نیروی دریایی به دنبال خرید پهپاد سوخت رسان MQ-25A است

چهره نبردهای دریایی به سرعت در حال تغییر است و فناوری‌های نوین آن را تغییر می‌دهند. پهپاد سوخت رسان MQ-25A نیز یکی از این فناوری‌هاست.

نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا به تازگی قراردادی به ارزش 84.7 میلیون دلار با کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی بوئینگ (Boeing) امضا کرد که به موجب آن سه فروند پهپاد سوخت رسان MQ-25A Stingrays دیگر دریافت می‌کند. نیروی دریایی پیشتر قرارداد خرید فروند چهار پهپاد دیگر را با بوئینگ منعقد کرده بود که با خرید جدید، تعداد پهپادهای خریداری شده برای بررسی و آزمایش‌های اولیه به هفت فروند رسید.

نیروی دریایی سال‌ها درگیر برنامه پهپاد سوخت رسان بود. سه کمپانی‌ هوافضا و دفاعی در این پروژه شرکت کردند که نهایتا در آگوست 2018، طرح MQ-25A استینگ‌رِیز از بوئینگ موفق شد تا پهپاد سی اونجر (Sea Avenger) از جنرال اتمیکس (General Atomics) و سی گوست (Sea Ghost) از لاکهید مارتین (Lockheed Martin) را شکست و به عنوان برنده انتخاب شود.

پس از انتخاب بوئینگ، این کمپانی قراردادی به ارزش 805 میلیون دلار برای ساخت 4 فروند پهپاد اول را دریافت کرد. نیروی دریایی قصد دارد این پهپاد تا سال 2024 وارد خدمت اولیه روی ناوهای هواپیمابر شده و به جنگنده‌های نیروی هوادریا سوخت رسانی هوایی انجام دهد. نیروی دریایی قصد دارد مجموعا 72 فروند MQ-25A خریداری کند.

سوخت رسانی KA-6 به یک فروند جنگنده رهگیر نسل چهار F-14A Tomcat

استینگریز اولین پهپاد سوخت رسانی است که وارد خدمت می‌شود و نیروی دریایی نیز اولین کاربر پهپاد سوخت رسان عملیاتی خواهد شد. این قوا پیشتر برای سوخت‌رسانی، نمونه‌ای از هواپیمای تهاجی ناونشین A-6 Intruder موسوم به KA-6 را در اختیار داشت که برای عملیات سوخت رسانی هوایی تغییر یافته و دارای تجهیزات سوخت رسانی بود. پس از آن نیز نمونه‌ای از هواپیمای ناونشین ضد زیردریایی S-3 Viking موسوم به S-3B را در اختیار داشت که تجهیزات سوخت رسانی را زیر بال‌های خود حمل می‌کرد. امروزه این دو هواپیما از خدمت خارج شدند.

سوخت رسانی یک فروند F/A-18F به یک فروند F/A-18E به روش یار به یار

در حال حاضر نیز 20 تا 30 درصد از جنگنده‌های چندمنظوره نسل F/A-18E/F سوپر هورنت (Super Hornet) وظیفه سوخت رسانی را انجام می‌دهند. این جنگنده‌های نسل 4.5 تجهیزات لازم برای سوخت رسانی هوایی همچون مخزن سوخت خارجی و لوله سوخت رسانی را زیر آویزگاه‌های بال و بدنه خود حمل و به دیگر هواگردهای نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی اعم از هواپیماهای جنگنده، ترابری، آواکس و پهپادها سوخت رسانی می‌کنند.

البته این هواپیماها نیز همچون دیگر سوپر هونت‌ها کاملا رزمی هستند و می‌توانند به جای تجهیزات سوخت رسانی، تسلیحات نیز حمل و مشابه دیگر جنگنده‌ها عملیات رزمی انجام دهند. یک حسن جنگنده سوخت رسان این است که ضمن حمل تجهیزات سوخت رسانی، با خود موشک نیز حمل کرده و می‌تواند از خود دفاع کند.

سوخت رسانی تانکرهای KC-130 به جنگنده‌های F/A-18C هورنت؛ هر KC-130 می‌تواند همزمان به دو فروند جنگنده سوخت رسانی کند

و اما نیروی دریایی به دنبال هواپیمایی سوخت رسان و تجریحا بدون سرنشین بود تا ناوگان سوپر هورنت‌های خود را تماما به ماموریت‌های رزمی اختصاص دهد. پس هواپیمایی جدید نیاز بود که بتواند از روی ناو عملیات نشست و برخاست انجام دهد. نیروی دریایی هواپیماهای سوخت رسان KC-130 را نیز در اختیار دارد که البته ناونشین نیستند و نمی‌توانند همراه ناو هواپیمابر اعزام شوند. اعزام آن‌ها از خشکی تا منطقه عملیاتی نزدیک به جنگنده‌ها نیز کاری خطرناک است. همچنین انعطاف پذیری عملیاتی را کاهش و محدودیت را افزایش می‌دهد.

هر ابر ناو هواپیمابر می‌تواند تا 90 هواگرد با خود حمل کند که در آینده‌ای نزدیک، شماری از این عدد به پهپادهای MQ-25A Stingray اختصاص می‌یابد. استینگریز می‌تواند تا 7 تن سوخت با خود حمل و در هر نوبت پرواز به 4 تا 6 هواپیما سوخت رسانی کند. شعاع عملیاتی‌اش نیز بیش از 900 کیلومتر است؛ یعنی تا 900 کیلومتر از ناو هواپیمابر دور می‌شود که رقمی بالاست و ناو را در فاصله امن از میدان نبرد قرار می‌دهد.

این هواپیمای بدون سرنشین یک موتور توربوفن AE 3007N ساخت کمپانی انگلیسی رولز رویس (Rolls-Royce) دارد که 44.5 هزار نیوتون رانش تولید می‌کند. موتور قدرتمند و بهینه در کنار بال‌های طویل و صاف و بدنه کم پسار، سبب می‌شود هواپیما مصرف سوخت پایین و پیوستگی پروازی بالایی داشته باشد.

سوخت رسانی MQ-25A به یک فروند F/A-18F سوپر هورنت

استینگریز قرار است به هواگردهای ناونشین نیروی دریایی و سپاه تفنگداران  دریایی سوخت رسانی کند. این هواگردها در وهله اول شامل جنگنده‌های سوپر هورنت، جنگنده‌های چندمنظوره پنهانکار و رادارگریز نسل پنج F-35C لایتنینگ 2 (Lightning II)، هواپیمای تهاجمی و جنگ الکترونیک EA-18G گراولر (Growler) نیروی دریایی است. آواکس‌های ناونشین E-2D ادوسند هاوک آی (Advanced Hawkeye)، هواپیمای ترابری ناونشین C-2A(R) گری هاوند (Greyhound) و پهپادهای ناونشین آینده نیز از دیگر هواپیماهای نیروی دریایی هستند که می‌توانند در هوا از MQ-25A سوخت بگیرند. این پهپاد به جنگنده‌های چندمنظوره نسل چهار F/A-18C/D Hornet، جنگنده‌های تهاجمی AV-8B هریر 2 (Harrier II) و F-35B متعلق به تفنگداران دریایی نیز سوخت رسانی می‌کند.

اولین پرواز آزمایشی MQ-25A

اولین پیش نمونه آزمایشی ساخته شده از این پهپاد T1 نام دارد که نخستین پرواز خود را در تاریخ 19 سپتامبر 2019 انجام داد. البته بوئینگ آزمایش‌های این پهپاد را بسیار زودتر از معمول آغاز و سرعت بالایی در پیش برد پروژه دارد. آزمایش‌های نشست و برخاست دریایی از روی ناو هواپیمابر و کار آزمایی پهپاد نیز در سال‌های 2022 و 2023 صورت خواهند گرفت.

ورودی کانال هوای موتور بالای بدنه تعبیه شده تا از دید رادار پنهان باشد، ضمن اینکه خود نیز طوری طراحی شده تا موتور را مخفی نگه دارد

این هواپیمای خودمختار، دارای سیستم تشخیص دوست از موسوم به IFF دشمن است. همچنین پنهانکار و رادارگریز است تا بقاپذیری آن افزایش یابد. در طراحی بدنه هواپیما اصول پنهاکاری رعایت شده تا سطح مقطع رادرای پایین بماند؛ برای مثال کانال ورودی هوای موتور طوری طراحی شده که موتور را از دید رادار پنهان نگه دارد و یا دم V شکل آن نیز با رعایت اصول پنهاکاری ساخته شده است. پنهانکاری گرمایی نیز از دیگر خصیصه‌های پهپاد است.

همانطور که گفته شد، پنهانکار بودن استینگریز سبب افزایش بقاپذیری آن می‌شود. همچنین انعطاف عملیاتی را بالا می‌برد. برای مثال جنگنده‌های پنهانکار و رادارگریز F-35 می‌توانند به همراه MQ-25A به عمق خاک دشمن حمله و مراکز مهم آن‌ها که محافظت می‌شوند را مورد حمله قرار دهند. در طول مسیر نیز استینگریز سوخت لازم برای رسیدن به هدف و بازگشت را فراهم می‌کند و از آنجا که پنهانکار است، سبب لو رفتن گروه مهاجم نمی‌شود.

MQ-25A Stingrays می‌تواند سبب افزایش گستره عملیاتی شود و برد جنگنده‌ها برای انجام عملیات را 750 کیلومتر افزایش می‌دهد. این قابلیت سبب افزایش توان رزمی و عملیاتی نیروی دریایی آمریکا در مقابل چین و روسیه می‌شود. البته منظور در حالتی است که آمریکا حمله کرده و جنگنده‌های نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی باید از دریا برخاسته و برای درگیری با هواپیماهای دشمن به خاک آن برسند؛ جایی که مدافع می‌تواند بیشترین پشتیبانی از نیروهایش را فراهم آورد.

در مقایسه با یک سوپر هورنت،‌ این هواپیما هزینه عملیاتی و ساختش کمتر است. همچنین هنگام انجام عملیات دیگر خبری از فاکتور خطای انسانی نیست و ربات ماموریت را انجام می‌دهد. این پهپاد ضمن انجام سوخت رسانی، به سنسورها و تجهیزات گوناگونی مجهز و عملیات نظارت، دیده بانی، شناسایی، جاسوسی، هدف یابی، تعقیب و… را نیز انجام می‌دهد.