خبر رسیده که مریخ نشین اینسایت (InSight) آژانس فضایی آمریکا به عنوان یکی از کاوشگران قدیمی ناسا، به تازگی خود را با نوعی حمام عجیب در سطح سیاره سرخ تمیز کرده است.
مریخ نشین اینسایت (InSight) ناسا از سال 2018 تاکنون در سطح سیاره سرخ قرار گرفته است. این کاوشگر که به کمک پنلهای خورشیدی انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیتهای مختلف را تامین میکند، به تازگی با یک حمام شن، صفحات مورد نظر را تمیز کرده است. در بررسی این خبر جالبتوجه با ما همراه باشید.
در واقع قرار گرفتن در سطح مریخ برای چندین سال باعث میشود که پنلهای خورشیدی کثیف شده و نوعی لایه پوشاننده که جلوی تابیده شدن نور خورشید به سلولها را میگیرد، پنلها را بپوشاند. در همین رابطه، گفته شده که اینسایت با استفاده از شرایط سطحی سیاره سرخ و خاک مریخ، خودش را در حمامی غیر منتظره پاک کرده است.
وقتی صحبت از شارژ باتریها و تامین برق به میان میآید، تنها نگرانی موجود برای مریخ نشین اینسایت از کار افتادن تجهیزات مختلف این وسیله نبوده و نگرانی اصلی، یخ زدن ربات مورد نظر در سطح سرد سیاره سرخ است. همانطور که میدانیم شبهای مریخی فوقالعاده سرد میشوند و هر وسیله تحقیقاتی که توسط بشر به این جرم آسمانی ارسال شده، مجهز به امکاناتی بوده که به کمک نور خورشید، گرمای لازم برای سپری کردن این شبهای سرد را تامین کند.
از طرف دیگر، هماکنون مریخ در حال رسیدن به دورترین نقطه مداری خود از خورشید بوده و به همین خاطر، دانشمندان ناسا به دنبال کاهش ذخیره انرژی برای سپری شدن این ماههای سرد هستند.
زنده نگه داشتن مریخ نشین اینسایت
برای ذخیره انرژی، دانشمندان مجبورند تا حیاتیترین تجهیزات و قابلیتهای وسایل قرار گرفته در سطح مریخ را در حالت فعال قرار داده و کار با سایر تجهیزات را متوقف کنند. با این وجود وقتی چنین وضعیتی پیش بیاید، امکان انجام بسیاری از تحقیقات علمی از بین میرود و عملا هزینه صرف شده برای فرستادن سطح نشین مورد نظر به مریخ و انرژی و وقتی که دانشمندان برای کار با این وسیله گذاشتهاند به هدر میرود.
به همین دلیل تیم دانشمندان مسئول کار با مریخ نشین اینسایت از مدتها پیش به دنبال راه کاری برای افزایش توان شارژ باتریهای وسیله بودهاند. یکی از این راهکارها، تمیز کردن پنلهای خورشیدی برای افزایش بازدهی آنها به هنگام تابش نور خورشید بود، اما تلاش اولیه محققان برای چنین کاری به نتیجه نرسیده بود. در این تلاش، کارکنان ناسا قصد داشتند تا با استفاده از موتوری که پنلهای خورشیدی دایرهای اینسایت را باز و بسته میکنند، گرد و خاک و لایه پوشاننده موجود را از بین ببرند.
همانطور که در تصویر بالا میبینیم، پنلهای خورشیدی اینسایت که حدودا دو متر عرض دارند، با لایهای از خاک پوشانده شده بودند. راهکار اولیه ارائه شده موثر نبود، با این حال راهکار دوم پیشنهادی امکان پاک کردن پنلها را فراهم کرد؛ برای این کار، مهندسان ناسا به کمک قسمت ملاقه مانند انتهای بازوی رباتیک مریخ نشین اینسایت خاک سیاره سرخ را به کمک بادهای در جریان، روی پنلها پاشیدند.
حمام شن کاوشگر اینسایت
در ویدیو بالا، تصاویر منتشر شده از طرف ناسا در مورد پاکسازی پنلهای اینسایت را میبینیم. نکته مهم این بوده که بازوی اینسایت خاک را مستقیما روی صفحات خورشیدی نمیریخت؛ در واقع ایده اصلی که توسط مت گولومبک (Matt Golombek) از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا ارائه شده بود، بهرهگیری از بادهای مریخی برای ایجاد یک حمام شن به منظور پاک کردن اینسایت بود. وقتی بازوی رباتیک خاک را در کنار پنل رها میکرد، باد دانههایی از خاک را به روی صفحات میبرد و به نوعی لایه پوشاننده موجود را پاک میکرد.
افزایش کارایی
البته در ابتدا تصور نمیشد که چنین کاری موثر باشد، با این حال ناسا در 22 می گذشته ایده گولومبک را عملی کرد؛ برای این کار، مهندسان پاکسازی را در پربادترین ساعت از روز مریخی انجام دادند. به گفته دانشمندان ناسا، بهترین وضعیت قرار دادن بازوی مریخ نشین در ارتفاعی بود که در آن باد به اندازه کافی وزش داشت.
در ادامه، بادی که با سرعت 6 متر در ثانیه، سطح مریخ را طی میکرد و به سمت شمال غرب میوزید، باعث شد تا پنلها به مقدار قابل توجهی پاک شوند و میزان انرژی دریافتی کاوشگر از نور خورشید به مقدار قابل توجهی افزایش یابد. گفته شده که این کار باعث شد تا حدودا 30 وات ساعت انرژی در هر یک روز مریخی به قابلیت پنلهای مریخ نشین اینسایت افزوده شود.
دانشمندان ناسا میگویند که این مقدار افزایش انرژی به اندازهای نیست که در ماههای آینده برق مورد نیاز برای گرم شدن کل کاوشگر را تامین کند و از کار انداختن برخی تجهیزات غیر ضروری اینسایت اجتناب ناپذیر خواهد بود. با این حال به نظر میرسد که بهبود وضعیت پنلها، برق لازم برای ادامه تحقیقات علمی دانشمندان برای چندین هفته دیگر را تامین کرده است.
دوره سرمایش مریخ هم برای مدت زمان زیادی طول نمیکشد؛ گفته شده که در ماه آگوست سیاره سرخ مجددا به خورشید نزدیک خواهد شد و تمامی تحقیقات علمی دانشمندان با قدرت کامل از سر گرفته خواهند شد. ناسا قصد دارد تا 5 ژوئن یک حمام شن دیگر را عملی کرده و پنلها را بیشتر تمیز کند.