بعد از مرگ، چه سرنوشتی در انتظار اکانتهای ما در فیسبوک، گوگل و اپل است و آیا امکان دسترسی، تغییر یا حذف حساب، به شخص دیگری واگذار خواهد شد؟
با توجه بهاینکه بخش عمدهای از زندگی ما به خدمات آنلاین گره خورده است، ارزش شرکتهایی که در زمینه جلوگیری از هک و نقض حریم خصوصی فعالیت دارند، بیش از پیش بهچشم میخورد. با اینحال وقتی صحبت از فرد متوفی بهمیان میآید، این فرآیند میتواند نتیجهای عکس داشته باشد. با مرگ یک عضو خانواده، بستگان و دوستان ممکن است هرگز نتوانند بهاطلاعات حیاتی، مانند اکانتهای بانکی، بیمه یا عکسها و فیلمهای خاطرانگیز عزیزان خود دسترسی داشته باشند، در واقع این امکان وجود دارد که دادههای شخصی ما پس از مرگ ناپدید شوند.
با اینحال، هماکنون تعدادی از شرکتهای فناوری در صدد رفع این مشکل هستند. گوگل، فیسبوک و اپل از برجستهترینها در زندگی مردم بهشمار میروند، بنابراین این پرسش ایجاد میشود که چگونه قرار است در مواجهه با مسائل اجتنابناپذیر در مقابل یکدیگر قرار گیرند؟
فیسبوک پس از مرگ کاربر خود، چه اقداماتی را انجام میدهد؟
در این زمینه، استراتژی فیسبوک حول محور انتصاب یک مخاطب قدیمی ایجاد شده است. آن شخص این توانایی را دارد که پس از مرگ، از حساب شما بهویژه در بخش مشاهده پستهایی که با تنظیمات حریم شخصی ارسال شده، مراقبت کند. البته آنها نمیتوانند مستقیما وارد حساب شما شوند، اما این امکان وجود دارد تا پستها را حذف یا بهبخش “بهیادماندنی” منتقل کنند. بنابراین اگر نمیخواهید که دادههای فیسبوک شما پس از مرگ زنده در معرض رویت قرار داشته باشد، میتوانید از طریق منوی تنظیمات و بخش حریم خصوصی فیسبوک در وب، از مسیر Settings>General>Memorialization این فرآیند را از قبل تعریف کنید. البته اگر تصمیم به حذف دادههای خود دارید، فیسبوک بهمحض اطلاع از مرگ شما، همهچیز را برای همیشه حذف خواهد کرد.
و اما Memorialized Account یا حساب یادبود چیست و چه کاربردی دارد؟ این قابلیت عملا در زمان حیات، بیاستفاده است. برای مثال، نمایههای بهیادماندنی در یادآورهای تولد یا پیشنهادات دوستان نشان داده نمیشود، مخاطب قدیمی شما میتواند درخواستهای دوستی را بپذیرد، عکسهای نمایه را عوض کند، تنظیمات حریم خصوصی پستها را تغییر دهد و Tribute (ادای احترام) را پین کند. اما در غیر این صورت، تنها تغییرات ممکن، پستهای ادای احترام از دوستان است که مخاطب شما همچنان به آنها دسترسی دارد.
در صورت تمایل مخاطبین و اعطای دسترسی به آنها، نزدیکان شما میتوانند یک کپی از هر نوع محتوایی را که در پلتفرم بهاشتراک گذاشتهاید، از جمله عکسها، فیلمها، پستها، رویدادها، اطلاعات تماس و لیست دوستانتان را دانلود کنند. با اینحال، مبادلات مسنجر فیسبوک دور از دسترس هستند و چتها و هر نوع فایلی که از این طریق بهاشتراک گذاشته میشود، ممکن است برای همیشه قفل شود.
برای اینکه یکی از دو فرآیند یادبود یا حذف اتفاق بیفتد، یکی از دوستان یا اعضای خانواده باید با فیسبوک تماس گرفته و مدرکی مبنی بر مرگ شما، مانند آگهی یا گواهی فوت را به این پلتفرم ارائه دهد. در واقع، نیازی به تعیین یک مخاطب قدیمی نیست. اما اگر حساب شما بدون تعیین یک شخص خاص، Memorilized (یادآور) شده باشد، هیچکس نمیتواند بهآن دسترسی پیدا کند.
گوگل با حساب فرد متوفی چه میکند؟
در این رابطه، رویکرد گوگل بر اساس «مدیر حساب غیرفعال» (IAM) تعریف شده است که بدین وسیله در صورتی که برای مدتی مشخص غیرفعال باشید، با اطلاع به نزدیکان، دادههای شما با آنها بهاشتراک گذاشته خواهد شد. منظور از فعالیت، به مواردی مانند استفاده از جیمیل یا ورود به یکی از خدمات این شرکت اتلاق میشود.
دوره انتظار IAM را میتوان در بازههای سه، شش و دوازده یا هجده ماهه تنظیم کرد، با وجود این، گوگل همچنان سعی میکند پیش از هر اقدامی، از طریق ایمیل یا پیامک با شما تماس حاصل کند. شما میتوانید حداکثر 10 نفر از مخاطبین قابل اعتماد خود را انتخاب کرده تا وقتی حساب شما از سوی گوگل، بهحالت غیرفعال درآمد، به آنها اطلاع داده شود. هر کدام از مخاطبین مورد اعتماد، باید یک آدرس ایمیل و یک شماره تلفن داشته باشند تا از این طریق هویت خود را تایید کنند.
همچنین میتوان انتخاب کرد که هر مخاطب از کدام سرویس میتواند دادهها را دانلود کند. گزینه دیگری که در اختیار شما قرار دارد، امکان حذف حساب گوگل است؛ اما مخاطبین مورد اعتماد در این فاصله، همچنان تا حداکثر سه ماه فرصت خواهند داشت تا دادههایی که اجازه دسترسی بهآنها برایشان تعریف شده را دانلود کنند.
توجه داشته باشید که در تنظیمات IAM، به خصوص در تنظیم دوره انتظار، دقت لازم را داشته باشید. اگر از کاربران فعال جیمیل هستید، اعلام غیرفعال شدن شما از سوی گوگل، باعث قفل شدن پیامها میشود و حتی میتواند از استفاده مجدد اکانت جیمیل نیز جلوگیری کند. در عین حال، به انتظار نشاندن مخاطبین برای دادههای شما ناعادلانه بهنظر میرسد، بنابراین احتمالا بهتر است که اطلاعات ورود خود را با شخصی که اکنون مورد اعتماد شما محسوب میشود، به اشتراک بگذارید.
اگر IAM فعال ندارید، اشخاص مورد اعتماد و نزدیک به شما، باید درخواستی جهت دسترسی به دادههای گوگل یا بستن حساب شما ارسال کنند. این فرآیند شامل یک شناسه دولتی و گواهی فوت است. با اینحال این افراد همچنان امکان دسترسی به گذرواژههای ذخیرهشده را ندارند که ممکن است در صورت نیاز، دسترسی به لاگینهای نسخه وب کروم، باعث ایجاد مشکل شود.
زندگی پس از مرگ در حساب اپل
اپل برای سالها، موضوع سرنوشت حسابهای اشخاص متوفی را بهتعویق انداخت. با وجود این، کاربران آیفون، آیپد و مک، اکنون میتوانند یک «مخاطب قدیمی» را برای خود تعیین کنند، این قابلیت برای نسخههای iOS 15.2، iPadOS 15.2 و MacOS 12.1 که از دسامبر 2021 قابل دریافت است، منتشر شد.
مخاطبین قدیمی، دوستان یا اعضای خانوادهای هستند که اجازه دسترسی به دادههای مرتبط با Apple ID (حساب اپل) شما، از جمله عکس، پیام، یادداشت، فایل، برنامه و یا نسخههای پشتیبان دستگاه را دارند. با اینحال، آنها نمیتوانند به رمزهای عبور شما در Keychain و همچنین محتوای موسیقی، فیلم، کتاب یا اشتراک خریداری شده، دسترسی داشته باشند. برای فعالسازی این ویژگی میتوان با ورود به منوی Password & Security در پایین Apple ID در دو اکوسیستم iOS و iPadOS و از طریق گزینه System Preferences در مک از این قابلیت استفاده کرد.
اینکه یک مخاطب لزوما قدیمی محسوب میشود، آنقدر که بهنظر میرسد، روند را ساده نمیکند. برای درخواست دسترسی به دادههای شما، آنها همچنان باید کلید دسترسی و گواهی فوت را ارائه کنند. اگر بخواهند حساب شما حذف شود، مدارکی مانند اپل آیدی شما (فقط آدرس ایمیل، بدون درنظر گرفتن رمز عبور)، اپل آیدی مخاطب و اسناد قانونی که در مناطق مختلف، تعریفی متفاوت دارد، مورد نیاز هستند.
با فرض تایید دسترسی از سوی اپل، هر مخاطب یک Apple ID ویژه برای دانلود دادههای شما را در یک بازه زمانی سهساله دریافت میکند. این قابلیت همچنین قفل فعالسازی را در هر دستگاهی که در اختیار دارید، غیرفعال خواهد کرد، این مورد در صورتیکه افراد دوباره بخواهند از آنها استفاده کنند حائز اهمیت است. با اینحال توجه داشته باشید که اپل نمیتواند رمز عبور را غیرفعال کند، در نهایت دستگاههای امن باید یا پاک یا غیرفعال شوند. با وجود این، در صورتیکه شانس با شما یار باشد، شاید بتوان از طریق شرکتهای متفرقه در زمینه بازاریابی اطلاعات، امنیت را دور بزنید!
این نکته برای مخاطبین قدیمی اهمیت دارد که حتما با یکدیگر هماهنگ باشند. با در اختیار داشتن مدارک مناسب، هر یک از آنها میتوانند درخواست حذف حساب شما را اعلام کنند. در این میان، اگر فردی بهدلایل شخصی یا حرفهای بهچیزی نیاز داشته باشد، احتمالا به هرج و مرج منجر خواهد شد. گوگل نیز از نظر تئوری با چنین مشکلی روبرو است.
حال اگر هیچیک از مخاطبین قدیمی حساب را انتخاب نکنید، دسترسی به دادههای اپل شما برای نزدیکان بسیار سختتر خواهد شد. در ایالات متحده، برای دسترسی به این اطلاعات، آنها باید از طریق احکام دادگاهی بهعنوان “وارثان حقوقی” معرفی شوند، این پروسه ممکن است بیش از آنکه نتیجهبخش باشد، دردسرساز شود. در این میان، کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، ژاپن، استرالیا و نیوزلند بهفرآیندهای جایگزین دسترسی دارند.
با مرگ کاربر، کدام شرکت در مدیریت اکانت عملکرد بهتری را ارائه میدهد؟
از بین این سه شرکت بزرگ، گوگل بدون شک در ارائه خدمات پس از مرگ صاحب یک حساب، در صدر قرار دارد. قابلیت IAM میتواند بار زیادی را از دوش سوگواران بردارد و حتی اگر از آن نیز استفاده نکنید، موانع دسترسی به حساب شما منطقی خواهد بود. از دیگر مزایای مورد استفاده در گوگل، دسترسی تعداد مخاطبین به حداکثر 10 نفر است، در حالیکه پشتیبانی فیسبوک به تنها یک مخاطب محدود میشود.
اپل نیز با خدمات محدودتری نسبت به گوگل و فیسبوک، در جایگاه آخر قرار میگیرد. با اینکه میتوانید هر تعداد مخاطب قدیمی را که میخواهید، به فهرست معتمدین اضافه کنید؛ اما اجبار آنها به استفاده از کلیدهای دسترسی مشکلساز است، زیرا احتمال گم یا فراموشی آن قوت میگیرد. دسترسی بهعکسهای حساب iCloud یک شخص متوفی، نباید مانند بازیابی جواهرات از صندوق امانات سخت و طاقتفرسا باشد.
با این تفاسیر، مردم معمولا در طیف گستردهای از حسابهای آنلاین عضویت دارند که هریک از سیاستهای خاص خود تبعیت میکنند. بنابراین بهنظر میرسد، بهترین و سادهترین راه برای انتقال و کنترل دادههای شما، ایجاد یک دفترچه ثبتنام و محتوی رمزهای عبور و واگذاری آن به شخصی مورد اعتماد خواهد بود. بدین ترتیب، آنها میتوانند در زمان مقتضی به تمام اطلاعات دسترسی پیدا کنند یا آنها را حذف کنند. فرآیندی که بیشک از طی مراحل فرسایشی قانونی سهولت بیشتری خواهد داشت.