیش از وقوع جنگ در یک عملیات غافلگیرانه، اهداف ارزش دشمن همچون مراکز فرماندهی، ایستگاه‌های راداری، سکوهای پرتاب موشک،‌ مراکزی همچون نیروگاه‌ها، آتشبارهای پدافندی و دیگر اهداف حیاتی دشمن را در هم کوبید و راه را برای دیگر نیروهای خودی همچون جنگنده‌ها هموار کرد. با خارج شدن مراکز مهم و استراتژیک دشمن از بازی، شانس پیروزی به شدت افزایش می‌یابد.

هلیکوپتر SH-60 در حال نزدیک شدن به زاموالت،‌ در حالی که یک هلیکوپتر بدون سرنشین نیز روی عرشه حضور دارد

زاموالت پشت خود یک عرشه پرواز و آشیانه‌ای مسقف دارد و در حالت استاندارد می‌تواند در آن تا 2 هلیکوپتر چندمنظوره SH-60 سی هاوک (Seahawk) با خود حمل کند. این هلیکوپتر نقش‌های گوناگونی همچون عملیات ضدزیردیایی و ضد سطحی، عمیلات مین روبی، عملیات جستجو،‌ امداد و نجات، انتقال بار و پرسنل، عملیات‌های ویژه دریایی و نفوذ، عملیات جستجو و نجات رزمی، انتقال مصدومان و.. را انجام ‌می‌دهد. این کشتی در شرایط اضطراری فضای لازم برای حمل 5 تا 7 هلیکوپتر در آشیانه داخلی و روی عرشه پرواز را دارد.

هلیکوپتر بدون سرنشین MQ-8C روی عرشه پرواز زاموالت

البته تنها هلیکوپتر سرنشین دار نیست که می‌توان همراه زاموالت فرستاد. بلکه قادر است در شرایط استاندارد تا سه هلیکوپتر بدون سرنشین MQ-8(C) فایر اسکاوت (Fire Scout) با خود حمل کند که نقش ماموریتی آن مشابه SH-60 است. عرشه پرواز این ناوشکن می‌تواند در شرایط اضطراری پذیرای جنگنده چندمنظوره پنهانکار و رادارگریز نسل پنج F-35 Lightning II که به صورت عمودی نشست و برخاست می‌کند نیز باشد. هواپیمای عمودپرواز V-22 Osprey نیز می‌تواند از روی این ناوشکن نشست و برخاست انجام دهد.

آشیانه داخلی قایق‌ها

زاموالت علاوه بر هواگرد، چند قایق در آشیانه داخلی خود حمل و برای ورود و خروخ قایق‌ها در پشت خود یک درب و رمپ دارد. این قایق‌ها می‌توانند از نوع سرنشین‌دار و یا قایق‌های رباتیک بدون سرنشین همچون CUSV باشند.

برجک زاموالت که محل نصب آنتن‌هاست

زاموالت برای پویش محیط و یافتن فضای پیرامون دارای سنسورها و تجهیزات مختلفی است. چشم اصلی این کشتی یک رادار آرایه فازی فعال AN/SPY-3 است که راداری چند منظوره است و در باند X کار می‌کند. این رادار با داشتن چندین آنتن، یک پوشش 360 درجه سراسری برای ناوشکن فراهم کرده و ضمن داستن دقت و قدرت بالا در کشف اهداف با سطح مقطع راداری کم، در مقابل اخلالگری و جنگ الکترونیک مقاوم است. این رادار بیش از 320 کیلومتر برد دارد و اهداف گوناگون، از موشک بالستیک تا موشک‌های کروز که در ارتفاع کم پرواز می‌کنند و همچنین شناورهای دشمن را کشف می‌کند تا ناو با آن‌ها درگیر شود.

آرایه فازی فعال بودن رادار ضمن داشتن ویژگی‌های متنوع همچون تنظیم کارکرد رادار در چند وضعیت در آن واحد، سبب پنهانکاری نیز می‌شود و دشمن نمی‌تواند ناو را با رهگیری امواج رادار آن پیدا کند. برجک زاموالت جایگاهی برای نصب رادار باند S مدل AN/SPY-4 برای جستجوی حجمی نیز دارد که به دلیل افزایش هزینه روی آن نصب نشد و رادار AN/SPY-3 با اعمال تغییراتی، وظیفه جستجوی حجمی را نیز انجام می‌دهد. با این حال زاموالت جایگاه مذکور برای رادار مضاعف را دارد و نیروی دریایی می‌تواند بعدها در صورت نیاز روی آن نصب کند.

برامدگی قرمز جلوی کشتی محل قرارگیری سونار جلویی است

برای جستوی زیر آب نیز این کشتی دو سونار درون بدنه و یک سونار دیگر دارد و می‌تواند یک سونار سوم را نیز در مواقع نیاز پشت خود یدک بکشد. این سونارها در دو باند فرکانس بالا و متوسط کار می‌کنند و وظیفه یافتن اهداف زیرآبی همچون زیردریایی‌ها و مین‌ها را دارند. شناورهای سطحی نیز با سونار قابل کشف هستند. سونارها توسط کامپیوترهای خودمختار کنترل می‌شوند و با دقتی بیشتر از اپراتور انسانی آب را بررسی و اهداف را کشف می‌کنند.

توربین گازی MT30 ساخت کمپانی انگلیسی Rolls-Royce؛‌ این توربین مشابه موتور جت است

ژنراتوری که نیروی الکتریکی لازم برای چرخش موتورهای الکتریکی پیشران این ناو را تامین می‌کند توسط دو توربین گازی MT30 چرخانده می‌شوند که هریک 35.4 مگاوات توان دارند. سیستم تامین نیروی کشتی یک پارچه است و این دو توربین انرژی مورد نیاز برای کل کشتی را فراهم می‌کنند و تنها مخصوص چرخاندن موتورهای پیشران نیستند. علاوه‌بر این، کشتی دو توربین 3.8 مگاواتی دیگر نیز داشته و مجموعا 78.4 مگاوات توان دارد.

یک رندر از توپ ریلی دریایی جنرال اتمیکس در سینه یک کشتی

انرژی تولیدی توسط توربین‌های نوین و پیشرفته این کشتی تقریبا برابر با انرژی تولیدی توسط راکتور اتمی ناوهواپیمابر است. به دلیل وفور انرژی که بسیار بیشتر از نیاز کشتی است، زاموالت می‌تواند توپ‌های نوین که انرژی الکتریکی زیادی طلب می‌کنند را نیز با خود حمل کند. توپ لیزری از جمله این تسلیحات است که احتمال نصب آن روی این کشتی‌ها وجود دارد. این توپ‌ها بسیار مقرون به صرفه بوده و هر شلیک آن تنها یک دلار هزینه دارد. ضمن اینکه به دلیل داشتن توربین‌های بسیار قوی،‌ قرار است سومین ناوشکن کلاس زاموالت به جای توپ‌های 155 میلی‌متری به توپ ریلی (ریل گان) مسلح شود. این احتمال وجود دارد که در صورت رضایت آمیز بودن توپ ریلی، دو ناوشکن دیگر نیز به این توپ‌ها مسلح شوند.

این کشتی با 190 متر طول و 16 هزار تن وزن، بزرگترین و سنگین‌ترین ناوشکن دنیاست و تنها کشتی رزمی که از آن بزرگتر است، رزم‌ناو روسی کیروف است. این ناوشکن پنهانکار دو پروانه پیشران دارد که توسط دو موتور الکتریکی به چرخش در آمده و ناوشکن را به سرعتی بیش از 32 کیلومتر بر ساعت می‌رسانند. البته زاموالت با توجه به وزن و ابعادش یک ناو جنگی محسوب می‌شود، در حالی که سرعت، چابکی و بقاپذیری یک ناوشکن را دارد. دماغه تیز این کشتی ضمن کاستن از سطح مقطع راداری، آب را شکافته و سبب می‌شود فشار کمتری به بدنه وارد و نیروی کمتری برای حرکت آن به جلو نیاز باشد.

نمایی از داخل پل فرماندهی زاموالت

زاموالت پیشرفته‌ترین ناوشکن و همچنین کشتی جنگی ساخته شده در دنیاست. پنهانکاری، سامانه‌های الکترونیکی پیشرفته‌،‌ اتاق فرماندهی تمام کامپیوتری و دیجیتال، سیستم تامین نیروی یک پارچه، توانایی کنترل پهپاد و استفاده گسترده از کامپیوتر و هوش مصنوعی سبب شده تا این عنوان برای زاموالت بدست آید. سیستم‌های خودکار و کامپیوترهای هوشمند زاموالت با قابلیت عملکرد خودمختار همگی دست به دست یکدیگر داده و این کشتی بزرگ تنها 175 خدمه دارد که نصف تعداد خدمه یک ناوشکن کلاس آرلی برک است.

سامانه‌های جنگ الکترونیک و اخلالگر، سامانه‌های ارتباطی رادیویی و ماهواره‌ای، پادکار الکترونیک برای مقابله با جنگ الکترونیک دشمن، سیستم تشخیص دوست از دشمن، رادارهای ناوبری و جوی، سیستم‌های گمراه کننده و پرتابگر هدف کاذب برای موشک و اژدرهای دشمن، سیستم‌ رزمی نوین یک پارچه سراسری و محیطی TSCEI، دوربین‌ها و سنسورهای تلوزیونی و تصویرساز فروسرخ با پوشش 360 درجه و قابلیت کارکرد دائم در هر شرایط آب و هوایی از جمله دیگر سیستم‌های الکترونیکی این کشتی‌ها هستند.

سیستم تصویرساز فروسرخ ضمن فراهم آوری قابلیت دید در شب، به کشف غیرفعال اهداف از روی حرارت آن‌ها پرداخته و می‌تواند اجسام گوناگونی همچون موشک‌ها را به صورت غیرفعال کشف کند. دوربین‌ها و سنسورهای تلوزیونی و فروسرخ می‌توانند به کمک الگوریتم‌های پیشرفته خود، به صورت خودکار اهداف همچون مین، شناور و هواگردهای دشمن را کشف و کامپیوتر کنترل آتش نیز به طور خودکار با استفاده از تسلیحات همچون توپ‌های 30 میلی‌متری و هدایت سنسنورها، با اهداف درگیر شود.

توپ‌های AGS که در پوشش رادارگریز خود مخفی‌اند

و اما تکلیف توپ‌های AGS چه می‌شود؟ در حال حاضر سنگین‌ترین توپ در شناورهای رزمی نیروی دریایی آمریکا،‌ توپ 127 میلی‌متری مارک 45 است که روی ناوشکن‌های کلاس آرلی برک (Arleigh Burke) و ناوهای کلاس تیکاندروگا (Ticonderoga) نصب است. نیروی دریایی پس از لغو پروژه LRLAP، توپ‌های AGS را بدون مهمات رها کرد. در حال حاضر این توپ‌ها فاقد مهمات هستند و در صورتی که نیروی دریایی گلوله جدید برای آن‌ها طراحی یا خریداری نکند، همچنان خاک خواهند خورد.

سه نمونه گلوله HVP با کفشک‌های مختلف که برای شلیک از توپ‌‌های گوناگون هستند؛ گلوله میانی برای توپ 155 میلی‌متری است

نیروی دریایی می‌تواند از گلوله‌های فوق پرسرعت HVP استفاده کند. HVP نسل جدیدی از گلوله‌هاست که امکان شلیک آن از توپ 127 و همچنین 155 میلی‌متری وجود دارد. نیروی دریایی نیز در سال 2018 این گلوله‌ها را آزمایش و شلیک کرد. HVP گلوله‌ای چابک بوده و دارای هدایت است که به همین دلیل ضمن درگیری با اهداف ثابت همچون اهداف ساحلی، می‌تواند اهداف متحرک، پرسرعت و حتی کوچک همچون قایق‌های موشک انداز پرسرعت را هدف قرار دهد. کشتی‌های بزرگ نیز از گزند آتش این گلوله در امان نیستند.

قابلیت منحصر به فرد این گلوله نیز توان درگیری با موشک‌های بالستیک است که به کشتی کمک شایانی در دفاع از خود می‌کند. ناوشکن می‌تواند در ذاغه مهماتی که مخصوص نگه‌داری گلوله‌های توپ است، شمار زیادی HVP نگه‌داری و در مواقع نیاز، با دو توپ خود که هریک آهنگ آتش 10 گلوله در دقیقه دارند، شمار بسیار زیادی گلوله هدایتی ارزان قیمت به سمت اهداف آتش کند. این گلوله‌ها که بین 75 تا صد هزار دلار قیمت دارند، می‌توانند اهداف هوایی همچون هواپیما، موشک کروز و پهپاد را نیز هدف قرار دهند.

گلوله HVP توسط کمپانی انگلیسی BAE Systems طراحی و ساخته شده است

برد این گلوله صد کیلومتر و سرعت آن نیز 3 ماخ (3 برابر سرعت صوت) است. HVP از توپ ریلی نیز شلیک می‌شود که در آن صورت سرعتش به 7.3 ماخ رسیده و بردش نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت؛ امکان استفاده همزمان توسط توپ عادی دو ناوشکن فعلی و توپ ریلی سومین ناوشکن زاموالت، سبب کاهش هزینه‌ها می‌شود. این گلوله نامزد اصلی برای استفاده توسط توپ‌های ناوشکن‌های زاموالت است و سازندگان کشتی نیز درباره بررسی آن اظهاراتی داشته‌اند. سازنده گلوله‌ نیز از آن به عنوان جایگیزی برای LRLAP نام برده است.

M982 Excalibur

توپ‌های AGS می‌توانند گلوله‌های 155 معمول با برد چند ده کیلومتر که توسط ارتش و تفنگداران دریایی استفاده می‌شوند را نیز شلیک کنند. انتخاب دیگر نیز گلوله‌های هدایت ماهواره‌ای 155 میلی‌متری M982 اکسکالیبور (Excalibur) است که توسط ماهواره هدایت و بیش از 50 کیلومتر برد دارند. قیمت هر تیر اکسکالیبور 112.8 هزار دلار است.

M712 Copperhead

نیروی دریایی می‌تواند گلوله هدایت لیزری M712 کوپرهد (Copperhead) با برد 16 کیلومتر و هدایت لیزری را نیز از AGS شلیک کند. البته سرجنگی این گلوله برای هدف قرار دادن خودروهای زرهی مناسب است و جایی در دریا ندارد،؛ از این رو نیروی دریایی آن را خریداری نخواهد کرد.

MAD-FIRES

اما موشک دیگری که احتمالا قابل شلیک از AGS باشد، موشک MAD-FIRES است. هرچند این موشک برای شلیک از توپ 57 میلی‌متری ناوچه‌های رزم ساحلی طراحی شده، اما امکان شلیک آن به کمک کفشک از توپ 155 میلی‌متری نیز وجود دارد. MAD-FIRES سرعت و برد بالایی دارد و برای مقابله با اهدافی همچون موشک کروز، پهپادها، هواگردهای کم سرعت همچون هلیکوپتر و البته قایق‌های پرسرعت کوچک و مقابله با حمله زنبوری طراحی شده است. این موشک ارزان قیمت بوده و از سیستم پیوند داده برای هدایت دقیق و بروزرسانی اطلاعات هدف بهره می‌برد. زاموالت می‌تواند بسته به ماموریت، ترکیبی از گلوله‌ها و موشک‌های نام برده در بالا را برای توپ‌های خود حمل و استفاده کند.

USS Michael Monsoor (DDG-1001)

ناوشکن‌های کلاس زاموالت توسط کمپانی کشتی سازی آمریکایی بث آیرون ورکس (Bath Iron Works) که زیرشاخه‌ای از کمپانی هوافضا، امنتی و دفاعی آمریکایی جنرال داینامیکس (General Dynamics) است ساخته می‌شوند. همانطور که در ابتدا گفته شد، قرار است 3 فروند ناوشکن از کلاس زاموالت ساخته شود. ناوشکن اول همان USS Zumwalt (DDG-1000) است. ناوشکن دوم که USS Michael Monsoor (DDG-1001) نام دارد نیز از ژانویه 2019 وارد خدمت شد. نصب سیستم‌های رزمی ناوشکن مایکل منصور نیز تا نیمه دوم 2020 تکمیل خواهد شد. سومین ناوشکن که USS Lyndon B. Johnson (DDG-1002) نام دارد نیز پایان سال میلادی جاری و از سال 2021 وارد خدمت می‌شود. در لیندون بی. جانسون به جای توپ‌های AGS،‌ از توپ ریلی استفاده می‌شود.

زیردریایی کلاس سی ولف

اما دلیل کاهش تعداد ده برابری این ناوشکن چیست؟ با پیشرفت پروژه و توسعه فناوری‌ها جدید، قیمت تمام شده برای هر شناور افزایش می‌یافت. نیروی دریایی نیز همواره تعداد سفارش خود کاهش داد، تا آنجا که در نهایت قیمت هر کشتی به 7.8 میلیارد دلار رسید! سرنوشت زاموالت تداعی کننده سرنوشت زیردریایی‌های اتمی تهاجمی کلاس سی ولف است که در زمان خود پیشرفته‌ترین در دنیا بود. در ابتدا قرار بود 29 فروند زیردریایی از این کلاس ساخته شود،‌ اما رفته رفته تعداد سفارش‌ها کم و در نهایت به دلیل قیمت بسیار بالا و البته فروپاشی شوروی، ساخت این زیردریایی‌ها نیز به 3 فروند محدود ماند. در آن زمان (سال 1989) هر فروند سی ولف 3 میلیارد دلار قیمت داشت که امروزه برابر با 6.26 میلیارد دلار است!

زیردریایی کلاس ویرجینیا

هر فروند زاموالت 7.8 میلیارد دلار قیمت دارد، در حالی که قیمت یک زیردریایی تهاجمی اتمی از کلاس ویرجینیا برابر با 2.8 میلیارد دلار در نمونه پایه و 3.4 میلیارد دلار برای نمونه ارتقا یافته موسوم به VPM است. پس ساخت زیردریایی بسیار عقلانی‌تر است و در حال حاضر نیز نیروی دریایی مشغول توسعه ناوگان زیردریایی‌های ویرجینا خود است. ضمن اینکه زیردریایی بسیار پنهانکارتر است و کشف و شکار آن به شدن سخت‌تر از یک کشتی است.

زیردریایی‌های کلاس ویرجینیا ساکت‌ترین و پیشرفته‌ترین زیردریایی‌های دنیا هستند و به دلیل پیمایش زیر آب، دیگر به تسلیحات متعدد همچون موشک‌های خانواده استاندارد برای دفاع از خود نیاز ندارد. این زیردریایی نیز همچون زاموالت با خود موشک تاماهاوک حمل و می‌تواند عملیات شکار شناورهای دشمن و یا موشک باران اهداف در خشکی را انجام دهد.

زیردریایی‌ها از زیر آب اقدام به موشک باران اهداف می‌کنند

موشک‌های LRASM نیز توسط زیردریایی‌های ویرجینیا قابل حمل هستند. ناگفته نماند موشک CPS نیز در اصل برای زیردریایی‌های کلاس ویرجینیا توسعه داده می‌شود و این شناور زیرسطحی اولین دریافت کننده آن است. این زیردریایی‌ها علاوه بر موشک، اژدرهای پیشرفته و سنگین مارک 48 را نیز با خود حمل و ضمن استفاده از موشک‌های خود، با اژدر نیز شناورهای سطحی و زیرسطحی دشمن را نابود می‌کند. مارک 48 نیز اژدری هوشمند است و هدف را از نقطه ضعف آن،‌ یعنی درست زیر کیل کشتی مورد برخورد و انفجار قرار می‌دهد.

زاموالت و مایکل منصور در کنار یکدیگر

ناوشکن‌های زاموالت ضمن اینکه بسیار پیشرفته و توانمند هستند، اما تعدادشان کم است و نمی‌توانند تشکیل دهنده ستون فقرات نیروی دریایی آمریکا باشند. با این حال می‌توانند ماموریت‌های ویژه‌ای انجام دهند. برای مثال شکار ناوهای هواپیمابر چین که تا چند سال دیگر تعدادشان به 3 عدد افزایش می‌یابد را می‌توان ماموریت اصلی این سه خواهر تفنگدار در نظر گرفت. پس از ورود به خدمت کامل خانواده زاموالت، احتمالا همگی یا دست کم دو فروند آن برای صف آرایی مقابل چین اعزام شوند. چرا که نیروی دریایی این کشور به مراتب خطرناک‌تر از نیروی دریایی بحران زده روسیه محسوب می‌شود و به سرعت در حال رشد است.

نوشتار بالا تماما توسط نویسنده تالیف و حاصل مطالعات بسیار گسترده و دقیق شمار زیادی منبع است. لذا با معرفی ما به دوستان خود و اشتراک گذاری مقالات،‌ لطفا ما را یاری فرمایید.