ماهوارهها کمک زیادی به بشر کردهاند اما به تازگی مشخص شده که ماهواره های شرکت اسپیس ایکس اخترشناسان را دچار دردسر کردهاند.
با گسترش سریع فضای تجاری، تعداد فزایندهای از ماهوارهها در مدار سیاره ما قرار گرفتهاند. بیشتر این ماهوارهها در مدار پایین زمین هستند و باعث ازدحام در آن نقطه میشوند. همین باعث شده تا برخی در خصوص رشد فاجعه بار زبالههای فضایی و ناکامی ستاره شناسان در تماشای مسیرهای آسمانی، نگران باشند.
ماهواره های شرکت اسپیس ایکس مانعی جدی برای رصد کیهان!
در حال حاضر بزرگترین بازیگر مدار زمین، شرکت اسپیس ایکس استارلینک است که با داشتن 1700 ماهواره در مدار زمین، رکورددار تعداد ماهوارهها است. مجموعه ماهوارههای این شرکت به علت ایجاد رگههای روشن در تصاویر نجومی، بدنام شدهاند. اما استارلینک به زودی توسط پروژههای دیگری همچون OneWeb و پروژه Kuiper شرکت آمازون دنبال خواهد شد.
هدف تمامی این پروژهها ارائه اینترنت پرسرعت با دسترسی همگانی است که در نوع خود هدفی عالی تلقی میشود. اما وجود این ماهوارهها در فضا، مشکل جدی برای ستاره شناسان ایجاد کرده است. گر چه هنوز این ماهوارهها تاثیر عمیق و جدی روی مشاهدات نجومی نداشتهاند اما تحقیقات جدید نشان میدهد که این اتفاق به زودی رخ خواهد داد.
در همین راستا مطالعهای جدید در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شده که به تعداد مسیرهای ماهوارههای استارلینک میپردازد. (دادههای این مقاله توسط تلسکوپ ZTF در رصدخانه پالومار بدست آمده) در این رصد آنها دریافتند که از نوامبر 2019 تا سپتامبر 2021 بیش از 5300 رگه در تصاویر ZFT دیده شده است. همچنین بیشتر این رگهها در تصاویر گرگ و میش که در نزدیکی غروب یا طلوع آفتاب گرفته شده بودند، دیده میشد.
جالب اینجاست که در سال 2019 تنها نیم درصد از تصاویر دارای رگه بودند (منظور از رگه همان ماهوارهها هستند) اما اکنون از هر پنج تصویر یکی دارای رگهای از ماهوارههای استارلینک است. این امر نگران کننده است چرا که تصاویر ثبت شده در گرگ و میش برای جستجوی سیارکهای نزدیک زمین از اهمیت زیادی برخوردار است.
برخوردهای بالقوه شهاب سنگی که از جمله بزرگترین تهدیدات زندگی بشری هستند، سخت دیده میشوند زیرا از مسیری در نزدیکی خورشید میآیند. البته نویسندگان این مقاله خاطرنشان میکنند که تعداد رگهها به قدری نیست که به طور قابل توجهی روی برخوردهای احتمالی سیارکها تاثیر بگذارد.
اما اگر این نقاط در آسمان به 10 یا 15 هزار برسد، ستاره شناسان دید لازم برای رصد برخی از سیارکها را از دست خواهند داد. با توجه به روند فزاینده ارسال ماهوارهها چنین رقمی طی یک سال آینده یا اندکی بیشتر محقق میشود.
البته راه حلهایی برای کاهش این رگهها وجود دارد. مثلا رنگ آمیزی ماهوارهها و و افزودن پنلهای بازتابنده میتواند روشنایی آنها را به ویژه در طول موجهای فروسرخ که برای تشخیص سیارکها مهم هستند، کاهش دهد. اما مطالعه مذکور نشان میدهد که استراتژی کاهشی که استارلینک پیشنهاد میدهد، برای جلوگیری از این فاجعه موثر نیست.
بدیهی است که باید در آیندهای نه چندان دور در مورد اینترنت ماهوارهای انتخابهای دشواری داشته باشیم. گر چه اینترنت ماهوارهای میتواند ارتباطات انسانی را حتی تا دورافتادهترین مناطق جهان گسترش دهد اما در عین حال قادر است توانایی ما برای مشاهده آسمان و اعماق کیهان را از بین ببرد.
اگر به زودی اولویتها و دستورالعملهای خود را تعیین نکنیم، اسپیس ایکس، آمازون و سایر شرکتهای بزرگ به جای ما تصمیم خواهند گرفت.