گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
بهترین توهم سال 2020 رقابتی بوده که در آن، بهترین تصاویر و ویدیوهای خطای دید داوری می‌شوند؛ برای امسال پلکانی که در تصویر می‌بینیم، در کمال سادگی برنده جایزه رقابت شده است.
پلکانی که در بالا می‌بینیم، جایزه بهترین توهم سال 2020 (Best Illusion of Year 2020) را از آن خود کرده است؛ این جایزه جزئی از رقابتی با همین نام بوده که در آن جالب‌توجه‌ترین عکس‌ها و ویدیوهای خطای دید به رقابت گذاشته می‌شوند و همان‌طور که در ادامه خواهیم دید، برنده جایزه اصلی آن‌قدر عجیب و در عین حال ساده بوده که مطمئنا عنوان بهترین توهم سال برای آن برازنده است.
کوکیچی سوگیهارا (Kokichi Sugihara)، ریاضی دان جنجالی بوده که این خطای دید را به وجود آورده است. برای این کار، سوگیهارا یکی از قدیمی‌ترین تصاویر توهمی که با نام پلکان شرودر (Schröder Staircase) شناخته می‌شود را از حالت دو بعدی خارج کرده و با انتشار ویدیویی از مدل سه بعدی این پلکان، خطای دید مورد نظر را به سطح جدیدی برده است.
این ریاضی دان ژاپنی مدت‌هاست که با بحث تصاویر توهمی سر و کار دارد و پیش از این هم جوایزی را در این رابطه دریافت کرده است. پلکان شرودر (تصویر بالا) هم اولین بار در اواسط قرن 19 میلادی، توسط دانشمندی آلمانی به همین نام منتشر شد و از آن زمان تاکنون، بسیاری از علاقه‌مندان با الهام گرفتن از تصویر مورد نظر عکس‌های خطای دید خود را خلق کرده‌اند. با این حال سادگی شگفت‌انگیز اثر اصلی شرودر به حدی قابل توجه بوده که همچنان اسم این دانشمندان را بر سر زبان‌ها گذاشته است.
بهترین توهم سال 2020
پلکان شرودر که در ابتدای ویدیو بالا آن را دیدیم، چندین پله عادی را نشان می‌دهد. حال اگر تصویر مورد نظر را سر و ته کنیم، خواهیم دید که پلکان دیگری دقیقا همانند تصویر اول وجود دارد که از زاویه‌ای دیگر، به همان شکل دیده می‌شود. البته بدون چرخاندن تصویر هم می‌توان پلکان دیگر را دید، اما اگر واقعا چنین کاری برای شما دشوار بوده، این عکس را سر و ته کنید تا پس از چند ثانیه ببینید که واقعا پله‌های دیگری هم در میان خطوط دیده می‌شوند.
البته نکته جالب دیگر در مورد این خطای دید، پدیده‌ای روانشناسی به نام انتقال گستالت (Gestalt Shift) است که تنها چند ثانیه پس از دیده شدن پلکان دوم درون تصویر، ما را به دید اولیه بازمی‌گرداند.
با این حال، نبوغ ایده ساده سوگیهارا که باعث برنده شدن جایزه بهترین توهم سال 2020 هم شد، ساخت مدلی سه بعدی بود که ایده پلکان دو بعدی شرودر را در دنیای واقعی پیاده می‌کرد. این مدل سه بعدی همانند عکس اولیه، باید از زاویه خاصی دیده شود تا خطای دید مربوط به پله‌ها را به وجود آورد.
سوگیهارا می‌گوید که مدل ساخت او از زاویه‌های دیگر به هیچ وجه شبیه به یک پلکان به نظر نمی‌رسد، اما اگر زاویه دید دوربین در ویدیو بالا را داشته باشیم، تنها کافیست تا مدل را به دور محور عمودی، 180 درجه بچرخانیم تا خطای دید مورد نظر آشکار شود.
سایه‌ها و خطوط
همان‌طور که در بالا دیدیم، پله‌های اصلی از کناره‌ها هیچ ارتفاعی ندارند و استفاده از سایه‌ها و رنگ‌های گوناگون این توهم را برای مغز ما به وجود می‌آورد که واقعا شیء پیش رو یک پلکان است؛ سوگیهارا در وب‌سایت خود دستورالعمل مخصوص ساخت مدل مورد نظر را قرار داده تا علاقه‌مندانی که می‌خواهند یک نمونه از بهترین توهم سال 2020 را داشته باشند، در کمترین زمان ممکن بتوانند آن را بسازند.
کلیدی‌ترین نکته در به وجود آمدن چنین خطای دیدی تخت بودن قسمت پله مانند مدل است؛ همان‌طور که اشاره شد، این پله‌ها هیچ ارتفاعی نداشته و علاوه بر سایه‌ها، از زاویه برش مخصوصی هم برای گول زدن مغز در این مدل استفاده شده است.
در واقع مغز ما انسان‌ها برای راحت‌تر کردن کار خود به هنگام پردازش تصاویر، در مورد ویژگی‌های مختلفی که دیده می‌شود، تصوراتی را به وجود می‌آورد؛ این قابلیت به این معناست که وقتی سایه‌ای را می‌بینیم، مغز به صورت اتوماتیک آن را به عنوان نشانه‌ای از وجود عمق و ارتفاع در نظر می‌گیرد.
اجسام دو بعدی و سه بعدی
از طرف دیگر اتصال خطوط در زاویه‌های مشخص هم توهم وجود فاصله‌ها را به وجود می‌آورد و اگر این دو ویژگی را کنار هم بگذاریم، خطای دید پله را ایجاد کرده‌ایم. البته مغز ما در این رابطه تقصیری ندارد، چرا که در طول هزاران سال تکامل، سایه‌ها و خطوط متصل در دنیای واقعی نشان دهنده عمق و فاصله بوده‌اند و نمی‌توان انتظار داشت که چنین پیش‌فرضی در مغز ما به این راحتی‌ها از بین برود.
سوگیهارا می‌گوید که مدل برنده جایزه بهترین توهم سال 2020 از ناتوانی مغز به هنگام تشخیص اجسام دو بعدی از سه بعدی بهره می‌برد؛ در حقیقت وقتی یک تصویر دو بعدی با سایه‌ها و خطوط درست، در قالبی سه بعدی قرار داده شود، مغز این گونه گول می‌خورد که انگار واقعا جسم مورد نظر سه بعدی است. به همین دلیل وقتی تصویر دو بعدی پله‌ها بین دیواره‌های واقعی لبه‌ها قرار می‌گیرد و کل ساختار را هم روی دو پایه می‌گذاریم، می‌بینیم که کل توهم تکمیل می‌شود.
به علاوه، در تصویر بالا هم می‌بینیم که اگر یک آینه در بالای پلکان سوگیهارا قرار گیرد، در زاویه‌ای خاص هر دو طرف پله‌ها به یک شکل دیده می‌شوند و در این صورت پدیده انتقال گستالت هم نمی‌تواند جلوی دیده شدن دو زاویه مختلف را بگیرد.
