آشنایی با وب 1 ، وب 2 و وب 3 به زبان ساده

احتمالا برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که وب 3 چیست و چه تفاوتی با نسل‌های قبل دارد. در این مطلب، وب 1 ، وب 2 و وب 3 را به زبان ساده به شما توضیح خواهیم داد.

همه ما می‌توانیم این موضوع را قبول کنیم که اینترنت و فضای وب در مقایسه با گذشته، تغییرات گسترده‌ای داشته باشد. این تغییر را تنها کاربران تجربه نکرده اند و توسعه‌دهندگان نیز به شدت از این تغییرات بهره برده اند. ساختن صفحات وب حالا از همیشه ساده‌تر است و وبسایت‌ها، تنها چند خط اطلاعات خشک و خالی نیستند. وضعیت وب امروز، به هیچ وجه پایان ماجرا نیست و کم کم، باید خود را برای آشنایی با فضای جذاب وب 3 آماده کنیم.

وب 1.0 بتا؛ آغاز دوران وب

ایده هایپر تکست به دوران پیش از وب باز می‌گردد. تا پیش از دوران وب، هایپرتکست تنها بر فضاهای ذخیره‌سازی محلی تکیه داشت و خبری از دسترسی عمومی به این متن‌ها نبود. اما تیم برنرز لی امیدوارد بود بتواند سیستمی را توسعه دهد تا تمام کاربران بتوانند با دسترسی به لینک‌ها، به هایپرتکست دسترسی داشته باشند. او می‌خواست با توسعه سیستم جدیدش، امکان اتصال دستگاه‌های کاربران به یک دیگر را فراهم کند.

تیم برنرز لی سرانجام در ماه دسامبر سال 1990، برنامه‌ای را با استفاده از Objective-C توسعه داد. نام این برنامه که امروز یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی هر انسانی است، World Wide Web بود. این برنامه که از این پس از آن با نام WWW یاد می‌کنیم، تنها یک برنامه فایل مرورگر ساده نبود؛ این برنامه در عین حال که یک مرورگر اولیه بود، یک ادیتور قدرتمند (با توجه به استانداردهای آن زمان) نیز بود.

وب 1.0؛ صفحات وب بی‌روح

وب 1.0 در واقع اولین قدم از انقلاب WWW بود. این نسخه از وب معمولا با نام read-only web شناخته می‌شود. وبسایت‌ها در این دوره استاتیک بودند و امکان تعامل خاصی با آن‌ها وجود نداشت. در وب 1 چندین هایپرتکست با هم یک صفحه وب را تشکیل داده بودند. در واقع در این دوران، خبری از CSS و جذابیت‌های بصری، لینک‌های دینامیک، تعاملاتی مانند ساختن حساب کاربری و ورود به سایت، ارسال نظر و … نبود.

در این وبسایت‌ها، خبری از زبان‌های برنامه‌نویسی پویایی مانند پرل، پی‌اچ‌پی، پایتون یا روبی نبود. به جای این زبان‌ها، از ابزارهایی مانند Server Side Includes یا Common Getaway Interface (CGI) استفاده می‌شد.

دوران سلطنت وب 1 از سال 1991 آغاز شد و تا سال 2004 میلادی ادامه پیدا کرد. در این دوران، کاربران تنها مصرف‌کنندگان اطلاعاتی بودند که توسط تولیدکنندگان محتوا و وبمسترها تولید می‌شد. این روند در وب 2 و وب 3، به طور کلی تغییر خواهد کرد.

وب 2.0؛ کاربران وارد می‌شوند!

دوران وب 2 از سال 2004 میلادی آغاز شد و تا همین امروز ادامه دارد. در این دوران دیگر کاربران تنها مصرف‌کنندگان محتوا نبودند و خودشان هم در تولید محتوا نقش داشتند. اما این تنها ویژگی وب 2 نبود. در نسل دوم وب که با نام read-write web نیز شناخته می‌شود دوران راحتی بیشتر کاربران، تولیدکنندگان محتوا و توسعه‌دهندگان بود. در این دوران اینترنت به شکلی ملموس‌تری وارد زندگی مردم شد و البته اعتیاد به اینترنت از این دوران شکلی جدی‌تر پیدا کرد.

شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌های بزرگی مانند یوتیوب، فیسبوک، آمازون و … در این دوران وارد عرصه وب شدند. سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس نیز در این دوران وارد میدان شدند و جو ساختن وبلاگ توسط کاربران، بسیار داغ شد. فروشگاه‌های اینترنتی در این دوران بسیار محبوب شدند؛ تا جایی که این روزها حتی شرکت‌های بزرگی مانند شیائومی، بخش اصلی فروش خود را به صورت آنلاین انجام می‌دهند.

وب 2.0 تغییرات ساختاری بزرگی را به وجود آورد. در این نسل از وب، کاربران می‌توانستند نظرات و باورهای خود را به اشتراک بگذارند و این کار، تنها در انحصار تولیدکنندگان محتوا نبود. با این وجود کاربران کاملا مختار نبودند و همچنان ارزیابی محتوایی تولیدی کاربران، بر عهده شرکت‌های بزرگی مانند فیسبوک، توییتر و … بود.

نقاط ضعف وب 2؛ ما محصولات شرکت‌های بزرگ هستیم!

پیش از مرور نقاط قوت وب 2، بهتر است کمی با ساختار و نوع کار کردن وب 2.0 آشنا شویم.

یک کلاینت (کاربر) یک درخواست HTTP برای سرور ارسال می‌کند و اگر همه چیز درست باشد، سروس صفحه وب را به عنوان یک بازخورد برای کاربر ارسال خواهد کرد. شاید فکر کنید تا به این جای کار همه چیز خوب است و کاربران به اطلاعات سرور دسترسی دارند. اما مشکل این نسل از وب، سرورهای مرکزی است که توسط شرکت‌های بزرگ کنترل می‌شود. این شرکت‌ها می‌توانند هر زمان که بخواند اطلاعات را تغییر دهند یا دسترسی کاربران به این اطلاعات را تغییر دهند.

در وب 2، ما کاربران، خود محصولاتی هستیم که اطلاعات ما برای توییتر، گوگل، فیسبوک و دیگر غول‌های دنیای تکنولوژی ارزش زیادی دارد. این شرکت‌های بزرگ اطلاعات ما را در سرورهای خود ذخیره می‌کنند. پس از ذخیره اطلاعات، با استفاده از یادگیری ماشینی، تبلیغات و مطالبی که ما خواهان هستیم را به ما نمایش می‌دهند.

تنها نقطه ضعف وب 2، استفاده شرکت‌های بزرگ از اطلاعات ما نیست. برای کسب درامد بیشتر، معمولا بسیاری از شرکت‌ها و وبسایت‌ها اطلاعات ما را به آژانس‌های تبلیغاتی می‌فروشند.

وب 3؛ حریم امن کاربران

وب 3 یک ایده جذاب است که تمرکز آن روی وجود اطلاعات به صورت غیرمتمرکز اما امن است. در وب 3، کاربران می‌توانند بدون نیاز به شرکت‌های بزرگ که به عنوان واسطه عمل می‌کنند به اطلاعات دسترسی داشته باشند و اطلاعات را جا به جا کنند. بر خلاف وب 2، دیگر نیازی به سرورهای مختلف نخواهد بود و اطلاعات، بر بستر بلاکچین در دسترس تمام کاربران است.

در وب 3، دیگر اطلاعات شما محصولات شرکت‌های بزرگ نیستند و شما، مالکان اطلاعات هستید. در وب 3 دیگر شبکه‌های اجتماعی و شرکت‌هایی که پشت آن‌ها هستند، نمی‌توانند شما را به دلیل گفتن حرف‌هایتان محدود کنند؛ موردی که در توییتر و زیرمجموعه‌های متا مدت‌ها است شاهد آن هستیم.

آیا وب 3 یک واقعیت است؟

هنوز چیزهای زیادی درباره Web 3 نمی‌دانیم. این ایده، موافقان و مخالفان بسیاری دارد. برخی از مردم صاحب‌نظران فکر می‌کنند وب 3، یک شایعه است که توسط تریدرهای ارزهای دیجیتال پخش شده است. با این وجود، افراد سرشناسی در دنیای وب مانند جک دورسی و ایلان ماسک درباره وب 3 اظهار نظر کرده اند. ایده وب 3 می‌تواند نقاط قوت و ضعف بزرگی داشته باشد که هنوز از چشم بسیاری پنهان است. شما چه نظری دارید؟ آیا واقعا ایده وب 3 می‌تواند بدون هیچ مشکلی اجرا شود و مشکلات وب 2 را حل کند؟