ماجرای آتش مرموز استرالیا که 6000 سال قدمت دارد چیست؟ داستان ها و افسانه های زیادی در این باره وجود دارد اما دلیل وجود آن علمی است.
در پارک ملی شمال سیدنی واقع در کشور استرالیا، شعلهای وجود دارد که غیرقابل کنترل است و حداقل 6000 سال میشود که در حال سوختن است. این آتش رازآلود که به «کوه سوزان» معروف شده، قدیمیترین آتش سوزی شناخته شده در کره زمین است؛ البته برخی از دانشمندان معتقدند که طول عمر این آتش طولانیتر از آن چیزی است که در حال حاضر فکر میکنیم.
آتش مرموزی در استرالیا که خاموش نمی شود!
این آتش سوزی در کوه وینگن در ایالت نیو ساوت ولز واقع شده است و یکی از هزاران آتشی است که در سراسر جهان در حال سوختن است. (وینگن – Wingen در زبان محلی مردم واناروش – Wanaruah که متولیان اولیه این سرزمین هستند، به معنای آتش است.)
خاموش کردن این آتشهای زیرزمینی پس از اینکه شعلهور میشوند، تقریباً غیرممکن است. این آتش به آرامی از طریق منافذ زغال سنگی که در زیر سطح زمین قرار دارد، پدیدار میشود. گیلرمو راین، استاد علم آتش نشانی در امپریال کالج لندن در بریتانیا میگوید:
هیچکس از قدمت آتش کوه سوزان که در حال سوختن است، خبر ندارد و تنها میتوانیم سن آن را حدس بزنیم. احتمالاً توپی به قطر حدود 5 تا 10 متر است که دمای آن به 1000 درجه سانتیگراد (1832 فارنهایت) میرسد.
پروفسور راین در سال 2014 از کوه سوزان واقع در استرالیا که در لیست سفرهای میدانی او قرار داشت، دیدن کرد. برخلاف آتش معمولی، آتش سوزی زغال سنگ در زیر سطح زمین میسوزد و بیشتر در حال دود شدن است تا اینکه واقعا شعله ور باشد. به معنی دقیقتر هیچگونه شعلهای وجود ندارد و بیشتر شبیه خاکستر زغال است نه سوختن زغال!
این آتش که در کوه وینگن قرار دارد، در حال حاضر حدود 30 متر زیر زمین میسوزد و با سرعت حدود 1 متر (3.2 فوت) در سال به سمت جنوب حرکت میکند. هم اکنون اگر از این پارک ملی دیدن کنید _ برای گردشگران باز است _ میتوانید برخی از شواهدی که دال بر وجود این آتش است را ببینید؛ برای مثال دود و خاکستر سفیدی که از زمینی گرم بیرون میآید، سنگهای زرد و قرمزرنگی که بوی گوگرد گرفتهاند و از اعماق زمین منتشر میشوند.
با وجود اینکه هم اکنون این آتش تقریبا نامرئی است اما با بررسیهای دقیقتر میتوان مسیری را که آتش در طول هزاران سال طی کرده دید چرا که در این مسیر مناطق بسیاری را سوزانده و مراتع را عاری از هرگونه حیات گیاهی کرده است.
پروفسور راین میگوید:
پیش از آنکه آتش به این مناطق برسد میتوانستیم جنگلهای زیبای اکالیپتوس را ببینیم. جایی که اکنون آتش آن را درنوردیده و هیچ موجود زندهای در آن پیدا نمیشود، حتی علف! و جایی که آتش حدود 20 یا 30 سال پیش آنجا بود، اکنون مجددا حیات گیاهی پدیدار شده اما جنگلی متفاوت را بوجود آورده است.
اغلب آتش سوزیهای زغال سنگی، علیالخصوص آتش سوزیهای هند، چین و ایالات متحده ناشی از دخالتهای انسانی هستند؛ به آتش سوزیهای مفتضح سیلندریا و پنسیلوانیا، شهر متروکهای که الهام بخش سایلنت هیل است بیندیشید. (60 سال در حال سوختن بودند.) اما این آتش سوزیها در مقایسه با کوه سوزان هیچ است.
چه کسی آتش را روشن کرد؟
جالب اینجاست که هیچکس نمیداند و یا مطمئن نیست که ابتدا چه کسی این آتش را روشن کرده است! اولین کسی که موفق به مشاهده آن شد، یک کشاورز محلی بود که در سال 1828 اعلام کرد که آتشفشانی را در کوه وینگن کشف کرده است.
تنها یک سال بعد یعنی در سال 1829 بود که یکی از زمین شناسان به نام ویلتون به این نتیجه رسید که چیزی که ادعا شده یک آتشفشان است، در واقع نوعی آتش سوزی زغال سنگی است. از همان زمان به بعد اندازه گیریها نشان داده که مسیر آتش حدود 6.5 کیلومتر در حرکت بوده و حداقل 6000 هزار سال روشن مانده است. به غیر از این بررسی، هیچگونه تحقیق رسمی تاکنون در این باره انجام نشده است.
این مکان برای متولیان اولیه آن مقدس در نظر گرفته میشود چرا که در آنجا به پخت و پز میپرداختهاند و سلاح میساختهاند. داستانها و افسانههای بسیاری در مورد این منطقه وجود دارد. برای مثال برخی میگویند که علت وجود و تداوم این آتش، اشکهای بیوه زنی بوده که آن را شعله ور میساخته یا عدهای معتقدند مشعل جنگجوی اسیری در زیر کوه است که توسط شیطان اسیر شده.
اما پرفسور راین معتقد است که علل طبیعی محتملتر هستند. او میگوید که نمیتوانیم مداخلات انسانی را رد کنیم اما مطمئنا علل طبیعی نیز در این امر نقش دارند.
اشتعال خود به خودی هنگامی اتفاق میافتد که زغال سنگ به اندازه کافی نزدیک به سطح زمین باشد تا در معرض اکسیژن قرار بگیرند. اگر روزهای گرم و آفتابی مرتبا پشت سر هم بیایند – چیزی که با تغییرات آب و هوایی شاهد آن خواهیم بود – سطح زغال سنگ داغ میشود و به حدی حرارت خواهد داشت که لایه بعدی را نیز گرم میکند و نتیجتا منجر به جرقه زدن و شعله ور شدن میشود.
مطالعات نشان میدهد که نقطه خوداشتعالی برای زغال سنگ میتواند از 35 تا 140 درجه سانتیگراد (95 تا 284 درجه فارنهایت) متغیر باشد. نکته جالب اینجاست که ما دقیقا سن این آتش را نمیدانیم. محققان به شواهدی دست یافتهاند که نشان میدهد این آتش میتوانسته مدت طولانی تری را دوام آورد. پرفسور راین میگوید:
قدمت این آتش 6000 هزار سال نیست بلکه حداقل شش هزار سال سن دارد. در واقع میتواند صدها هزار سال عمر داشته باشد.
آتش کی خاموش میشود؟
کوه وینگن تا کی میسوزد؟ پاسخ این سوال را کسی نمیداند. ما همچنان نمیدانیم که زغال سنگ تا کجا امتداد مییابد و پس از آن به کجا خواهد رفت. تنها این را میدانیم که هنوز اکسیژن مورد نیازش را دارد. رین میگوید:
میتواند هزاران سال بدون دخالت انسان به سوختن خود ادامه دهد. پیشروی آتش کوه را گرم میکند و باعث انبساط و ترک خوردن آن میشود. نهایتا اکسیژن از منافذ وارد میشود تا آتش بتواند به سمت جلو حرکت کند.
برای مثال چین در سال 2004 ادعا کرد که توانسته آتشی را که قدمت 50 ساله دارد، خاموش کند اما بازدیدکنندگان از آن منطقه بعدا گزارش کردند که آتش همچنان در حال سوختن است. نکته جالب توجه اینجاست که پروفسور راین در بازدید خود از کوه سوزان در سال 2014 گفته بود که دود برخاسته از این کوه در حال نزدیک شدن به صخرهای در سمت پایین یک رودخانه است. با توجه به اینکه آتش زغال سنگ طی دهههای بعدی به این رودخانه میرسد، میتوان امیدوار بود که دچار تغییرات چشمگیری گردد. راین میگوید:
آتش زغال سنگ ممکن است بر اثر تغییرات حاصله به سطح زمین نزدیک شود و بیرون بجهد و میتواند منجر به ایجاد شعلههای پرحرارت در مناطق بسیاری گردد.
البته مطابق پیش بینیهای راین، ممکن است این نظر همانند آنچه در سال 1828 رخ داد و در نتیجه آن آتش با آتشفشان اشتباه گرفته شده بود، باشد. راین در ادامه میافزاید که:
اگر منافذ زغال سنگ خیلی عمیق باشد در خود خاموش میشود و دود میکند که اگر این اتفاق در طول عمر ما و هزاران سال بعد رخ دهد، بسیار چشمگیر در نظر گرفته خواهد شد.
نکتهای که در این خصوص شایان توجه است و باید بدان توجه نمود این است که گر چه کوه وینگن مایلها از تمدن بشری فاصله دارد اما میتواند منجر به ایجاد آسیب شود؛ آتش سوزیهای بزرگتر زغال سنگی میتواند خطری جدی برای سلامتی و ایمنی باشد که طی سالهای اخیر به شدت زیاد شده است.
این آتش سوزیها نه تنها میتوانند منجر به تغییرات آب و هوایی شوند، بلکه میتوانند به وضعیت اسفناک سیاره ما دامن بزنند. مطالعات اندکی در خصوص تاثیر آتش سوزیهای زغال سنگی بر سیاره زمین انجام شده است اما در این حد میدانیم که آنها قادر هستند تا مقادیر زیادی از CO2، متان و سایر آلایندهها مانند جیوه را آزاد کنند. راین گفته است:
تأثیر تغییرات آب و هوایی بر آتشسوزی زغالسنگی و تأثیر آتشسوزی زغالسنگی بر تغییرات اقلیمی چیزی است که قطعاً باید در مورد آن بسیار نگران باشیم. نکته اینجاست که متاسفانه هیچکس از این آتش سوزیها نفعی نمیبرد.
همچنان تحقیقات بیشتری در خصوص آتش سوزیهای زغال سنگی نیاز است تا انجام شود اما باید بدانید که رازهایی همچون راز کوه سوزان مورد مطالعه عمیق قرار نگرفتهاند و میتوانید با خیال راحت از آنها دیدن کنید. نظر شما در خصوص آتش مرموزی در استرالیا که شش هزار سال قدمت دارد چیست؟