در این مطلب تازهترین تحقیقات دانشمندان در مورد ساخت ماسک صورت خانگی و ماسکهای پارچهای را بررسی میکنیم؛ این وسایل بهداشتی از ماسکهای تنفسی صنعتی بیشتر در دسترس هستند.
ساخت ماسک صورت خانگی گزینه مناسبی برای کسانی بوده که به ماسکهای بهداشتی مختلف دسترسی ندارند، یا به هر دلیلی ترجیح میدهند که برای مقابله بیماری کووید 19 از وسایل بهداشتی استفاده کنند که به صورت صنعتی تولید نشدهاند. در همین رابطه دانشمندان اخیرا به کمک تجهیزات آزمایشی مخصوص، مواد مناسب برای دوختن چنین ماسکهای تنفسی را از لحاظ توانایی محافظت آنها در مقابل ذرات آلوده به ویروس کرونا، مشخص کردهاند.
محققان دانشگاه فلوریدای آمریکا با استفاده از فناوری لیزر و همچنین دستگاهی برای شبیهسازی عطسه، توانایی مواد و پارچههای گوناگون برای جلوگیری از عبور ذرات ویروسی را بررسی کردهاند.
در حالی که میزان تولید ماسکهای بهداشتی در کشورهای مختلف افزایش یافته و به نسبت چند ماه پیش، دسترسی به ماسکهای تنفسی کارخانهای راحتتر شده، هنوز بسیاری از افراد ترجیح میدهند تا از نمونههای پارچهای و دستساز این وسایل بهداشتی استفاده کنند و همین دلیل بوده که متخصصان دانشگاه فلوریدا موضوع مورد نظر را به دقت مورد بررسی قرار دادهاند. اطلاع داشتن در مورد بهترین مواد قابل استفاده به ما کمک میکند تا به هنگام خرید یا ساخت ماسک صورت خانگی بدانیم که دقیقا چه محصولی را باید تهیه کنیم.
استفاده از ماسک صورت خانگی
البته میدانیم که بهترین ماسک بهداشتی که تا به امروز برای مقابله با بیماریهای تنفسی مانند کووید 19 معرفی شده، ماسک ان 95 – N95 بوده که بیشتر از همه توسط کادر درمانی بیمارستانها مورد استفاده قرار میگیرد و قابلیت بالایی برای جلوگیری از عبور ذرات تنفسی آلوده دارد. از طرف دیگر ماسکهای جراحی که ظاهری مستطیل شکل دارند هم نسبتا ارزان بوده و به صورت گسترده به کار برده میشوند؛ اما پوشیدن ماسک ان 95 مخصوصا برای مدت طولانی آنقدرها هم راحت نیست و ماسکهای جراحی هم دردسرهای خود را دارند.
به همین دلیل بسیاری به سراغ ماسکهای پارچهای میروند و از ماسک صورت خانگی برای محافظت در مقابل ذرات ویروس کرونا استفاده میکنند. ماسکهایی که پوشیدن آنها راحتتر بوده و در عین حال، با امکان استفاده مداوم و مکرر، به راحتی شسته میشوند. این ماسکهای پارچهای برخلاف ماسکهای جراحی بیشتر با فرم صورت مطابقت دارند و در صورت درست دوخته شدن، میتوانند به خوبی در برابر ذرات آلوده از ما محافظت کنند. همین نکته هم توسط دانشمندان فلوریدای آمریکا مورد توجه قرار گرفته است.
این محققان میگویند که جدا از بحث ماده مورد استفاده، ماسک پارچهای و ماسک صورت خانگی باید به خوبی اطراف دهان و بینی را پوشش داده و از جریان داشتن هوا از کنارههای ماسک جلوگیری کند. در غیر این صورت بهترین مواد به کار رفته هم نمیتوانند جلوی ذرات تنفسی آلوده به ویروس کووید 19 را بگیرند. ماسکهای مخروطی شکل هم که مخصوص قالب صورت ساخته میشوند، از جریان داشتن هوا در اطراف ماسک جلوگیری کرده و در ساخت ماسک صورت خانگی میتوان از چنین طرحهایی الهام گرفت.
استفاده از چندین لایه
از طرف دیگر قرار دادن حداقل سه لایه پارچه میتواند قابلیت محافظت ماسک را افزایش دهد؛ گفته شده که لایههای درونی ماسک باید از پارچههای جاذب رطوبت ساخته شوند. البته با تمام بحثهای مطرح شده در مورد بهترین شکل برای ساخت ماسک پارچهای، باید در نظر داشته باشیم که پوشیدن نامناسبترین ماسک هم از نپوشیدن آن بهتر بوده و نرخ گسترش ویروس در محیط را به شکل چشمگیری کاهش میدهد.
به کمک فناوری لیزر، دانشمندان حالت بستن پاچه معمولی به دور دهان و بینی را با حالتهای استفاده از ماسکهای پاچه مناسب و همچنین ماسکهایی که به خوبی دوخته نشدهاند، مقایسه کردند. بررسیها نشان داد که پاچه معمولی میتواند از ماسکهای نامناسب و نافرم بهتر عمل کند. با این حال نکته مهم در ساخت ماسک صورت خانگی ترکیب موادی است که در دسترس عموم قرار دارند. موادی که از طریق کنار هم گذاشتن لایههای گوناگون پنبه، پلیاستر، فلانل، ابریشم یا پاچههای دیگر، از وارد شدن ذرات ویروسی به دستگاه تنفسی جلوگیری کرده و همچنین از خروج ذرات آلوده دهان و بینی افراد مبتلا هم پیشگیری میکند.
در هفتههای اخیر متخصصان به صورت گسترده در مورد پوشیدن ماسک تنفسی اظهار نظر کردهاند و مقامات بهداشتی جهان و کارشناسان این حوزه تاکید دارند که افراد حتما در مکانهای عمومی، خارج از منزل و هرجایی که افراد دیگری در آن حضور دارند، از ماسک صورت استفاده کنند. این مسئله در کنار رعایت اصول فاصلهگذاری اجتماعی و توصیههای مهم دیگر میتواند به توقف پاندمی کووید 19 کمک کند.
مقاله تیم دانشمندان دانشگاه فلوریدا در ژورنال “Physics of Fluids” منتشر شده است.