اگر نمیدانید وب ۳ چیست تنها نیستید! چون این مفهوم بسیار جدید است و هنوز تعریف دقیقی از آن داده نشده. وب ۳ در واقع یک فرآیند است؛ فرآیند انتقال تدریجی اینترنت از اینترنت کنونی (که به آن وب ۲ میگوییم)، به اینترنت غیر متمرکز. بیایید کمی بیشتر با وب ۱ و وب ۲ آشنا شویم تا مفهوم وب ۳ را بهتر درک کنیم.
وب ۳ از تکامل طبیعی ابزارهای وب نسل قدیمی همراه با فناوریهای پیشرفته مانند هوش مصنوعی و بلاک چین و همچنین ارتباط متقابل بین کاربران و افزایش استفاده از اینترنت متولد می شود. ظاهراً اینترنت ۳ ارتقای نسل پیش از خود است: وب 1.0 و 2.0.
Web 1 چیست؟
وب ۱ که وب استاتیک نیز نامیده میشود، اولین و قابل اعتمادترین اینترنت در دهه ۱۹۹۰ بود. در آن روزگار، ایجاد صفحات کاربری یا حتی اظهار نظر در مورد مقالهها اصلاً ممکن نبود.
وب 1.0 الگوریتمی برای غربال کردن صفحات اینترنت نداشت و یافتن اطلاعات مرتبط را برای کاربران بسیار سخت می کرد. به بیان ساده، مانند یک بزرگراه یک طرفه با مسیری باریک بود که در آن تولید محتوا توسط افراد معدودی انجام می شد.
در ابتدای ظهور اینترنت و صفحات وب، کاربرد اینترنت برای مردم صرفا در جهت مصرف اطلاعات بود. یعنی مثلا میشد اطلاعات را مانند اخبار، اوضاع هواشناسی یا مطالب آموزشی را دریافت کرد. وبسایتهای فروشگاهی محدودی هم مانند آمازون در ابتدای راه خود بودند ولی آنجام هم مردم در نهایت مصرف کنده خدمات بودند. کسی به جز وبسایتها قابلیت تولید محتوا روی اینترنت را نداشت. این وضعیت از سال ۱۹۹۱ تا سال ۲۰۰۴ ادامه داشت.
Web 2 چیست؟
وب اجتماعی یا وب ۲ به لطف پیشرفت در فناوریهای وب مانند جاوا اسکریپت، HTML5، CSS3 و غیره، اینترنت را بسیار تعاملیتر کرد که به استارتاپها امکان ساخت پلتفرمهای وب تعاملی مانند یوتیوب، فیس بوک، ویکی پدیا و بسیاری دیگر را داد.
این امر راه را برای شکوفایی شبکههای اجتماعی و تولید محتوای تولید شده توسط کاربر هموار کرد زیرا حالا میشد دادهها را بین پلتفرمها و برنامههای مختلف توزیع و به اشتراک گذاشت.
مجموعهای از ابزارها در این عصر اینترنت توسط تعدادی از نوآوران وب مانند جفری زلدمن عرضه شد.
از حدود سال ۲۰۰۵ تغییر روند تولید محتوای اینترنت و کاربری آن دچار تحول شد. شبکههای اجتماعی مانند، فلیکر، یوتیوب، فیسبوک و توییتر و پلتفرمهای وبلاگی پا به عرصه گذاشتند و مردم توانستند روی اینترنت صفحه بسازند و محتوا تولید کنند و عکس و فیلم به اشتراک بگذارند. این یک قدم بسیار بزرگ در تاریخچه محتوای آنلاین بود. تا سال ۲۰۲۰ این روند ادامه داشت ولی کار به اینجا ختم نشد.
Web 3 چیست؟
صحبت از وب 3 وقتی بر سر زبانها افتاد که ارزهای دیجیتال روی شبکههای بلاک چین وارد دنیای اقتصاد شدند. وقتی دنیای مالی غیر متمرکز طی ۱۰ سال اخیر بین مردم جا افتاد همه به این فکر کردند حالا که از اقتصاد متمرکز و قدرت انحصار بانکها رها شدیم چرا اینترنت را غیر متمرکز نکنیم. فکر پشت این ایده این بود که امپراتوری غولهای اینترنتی دنیا مثل فیسبوک و گوگل پایان یابد تا آنها دیگر نتوانند تبلیغات اینترنتی خود را به زور به خورد ما بدهند و پولدارتر شوند!
در نهایت میتوان تمام شبکههای اجتماعی را غیر متمرکز کرد و به هم مرتبط کرد آنهم روی شبکه بلاک چین. تمام پرداختها و تراکنشها و خرید و فروشها هم با ارزهای دیجیتال انجام میشود.
البته هنوز این اتفاق نیفتاده ولی در شرف وقوع است. فعلا قدمهای کوچکتری از وب ۳ برداشته شده است که با هم آنها را میبینیم:
ارتباط هوش مصنوعی و وب ۳
نوع جدیدی از اینترنت را تصور کنید که نه تنها آنچه را که واردش میکنید بهدقت تفسیر میکند، بلکه در واقع همه چیزهایی را که شما منتقل میکنید، چه از طریق متن، صوت یا رسانههای دیگر درک میکند، جایی که تمام محتوایی که مصرف میکنید بیشتر از همیشه برای شما طراحی شده است. ما در نقطه اوج مرحله جدیدی در تکامل وب هستیم. برخی از پیشگامان اولیه آن را وب 3.0 مینامند.
چند برنامه کاربردی Web 3.0 در مراحل اولیه وجود دارند که امروزه وجود دارند، اما تا زمانی که اینترنت جدید به طور کامل در زیرساخت وب جاسازی نشود، پتانسیل واقعی آنها قابل مشاهده نیست. مثلا هوش مصنوعی در اسپاتیفای با توجه به آهنگهایی که گوش دادهاید سلیقه شما دستش آمده و میتواند آهنگهایی مطابق با آن به شما معرفی کند. شما میتوانید دنیای خودتان را با وب ۳ بسازید.
اما برای این که این اتفاق بیفتد، برنامهها باید اطلاعات را هم به صورت مفهومی و هم به صورت متنی درک کنند. با در نظر گرفتن این موضوع، دو سنگ بنای وب 3.0 وب معنایی و هوش مصنوعی (AI) هستند.
متاورس؛ جلوهای از وب ۳
جهانهای مجازی یا متاورس فضایی هستند که افراد میتوانند نیازهای مختلفی را با آن برآورده کنند. مثلا در فروشگاه مجازی قدم بزنند، در نمایشگاههای مجازی آثار هنری شرکت کنند و حتی خرید کنند. به لباس فروشی بروند و به طور مجازی لباس پرو کنند و همانجا مبلغ را با ارزهای دیجیتال بپردازند. گیمها هم بخش مهمی از متاورس هستند. بسیاری از بازیهای کریپتویی در فضای متاورس انجام میشوند.
وب ۳، ارزهای دیجیتال و بلاک چین
از آنجایی که شبکههای وب ۳ از طریق پروتکلهای غیر متمرکز (بلاکهای پایهگذاری فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال) کار خواهند کرد، میتوان انتظار داشت که همگرایی و رابطه همزیستی قوی بین این سه فناوری و سایر زمینهها مشاهده شود. آنها قابلیت تعامل، یکپارچهسازی، خودکارسازی از طریق قراردادهای هوشمند را خواهند داشت و برای تامین انرژی هر چیزی از تراکنشهای خرد در آفریقا، ذخیرهسازی فایلهای دادههای P2P مقاوم در برابر سانسور و اشتراکگذاری با برنامههایی مانند Filecoin تا تغییر کامل رفتار شرکتها و فعالیتهای تجاری آنها استفاده میشوند. تعداد زیادی از پروتکل های DeFi تنها نوک کوه یخ هستند.
ارزهای دیجیتال تسهیلگر وب ۳
گفتیم که شبکههای بلاک چین پایه و اساس وب ۳ هستند ولی برخی از ارزهای دیجیتال و شبکههای آنها تسهیل کننده وب ۳ محسوب میشوند مانند پولکادات. شبکه پولکادات ارتباط بین بلاک چینهای مختلف را ممکن میکند و همین امر یکی از نیازهای اساسی اینترنت غیر متمرکز را برطرف کرده. بنیاد Web 3 پشتیبان شبکه پولکادات و ارز دیجیتال آن یعنی DOT است.
بنیاد Web3 بر تحقیقات بنیادی در رمزنگاری، الگوریتمها، اقتصاد و شبکه، متمرکز است. این بنیاد با تیمهای توسعه بلاک چین همکاری میکند، به استارتآپهای بلاک چین کمکهای مالی ارائه میکند و از آموزش و رشد جامعه بلاک چین حمایت میکند. ماموریت اصلی Web3، Polkadot و Parity توسعه بلاک چین و پروتکلهای نرمافزار وب غیرمتمرکز برای ایجاد اینترنت شفافتر است که به کاربران کنترل بیشتری بر دادههای شخصیشان میدهد. این سازمانها بر این باورند که انحصار متمرکز دادهها به شرکت ها قدرت زیادی میدهد و جهان به گزینه دیگری نیاز دارد.
بازیهای بلاک چینی
بازیهای بلاک چینی هم جزو وب ۳ حساب میشوند. در بازیهای آنلاین فعلی مثل بازیهای موبایلیای مانند کلش آف کلنز یا بازیهای کنسولی مانند فیفا بازیکنان فقط در داخل بازی صاحب کاراکتر و آیتمهای بازی هستند. ولی در وب ۳ بازیها هم غیرمتمرکز هستند و بازیکنان صاحب اموال خود در بازیاند و میتوانند آنها را خرید و فروش کنند و در دنیای واقعی کسب درآمد کنند. این برمیگردد به بحث جذاب NFTها و کاربرد آنها در دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال.
کیف پولهای نرم افزاری
کیف پولهایی مانند متامسک پرچمدار وب ۳ هستند. متامسک میتواند به صورت افزونه روی مرورگرها بنشیند و به پلتفرمها متصل شود. صرافی ایرانی پول نو اولین صرافی ایرانی است که از این قابلیت استفاده کرده و از این بابت میتوان آن را صرافی دووستدار وب ۳ نامید. در ادامه به این صرافی بیشتر میپردازیم.
متامسک مرورگری هم دارد که میتوان در آن هر چیز مرتبط با ارزهای دیجیتال را جستوجو کرد. مثلا میتوانید pooleno.ir را جستوجو کنید و در همان جا خرید و فروش انجام دهید!
اولین صرافی دوستدار وب ۳ در ایران
گفتیم که کیف پول متامسک یکی از جلوههای وب ۳ است. استفاده از قابلیت اتصال متامسک به پلتفرمها در یک صرافی ایرانی میتواند نویدبخش این باشد که ما هم از تکنولوژی روز بهرهمند شدهایم و حتما لازم نیست به صرافیهای خارجی مراجعه کنیم.
در صرافی رمز ارز پول نو برای فروش ارزهای دیجیتال میتوان از قابلیت والت کانکت استفاده کرد. با کیف پول متامسک به پلتفرم متصل شد. این کار مزایایی دارد مانند صرفه جویی در زمان، افزایش امنیت تراکنش و جلوگیری از خطا و اشتباه در وارد کردن آدرس و انتخاب شبکه.
با هم به صورت تصویری مراحل اتصال را میبینیم:
1. گزینه اتصال با متامسک را انتخاب کنید.
2. وارد کیف پول خود بشوید.
3. اکانت مورد نظرتان را انتخاب کنید.
4. گزینه کانکت را انتخاب کنید.
حالا میتوانید ارز مورد نظرتان را انتخاب کنید و از طریق کیف پول متامسک به آدرس صرافی بفرستید و معادل آن را در حساب بانکی خود دریافت کنید.
حرف آخر
یادگیری کار با کیف پول شخصی یک امر بسیار مهم است که برای حفظ امنیت داراییها توصیه میشود. بهتر است هرچه سریعتر کار با تکنولوژی روز را یاد بگیرید و از آن استفاده کنید. به زودی وب ۳ و اینترنت غیر متمرکز همهگیر میشود و باید خود را برای چنین روزی آماده کنیم! اگر به بحث وب 3 و تغییرات آینده وب علاقهمند شده باشید حتما وبسایت web3.foundation را دنبال کنید تا از آخرین اتفاقات این حوزه با خبر باشید.