محققان میگویند موفق شدهاند روی یکی از قمرهای کوچک زحل و زیر نزدیک به 25 مایل یخ، یک اقیانوس زیرزمینی از آب بیابند که حداقل وسعت آن به اندازه دریاچه سوپریور(Superior) است که بزرگترین دریاچه آمریکای شمالی به شمار میرود. در ادامه با مشروح اين اخبار با گجت نيوز همراه باشيد .
این اقیانوس در قطب جنوب انسلادوس (Enceladus) یکی از قمرهای زحل کشف شده است؛ قمری کوچک که بزرگی آن در حدود آریزونا است و در شمار تایتان زحل و اروپای مشتری رتبه بندی میشود که به نظر میرسد آنها نیز دارای اقیانوسی از آب در زیر سطح یخی خود هستند.
تحقیقات اخیر توسط لوچیانو لس (Luciano Less) از دانشگاه ساپینزا (Sapienza) از رم رهبری شده است و بر مبنای دادههای سفینه فضایی کاسینی(Cassini-Huygens) ناسا شکل گرفته که در طول دهه اخیر بین اقمار زحل شناور بوده و اولین سفینهای است که به مدار این سیاره وارد شده است. علاقه روز افزون به این قمر از سال 2005 آغاز شد؛ زمانی که محققان کشف کردند ستونهایی از بخار آب از شکستگیهای بلندی موسوم به "راه راه بدن ببر" بیرون میآیند؛ این خطوط روی سطح قمر قابل مشاهده هستند. لوچیانو میگوید:
آن زمان باور این بود که این قمر از نظر زمینشناسی غیرفعال بوده و جرم سماوی مردهای به شمار میرفت. حقیقت وجود این آبفشانها که تا بیش از یک صد کیلومتر بالاتر از سطح، بخار آب را به بیرون میفرستند، شگفت آور است.
جالب این است که مقداری از این بخار مثل برف مجدداً روی خود قمر میریزد؛ بخشی از آن به حلقههای گرد زحل میپیوندد، به طوری که گفته میشود حلقه E از این بخارات شکل گرفته است و بخشی از این بخار نیز وارد مدار زحل میشود.
لوچیانو و همکارانش، این اقیانوس آب مایع را زمانی کشف کردند که در حال جستجو پیرامون ناهنجاری گرانشی بودند که در اطراف قطب جنوبی انسلادوس وجود داشت. گروه متوجه شد در این قسمت جرم کافی وجود ندارد؛ به عبارتی یک اختلاف جرم فاحش مشاهده میشد که محاسبات گرانشی آنها را مختل کرده بود. به نظر میرسید که مقداری از جرم در این میان از دست رفته است؛ بنابراین احتمال دادند میبایست چیزی متراکمتر از یخ در این نقطه وجود داشته باشد. این دلیل که آب در شکل مایع خود متراکمتر از یخ است، میتوانست راه حل این مسئله بوده و آن را توجیه کند. بدین صورت ناهنجاری که در اندازهگیری پیش آمده بود تصحیح شد.
گروه تحقیقاتی همچنین موفق شد عمق این اقیانوس را که در حدود 5 مایل بود مشخص کند. وسعت آن نیز حداقل از قطب جنوب انسلادوس به سمت مدار استوایی قمر امتداد یافته است. حتی این امکان وجود دارد دورتر از آن هم رفته و به نوعی میتوان گفت این پتانسیل را دارد که حتی به استوا هم رسیده باشد. اما هماکنون محققان نمیتوانند با قطعیت کامل در مورد وسعت آن نظر دهند. آنها همچنین قادر نیستند توضیح دهند این اقیانوس چگونه بخار آب غنی از مواد معدنی که از راه راه بدن ببر و سطح انسلادوس بیرون میآیند را تغذیه میکند. چیزی که هم اکنون مشخص شده این است که شکستگیهای مورد نظر به اندازه کافی کم ارتفاع هستند که بخار حاصل از آب در حال خروج از اقیانوس را به سطح برسانند.
در حالی که برفراز این اقیانوس مایلها و مایلها لایه یخی قرار گرفته که سردی نزدیک به منهای 300 درجه فارنهایت یا 180 درجه سیلسیلیوس دارند، در زیر آن هستهای سنگی قرار گرفته است؛ هسته سنگی که در تعامل با آب قرار گرفته زمینهای از فریبندگی در خود دارد. پس از اروپا (ششمین قمر مشتری)، انسلادوس دومین جرم سماوی در منظومه شمسی است که در آن سنگ و آب در همبستگی با یکدیگر، کشف شدهاند.
لوچیا اضافه میکند:
این یافتهها موضوعاتی جالب توجه بویژه از نقطهنظر زیست ستارهشناسی هستند. قرارگرفتن آب در تعامل با این هسته سنگی، قابلیتی مهم برای افزایش غنای شیمیایی آن است. این مسئله خود زمینهساز آن است که بستر اقیانوس به یک محیطزیست مساعد برای شکلگیری اشکال کلاسیک حیات تبدیل شود. ". (زیست ستارهشناسی علمی است که پیرامون منشأ، تکامل، توزیع و آینده حیات در کیهان تحقیق و بررسی میکند)
البته هنوز در مورد این شکلگیری اطلاعات چندانی در دست نبوده و فعلاً محققان نیز در این مورد سکوت اختیار کردهاند. با این حال دانشمند مشغول به کار در پروژه کاسینی، لیندا اسپاکر، عامل این فریبندگی را اندکی میشکافد، او میگوید:
موادی که از قطب جنوب انسلادوس به بیرون فوران میکنند، شامل آب شور و مولکولهای ارگنیک هستند. اینها در اصل عناصر اساسی و شیمیایی مهم شکلدهنده حیات به شمار میروند.
همه این تحقیقات و دادهها، منجر به یک چرخش غیر منتظره در مورد این قمر شد که در آغاز مأمویت کاسینی چندان مورد توجه قرار نداشت. قرار بود این مأموریت در سال 2008 به پایان برسد؛ اما ابتدا تا سال 2010 ادامه یافته و اینک قرار است تا 2017 تمدید شود. لوچیانو میافزاید:
وقتی شما مأمور بررسی یک سیاره میشوید، باید وقوع هر چیزی را پیشبینی کرده و هر لحظه در انتظار یافتههای غیرمنتظره باشید. باید این آمادگی را کسب کنید که به سرعت به تجزیهوتحلیل این یافتهها و اطلاعات جدید بپردازید. خوشبختانه این پروژه تمدید شده و ما زمان کافی و فرصت مناسب در اختیار داریم تا کمی بیشتر به اعماق نفوذ کرده و ساختار درونی این جرم سماوی را هر چه بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.
نتایج این تحقیقات در ژورنال علوم به چاپ رسیده است.
منبع : theverge
Watery ocean discovered within small moon of Saturn
On a small moon of Saturn, hidden beneath nearly 25 miles of ice, researchers say they have identified an underground ocean of water that's at least as large as Lake Superior, the largest of North America's Great Lakes. The ocean was found at the south pole of Enceladus, a tiny moon about as wide as Arizona, putting the moon among the ranks of Saturn's Titan and Jupiter's Europa, which are also believed to hold oceans of water beneath frozen ice.
The research was led by Luciano Iess from the Sapienza University of Rome and was based on data from NASA's Cassini spacecraft, which has been floating among Saturn's moons for a decade now. Interest has grown around Enceladus since 2005, when researchers detected plumes of water vapor ejecting from long fractures in its surface known as tiger stripes. "This moon was believed to be geologically inactive — essentially a dead body," Iess tells The Verge. "The fact that there are these geysers which eject more than a hundred kilometers over the surface was surprising."
Iess and his colleagues determined the presence of liquid water while looking into a gravity anomaly around Enceladus' south pole. The team noticed that there was not enough mass at the surface to account for the gravity they were detecting — some mass appeared to be missing — so they knew that something denser must also be present. Because liquid water is denser than ice, its presence is able to explain and correct the measured anomaly. The results are being published today in the journal Science.
Researchers found that the ocean of water is about 5 miles deep and extends at least from Enceladus' south pole to around half way to its equator. It may actually go farther than that — potentially even reaching the equator — though they can't say either way. They also can't say whether this ocean is what feeds the plumes of mineral-rich water vapor coming out of the tiger stripes on Enceladus' surface, though it's certainly a possibility that the fractures reach low enough for the vapor to come from water escaping the ocean.
While above the ocean is miles and miles of water leading up to an inhospitable surface as cold as nearly minus 300 degrees Fahrenheit (minus 180 degrees Celsius), beneath the ocean is a rock core, and that mixture of water and rock creates a much more intriguing setting. After Europa, Enceladus is the second body in the solar system that we've discovered to have rock and water in contact. "These are among the most interesting objects from the point of view of astrobiology," Iess says.
"The combination of rock and water leaves the door open for interesting reactions"
Placing water in contact with rock creates the potential for "rather rich chemistry," as Iess puts it, creating more potential that the ocean floor is an environment that's conducive to bringing about basic forms of life. There is, of course, no way to say what's down there, and the researchers aren't speculating. Nonetheless, Cassini's project scientist, Linda Spilker, highlights why this potential is so intriguing: "Material from Enceladus’ south polar jets contains salty water and organic molecules," she says in a statement, "the basic chemical ingredients for life."
This has all been an unexpected turn for Enceladus, which at the beginning on Cassini's mission was seen as an uninteresting subject. Cassini's mission was supposed to end in 2008, but it's been extended since — first to 2010, and now until 2017. "When you go to visit a planet you have to make up time for unexpected findings and further investigations of these findings," Iess says. "Luckily, Cassini was extended and we had the opportunity to dig a little bit deeper into the interior structure of the body."