بارش شهابی جباری پدیدهای است که آسمان شب را در ماههای اکتبر و نوامبر نورانی میکند؛ اکنون بهترین زمان برای تماشای این شهاب باران است.
در این مطلب پدیده بارش شهابی جباری را بررسی میکنیم؛ بارش جباری (Orionids Meteor Shower) رویدادی از نورانی شدن آسمان سیاره ما بوده که هرسال بین 2 اکتبر تا 7 نوامبر رخ میدهد. ستاره شناسان میگویند که هماکنون در بهترین زمان برای تماشایی این سنگهای آسمانی هستیم.
گفته شده که این بارش شهابی در بهترین حالت خود شامل عبور 15 تا 20 شهاب سنگ در هر ساعت میشود و این هفته و هفته آینده بارش مورد نظر در وضعیت اوج خود قرار دارد. سرعت حرکت این اجرام آسمانی و سرعت ورود آنها به اتمسفر سیاره بسیار بالا بوده و گفته شده که در حالت حداکثری تا میزان 240 هزار کیلومتر بر ساعت هم بالا میرود.
به هنگام حرکت با چنین سرعتی رد بلندی از مواد تشکیل دهنده شهاب سنگها در آسمان سیاره باقی میماند که برای چند ثانیه و یا حتی دقیقه قابل رویت است. برخی از این سنگها هم تا حدی سریع حرکت میکنند که در بخشی از مسیر منفجر شده و آسمان را نورانی میکنند.
بارش شهابی جباری 2020
بارش جباری معمولا در ماه اکتبر بیشتر از همیشه خبرساز میشود و محققان اعلام کردهاند که سهشنبه و چهارشنبه گذشته بهترین زمان برای مشاهده این رویداد شگفتانگیز بوده است. در آن روزها ماه به وضعیت کامل خود نرسیده بود و تاریکی آسمان دیدن سنگها را راحتتر میکرد.
از طرف دیگر هماکنون سیاره ما در حال عبور از ضخیمترین قسمت ابری بوده که از حرکت دنبالهدار هالی (Halley’s Comet) به جا مانده است. این دنبالهدار حدودا هر 80 سال یک بار از روی زمین قابل مشاهده است و تقریبا 34 سال پیش بود که ابر مورد نظر به هنگام گردش هالی به دور خورشید، به جا مانده بود. هر سال یک مرتبه سیاره ما از میان این ابر رد میشود و برخورد سنگها، یخ و گرد و غبار به جا مانده از هالی با اتمسفر زمین، امسال هم مانند گذشته پدیده بارش شهابی جباری 2020 را به وجود آورده است.
در واقع بارش جباری تاثیر جانبی وجود دنبالهدار هالی در منظومه شمسی است. این در حالی بوده که ورود شهاب سنگها دنبالهدار هالی به اتمسفر زمین، در پسزمینه برخی از نورانیترین ستارههای آسمان، از جمله صورت فلکی شکارچی (Orion) رخ میدهد. از آنجایی که هرساله این بارش در قسمتی از آسمان دیده میشود که به صورت فلکی مورد نظر اختصاص دارد، از گذشته نام این رویداد از روی نام صورت فلکی شکارچی انتخاب شده است.
بر اساس اطلاعات موجود، دنبالهدار هالی در مرتبه بعدی از سفرش به قسمت درونی منظومه شمسی که در سال 2061 رخ خواهد داد، حجم جدیدی از گرد و غبار، یخ و سنگهای به جامانده از خود را در فضا پخش میکند و همان قسمت از ابر هالی که سیاره زمین از داخل آن رد میشود، با مواد جدید پر خواهد شد.
تماشای بارش جباری
به لطف این مواد که تقریبا هر 80 سال یک بار تازه میشوند، هر سال در ماههای اکتبر و نوامبر شاهد بارش شهابی شگفتانگیزی هستیم که آسمان شب زمین را نورانی میکند.
اما بارش شهابی جباری سال 2020 را چگونه تماشا کنیم؟ متخصصان میگویند که برای دیدن این پدیده حیرتانگیز ابتدا باید از شهرها و مناطقی که نور مصنوعی زیادی دارند، دور شوید تا دید شما از آسمان بهتر باشد. تنها کافیست تا چیزی در حدود 30 دقیقه به چشمان خود زمان دهید تا به تاریکی آسمان عادت کند و در نهایت میتوانید تا طلوع خورشید از بارش شهابی مورد نظر لذت ببرید.
پس از نیمه شب شهاب سنگها در بالاییترین قسمت آسمان و نزدیک به شمال صورت فلکی شکارچی قرار میگیرند. متاسفانه نور ماه میتواند دیدن سنگهای آسمانی مورد نظر را سخت کند، اما اگر به اندازه کافی از نورهای مصنوعی دور باشید، تماشای بارش شهابی جباری 2020 چندان هم برایتان سخت نخواهد بود.
ساکنان نیمکرههای شمالی و جنوبی زمین همگی میتوانند از این واقعه لذت ببرند و با اینکه نقطه اوج بارش 21 اکتبر بوده، انتظار میرود که تا چندین روز پس از این تاریخ همچنان حداکثر تعداد شهاب سنگها از آسمان زمین عبور کنند. گفته شده که بارش جباری چرخهای 12 ساله را طی میکند و میزان شدت شهاب سنگهای موجود در آن، در سال 2006 به حالت حداکثری رسیده بود.
از آن زمان تاکنون شهابهای زیادی در ماههای اکتبر و نوامبر هر سال دیده نشدهاند و هماکنون هم بارش جباری در وضعیت متوسط قرار دارد.
بر اساس اطلاعات موجود بارش شهابی ثوری (Taurids) پدیده دیگری بوده که پس از بارش جباری اخیر، در روزهای 11 و 12 نوامبر رخ خواهد داد.