در حالی که بسیاری از کشورها ماریجوانا یا همان ماده مخدر گل را در سطوح مختلف آزاد کردهاند، انجمن قلب آمریکا اخیرا اعلام کرد که این مخدر میتواند خطراتی جدی برای سلامت انسان داشته باشد.
ماریجوانا (marijuana) ماده مخدری پرمصرف بوده که با نامهای گل یا کانابیس هم شناخته میشود؛ این مخدر جنجالی از مدتها پیش در کشورهایی مانند هلند به صورت آزاد مصرف میشده و از طرف دیگر، برخی ایالتهای آمریکا و کشورهای دیگر جهان هم به تدریج مصرف آن را آزاد کردهاند. با این حال اخیرا انجمن قلب آمریکا (AHA) اعلام کرده که مخدر مورد نظر میتواند به شکلی جدی برای سلامت مصرف کنندگان خطرناک باشد.
خبر مورد نظر با انتشار بیانیهای علمی از سوی AHA پخش شد و در این بیانیه اعلام شده که گیاه اصلی کانابیس که مخدر گل از آن ساخته میشود، برای سلامت کاملا بیضرر نیست و حتی در برخی موارد، این ضررها فوقالعاده جدی هستند.
نگرانیها در مورد ماریجوانا
در حالی که کشورهای گوناگون رفتهرفته سختگیریها در مورد مصرف ماریجوانا را از بین بردهاند، دانشمندان سراسر جهان فرصت مناسبی برای تحقیق در مورد این مخدر و گیاه اصلی آن، کانابیس پیدا کردهاند. دلیل اصلی برداشتن محدودیتهای گوناگون در مورد گل هم به فواید درمانی آن مخصوصا برای مشکلات ذهنی و روانی گوناگون مربوط میشود، اما اینطور که دانشمندان انجمن قلب آمریکا اعلام کردهاند، تاثیر کانابیس روی قلب انسان اصلا مثبت نیست.
بیانیه علمی منتشر شده هشدارها را با ارجاع دادن به تحقیقات علمی گوناگون در مورد انواع ترکیبهای شیمیایی موجود در گیاه کانابیس و ارتباط هرکدام از این ترکیبها با فیبریلاسیون دهلیزی، حملات قلبی و نارسایی قلبی، مطرح کرده است. البته در بیانیه AHA اعلام شده که برای اطمینان بیشتر در مورد خطرات کانابیس برای سیستم قلب و عروق انسان، نیاز به انجام تحقیقات بیشتر وجود دارد.
این در حالی بوده که در گزارش مورد نظر، به فواید فیزیکی ترکیبات شیمیایی ماریجوانا در کنار فواید روانی مخدر مورد نظر اشاره شده است؛ اینطور که به نظر میرسد، برخی ترکیبات کانابیس میتوانند از اسپاسم و لرزش عضلانی جلوگیری کنند. با این حال نکتهای که انجمن قلب آمریکا روی آن تایید داشته، مشکلات مربوط به تحقیقات علمی انجام شده در مورد کانابیس است.
دانشمندان AHA اعلام کردهاند که اکثر این تحقیقات یا تنها با انجام مشاهدات و روشهای غیر مستقیم به نتیجهگیریهای اعلام شده رسیدهاند و یا به هر شکل دیگری تاثیرات ترکیبات گل را فقط در کوتاه مدت بررسی کردهاند. به همین دلیل توصیه میشود که به جای نادیده گرفتن نتایج مثبت تحقیقات و یا قبول نتایج کاملا منفی، باید تحقیقات قویتر و بلندمدتتری در مورد فواید و مضرات کانابیس انجام شوند.
روش مصرف کانابیس
در قسمتی از گزارش انجمن قلب آمریکا گفته شده که مصرف ماریجوانا مخصوصا به شکل دود و با سوزاندن گیاه کانابیس، میتواند از روشهای دیگر مصرف این مخدر خطرناکتر باشد. کسانی که از گل استفاده میکنند، ماده مورد نظر را یا همانند تنباکو میسوزانند و با استنشاق دود و بخارهای تولید شده به تاثیرات دلخواه میرسند و یا با خوردن گیاه در کیک، کلوچه و خوراکیهای دیگر، ترکیبات شیمیایی کانابیس را وارد بدن خود میکنند. با این حال وقتی گل سوزانده میشود، دودهای مضری مانند کربن منواکسید و محصولاتی مانند قیر تولید شوند که تنفس آنها برای سلامت قلب مضر است.
در بیانیه AHA اعلام شده که در میان تمامی خواص درمانی کانابیس، کمتر فایدهای به سلامت قلب و عروق ارتباط داده شده و حتی به صورت بالعکس، عمده نگرانیها در مورد این مخدر هم به مشکلات قلبی مربوط میشوند؛ البته میتوان چنین مشکلاتی را با تغییر دادن روش مصرف گیاه مورد نظر، ضعیفتر کرد.
در اکثر ایالتهای آمریکا که مصرف، فروش و تولید ماریجوانا و گل در آنها آزاد است، روشهای مختلفی برای وارد کردن ترکیبات به بدن مصرف کنندگان ارائه میشود و حتی برخی محصولات ساخته شده از گیاه کانابیس، به گونهای هستند که تنها ترکیبات شیمیایی مشخصی را وارد بدن میکنند.
مواد خوراکی تولید شده با گل در آمریکا شامل آبنبات چوبی، آدامس، آبنباتهای سفت، عسل، نوشیدنیها و شکلاتهایی میشوند که هرکدام به طریقی حاوی مواد شیمیایی موجود در کانابیس هستند. یکی از دلایل اصلی ایجاد تنوع در نحوه وارد کردن مخدر گل به بدن و اصرار روی خوردن گیاه مورد نظر هم به کاهش خطرات قلبی عروقی ماده از این طریق مربوط میشود.
خطرات و فواید
یکی از تحقیقاتی که در بیانیه AHA به آن اشاره شده، نشان میدهد که مصرف کنندگان ماریجوانا بین سن 18 تا 44 سال در مقایسه با سایر افراد، از لحاظ بروز مشکلات قلبی و سکته، در معرض خطر بیشتری هستند. به علاوه دانشمندان تهیه کننده این گزارش به پژوهشهای دیگری اشاره کردهاند که تی اچ سی (THC) را به نارساییهایی مانند انقباضات زودرس بطن، تغییر در ریتم قلب، آریتمی بطنی و فیبریلاسیون دهلیزی ارتباط میدهند؛ THC اصلیترین روانگردان موجود در گل به حساب میآید.
به علاوه گفته شده که در صورت دراز کشیدن مصرف کننده کانابیس، احتمال افزایش فشار خون او وجود داشته و همچنین به نظر میرسد که گل دیواره سرخرگها را هم تحت تاثیر قرار میدهد. در ایالتهایی از آمریکا که مصرف کانابیس در آنها آزاد شده، آمار بیمارستانها نشان دهنده افزایش تعداد مراجعات و بستری شدن بیماران به دلیل مشکلات قلبی عروقی است.
با این وجود یکی از مهمترین سوالاتی که هنوز جوابی برای آن به دست نیامده، به مساوی بودن اثر تکتک ترکیبات شیمیایی موجود در کانابیس مربوط میشود.
انجمن قلب آمریکا اشاره کرده که ترکیب غیر روانگردان سی بی دی (CBD) در ماریجوانا میتواند باعث بازتر شدن سرخ رگها، کاهش فشار خون و کمتر شدن نرخ ضربان قلب شود. همچنین برخی تحقیقات نشان میدهند که سی بی دی میتواند باعث کاهش التهاب شود و از این طریق، شانس بروز یکی از بیماریهای جدی قلبی، یعنی آترواسکلروز (atherosclerosis) را کم کند.
تحقیقات مربوط به CBD نشان میدهند که مصرف محصولاتی که صرفا حاوی این ترکیب هستند میتواند به سلامت قلب و عروق کمک کرده و یا حداقل نسبت به سایر روانگردانهای موجود در کانابیس، مشکلات کمتری را برای قلب مصرف کنندگان به وجود بیاورد. البته AHA اشاره کرده که برای تایید رسمی چنین موضوعی نیاز به انجام تحقیقات علمی بیشتر وجود دارد.
توصیههای مهم
انجمن قلب آمریکا اعلام کرده که مصرف کنندگان میتوانند با رعایت برخی نکات از بروز خطرات مختلف ارتباط داده شده به ماریجوانا جلوگیری کنند. به عنوان مثلا توصیه شده که افراد به جای تهیه مخدر مورد نظر از فروشندگان غیر قابل اطمینان، محصول مدنظر خود را از فروشندگان رسمی کانابیس تهیه کنند؛ در واقع این احتمال وجود دارد که مخدر گلی که توسط فروشندگان خیابانی عرضه میشوند، با استفاده از آفتکشهای خطرناک تولید شده و یا با افزودن مواد گوناگون، از حالت طبیعی خارج شده باشند.
به علاوه در راستای هشدارهای مطرح شده در مورد خطرات کشیدن ماریجوانا، AHA اعلام کرده که افراد در صورت امکان باید از ویپ کردن یا همان استفاده از ترکیبات کانابیس در سیگارهای الکترونیکی هم پرهیز کنند. در این نوع روشهای مصرف افراد محصولات تی اچ سی یا سی بی دی را در مایع ویپینگ میریزند و از آنجایی که مایع مورد نظر میتواند باعث بروز بیماریهای جدی شود، استفاده از سیگارهای الکترونیک برای مصرف گل هم توصیه نمیشود. به عنوان مثال مدتی پیش گزارش شده بود که مصرف روغن استات ویتامین E در ویپینگ جراحتهای ریوی شدیدی را در مصرف کنندگان به وجود آورده بود.
افراد مسن و ماریجوانا
از طرف دیگر انجمن قلب آمریکا هشدار مخصوصی را برای مصرف کنندگان مسن و کسانی که به صورت معمول از داروهای دیگری هم استفاده میکنند، دارد؛ این سازمان اعلام کرده که افراد قبل از وارد کردن هر شکلی از ماریجوانا به بدن خود باید اطلاعات مناسبی در مورد نحوه واکنش مواد شیمیایی کانابیس با داروهای خود داشته باشند تا از بروز مشکلات جدی در اثر ترکیب مواد مورد نظر جلوگیری شود. تحقیقات جالبتوجهی در این رابطه انجام شدهاند که از بروز واکنشهای مورد نظر با مصرف همزمان کانابیس و دهها مورد از پراستفادهترین داروها خبر میدهند.
به علاوه AHA توصیه میکند که افراد قبل از مصرف گل با پزشک خود در این رابطه صحبت کنند و از این طریق، از متخصصی که میتواند خطرات چنین کاری را بسته به پرونده پزشکی بیمار ارزیابی کند، کمک بگیرند.
بیماران قلبی به هوش باشند
در نهایت AHA توصیه و هشدار ویژهای را مخصوص کسانی که دچار بیماریهای قلبی عروقی گوناگون هستند، منتشر کرده است. گفته شده که این افراد باید شدیدا مراقب وارد شدن هرکدام از ترکیبات شیمیایی کانابیس به بدن خود باشند چرا که این ترکیبات در برخی شرایط توانایی تغییر دسترسی و نیاز بدن به اکسیژن و به وجود آوردن آنژین را دارند. میتوان گفت که تحقیقات مشخص و مهمی در مورد مصرف ماریجوانا و افزایش شانس سکته قلبی در افراد مبتلا به مشکلات قلبی انجام شدهاند و نتایج این تحقیقات قابل انکار نیستند.
برای کمک به دانشمندان آمریکایی برای انجام راحتتر تحقیقات در مورد کانابیس، AHA به اداره مبارزه با مواد مخدر توصیه کرده که سختگیریها در مورد این ماده را کاهش دهد، چرا که چنین کاری امکانات لازم برای عملی کردن انواع پژوهشهای علمی در مورد کانابیس، ترکیبات شیمیایی آن و فواید و مضرات این مخدر را فراهم میکند.
در واقع دانشمندان AHA به وضوح اعلام کردهاند که قانونی کردن گل به این معنا نیست که این ماده میتواند در دسترس تمامی افراد قرار بگیرد؛ با خارج شدن ماریجوانا از لیست مخدرهای تحت کنترل اداره مبارزه با مواد مخدر، این شانس به وجود میآید تا تصمیم گیرندگان و قانونگذاران در مورد دسترسی به این ماده قوانینی همانند ماده تنباکو وضع کنند.
به بیان دیگر میتوان همانند مقررات و محدودیتهای سنی و مصرفی گوناگونی که برای سیگار و محصولات مختلف مرتبط با تنباکو اعمال میشود، مقرراتی را در مورد کانابیس وضع کرد که در کنار راحتتر کردن دسترسی محققان به آن، از مصرف بیرویه کانابیس در سطح جوامع هم جلوگیری میکنند.
به علاوه میتوان با اعمال مالیاتهای مختلف در خرید و فروش ماریجوانا و در نظر گرفتن محدودیتهایی در مورد محل استفاده از این مخدر، درست مانند سیگار کانابیس را هم در نوعی وضعیت کنترلی قرار داد.