گذشته مریخ یکی از جالبتوجهترین و داغترین مباحث مرتبط با این سیاره سرخ بوده و اخیرا اطلاعات ارزشمندی در این رابطه توسط مریخنورد کنجکاوی (Curiosity Rover) آژانس فضایی ناسا جمعآوری شده است.
اخیرا خبر رسیده که کاوشگر کنجکاوی (Curiosity Rover) سازمان فضایی ایالات متحده اطلاعات مهمی را در مورد گذشته مریخ به دست آورده است؛ در ادامه با گجت نیوز همراه باشید تا به بررسی بیشتر این موضوع بپردازیم.
کنجکاوی سالهاست که روی سیاره همسایه ما در منظومه شمسی مشغول اکتشاف است و یکی از مهمترین فعالیتهای آن، انجام آزمایشهای گوناگون بر روی نمونههای جمعآوری شده از سطح مریخ، در داخل محفظهای به نام «تحلیل نمونهها در مریخ» (SAM) بوده که در داخل شکم مریخنورد کنجکاوی قرار گرفته است.
با کمک اطلاعاتی که از این طریق کسب میشوند میتوان دانستهها در مورد گذشته مریخ را افزایش داد و به سوالاتی مانند وجود منابع آب باستانی در مریخ، میزبانی از حیات در میلیاردها سال پیش و همچنین امکان پیدا کردن ترکیبات ارگانیک بر روی سیاره سرخ پاسخ داد.
در همین رابطه اخیرا دانشمندان مسئول کار با دادههای کاوشگر کنجکاوی اعلام کردهاند که شواهد جالبتوجهی در دهانه گیل (Gale Crater) این سیاره کشف شده است؛ دهانه گیل یکی از مهمترین مناطق سطح مریخ به شمار میرود که با قطر دهانه 154 کیلومتر، مکانی بود که مریخنورد ناسا در سال 2012 در آن فرود آمد. به تازگی هم گفته شده که به احتمال قوی، برخی مواد معدنی داخل سنگهای کشف شده در کف دهانه، در یک دریاچه پوشیده شده از یخ شکل گرفتهاند.
به نظر میرسد که مواد معدنی مورد نظر مربوط به دورهای از سرمای شدید، در میان دورههای گرمتر مریخ بودهاند و یا پس از محو شدن اتمسفر این سیاره و کاهش شدید دمای سطحی آن، این مواد معدنی شکل گرفتهاند.
دهانه گیل و گذشته مریخ
دلیل اصلی انتخاب دهانه گیل برای اکتشافات کنجکاوی به وجود نشانههایی از منابع باستانی آب در این منطقه مربوط میشود؛ نشانههایی مانند مواد معدنی خاک رس که میتوانند به خوبی مولکولهای باستانی ارگانیک را در خود نگه دارند. در حالی که برخی شواهد کشف شده از دهانه گیل نشان دهنده گرمای هوا و رطوبت محیطی در دورهای به مدت میلیونها سال در تاریخ مریخ هستند، شواهدی مانند مواد معدنی کشف شده هم از وجود دورههای یخبندان و فوقالعاده سرد در گذشته مریخ خبر میدهند.
اما بیشتر از همه دانشمندان به دنبال پیدا کردن جواب این سوال هستند که دقیقا در چه زمانی شرایط محیطی مریخ از گرم و مرطوب به سرد و خشک تغییر کرد؟
گفته شده که اطلاعات تازه منتشر شده در مورد گذشته مریخ با بررسی گازهای کربن دی اکسید و اکسیژن استخراج شده از 13 نمونه از سنگها و خاکهای مریخی به دست آمدهاند؛ این نمونهها در طول 5 سال زمینی جمعآوری شدهاند و دانشمندان قصد دارند تا با آنالیز چنین نمونههایی چرخه حیات کربن بر روی مریخ را درک کنند.
تحقیقات نشان میدهند که اتمسفر باستانی مریخ بیشتر از همه حاوی کربن دی اکسید بوده و قبل از محو شدن جو سیاره، لایه گازی اطراف مریخ احتمالا از جو کنونی سیاره ما ضخیمتر بوده است. از طرف دیگر با گرما دادن به نمونههای جمعآوری شده در آزمایشگاه SAM، دانشمندان به دنبال مشخص کردن نوع مواد معدنی هستند که گازهای مورد نظر را در خود نگه داشتهاند. از طرف دیگر به دلیل سبک بودن ایزوتوپهای اکسیژن کشف شده نسبت به ایزوتوپ این عنصر در اتمسفر، میتوان گفت که مواد معدنی آنالیز شده مربوط به دریاچهای یخزده هستند.