پیدا کردن آب بر روی ماه یکی از مهمترین فاکتورها برای زندگی بر روی این جرم آسمانی شگفتانگیز بوده و به تازگی خبر رسیده که ناسا در جدیدترین پروژه خود قصد دارد تا به کمک لیز به دنبال این ماده حیاتی در ماه بگردد.
در پروژه آرتمیس (Artemis) ناسا هدف اصلی این است که قبل از ارسال فضانوردان به سیاره مریخ، مجددا پای انسان به قمر زمین باز شود؛ یکی از مهمترین نکات برای موفقیت در این پروژه پیدا کردن آب بر روی ماه بوده و اینطور که به نظر میرسد، آژانس فضایی ناسا برنامههای جالبتوجهی برای این منظور دارد. در ادامه با ما همراه باشید.
چراغقوه ماه (Lunar Flashlight) نام گجتی شگفتانگیز است که به کمک لیزر، به دنبال آب بر روی ماه میگردد. شاید در نگاه اول پروژه مورد نظر بیشتر به جزئیات فیلمهای علمی تخیلی شبیه باشد، اما همانطور که مدیران ناسا اعلام کردهاند، استفاده از لیزر برای جستجوی محل قرارگیری منابع طبیعی قمر زمین به زودی عملی خواهد شد.
با این که ماه نزدیکترین جرم آسمانی به زمین در کل منظومه شمسی به حساب میآید و از سال 1969 تاکنون چندین بار انسانها به این قمر شگفتانگیز سفر کردهاند، اطلاعات دقیقی از وضعیت سطح ماه در دست نیست و وقتی صحبت از دهانههای عظیم و تاریک این جرم آسمانی به میان میآید، دانستههای دانشمندان بسیار کمتر از ابهامات آنهاست.
پیدا کردن آب بر روی ماه
باربارا کوهن (Barbara Cohen)، از مدیران ارشد پروژه چراغقوه ماه در این رابطه میگوید که وجود یخ و آب بر روی ماه در داخل نزدیکترین و تاریکترین دهانههای سطحی، تقریبا موضوعی ثابت شده به حساب میآید؛ با این حال اطلاعات دقیقی از موقعیت این منابع در دست نیست و اگر قرار باشد که واقعا انسانها مجددا به ماه سفر کرده و برای مدتی طولانی در آنجا بمانند، حتی وجود کوچکترین احتمالی از نبود آب بر روی ماه میتواند کل تلاشها را بیاثر کند.
همانطور که اشاره شد، راه حل نوابغ ناسا برای برطرف کردن این مشکل ماهوارهای کوچک با اهدافی بزرگ است؛ قرار بر این خواهد بود که بعد از فرستادن چراغقوه ماه به مدار قمر زمین و نزدیک شدن آن به قطب جنوب این جرم آسمانی، چهار لیزر برای آنالیز سطح ماه و به خصوص قسمتهایی که دائما در تاریکی مطلق قرار گرفتهاند، به کار گرفته شوند. این لیزرها به کمک امواجی نزدیک به مادونقرمز امکان تشخیص اینکه در محل اصابت پرتوها سنگ قرار گرفته یا آب منجمد را فراهم میکنند.
سنگهای معمولی پرتو لیزر را مستقیما به این ماهواره منعکس میکنند، اما اگر مقداری از امواج پس از ساطع شدن جذب شود، میتوان گفت که در محل اصابت لیزر آب وجود دارد و هرچه میزان پرتو جذب شده بیشتر باشد، مقدار آب بر روی ماه هم بیشتر خواهد بود.
پیدایش آب در ماه
توضیحات مختلفی در مورد دلیل جمع شدن منابع آب بر روی ماه وجود دارد، اما یکی از مهمترین نظریههای موجود به برخورد شهاب سنگها با قمر زمین مربوط میشود؛ دانشمندان میگویند که به احتمال قوی سنگهای آسمانی گوناگون از گذشتههای بسیار دور مواد شیمیایی منجمد و مختلفی را به ماه بردهاند که آب هم یکی از آنها به حساب میآید. از طرف دیگر واکنشهای رخ داده بین خاک ماه و بادهای خورشیدی هم میتواند به شکلگیری آب در این جرم آسمانی منجر شود. وقتی منابع آب در دهانههای عظیم و تاریک ماه قرار میگیرند، در امان بودن از طوفانهای خورشیدی و گرمای ستاره مورد نظر این امکان را فراهم میکند تا منابع آب در طول میلیونها و میلیاردها سال روی هم انباشته شده و ذخایر ارزشمندی را به وجود آورند.
دانشمندان دقیقا نمیدانند که مجموع این ذخایر چقدر است، اما اطلاعات مهمی که از پروژه چراغقوه ماه به دست خواهد آمد ابهامات ما در این زمینه را برطرف خواهد کرد. فضانوردان ناسا پس از استقرار بر روی قمر زمین میتوانند به این منابع دسترسی پیدا کرده و علاوه بر مصرف آب فیلتر شده، از آن به عنوان سوختی برای انجام ماموریتهای دیگر استفاده کنند؛ ماموریتهایی مانند سفر به مریخ!
با شروع فاز عملی پروژه آرتمیس ماهواره چراغقوه ماه هم به مدار قمر زمین فرستاده خواهد شد.