گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
آیا مریخ پوشیده از اقیانوس‌های پرآب بوده یا بیشتر ذخایر آب موجود در آن به‌صورت منجمد و با ذوب نامنظم فصلی همراه بوده است؟
شواهد بسیاری از گذشته پرآب مریخ حکایت دارد و داده‌های بیش‌تری نیز در طول زمان به‌دست می‌رسد. اما این شواهد لزوما تصویر جامعی از گذشته این سیاره به ما نمی‌دهد. در هفته جاری، دو محقق از دانشگاه Caltech به‌نام‌های الن لیسک و بتانی المان، با کشف رفتار احتمالی آخرین چرخه آب مایع در مریخ و تعیین زمان توقف جریان، به‌ارائه تصویر روشن‌تری از گذشته مریخ پرداخته‌‌اند. راز این اکتشاف، ردیابی رسوبات نمک در سطح مریخ است.
انواع مختلفی از نمک در سطح مریخ وجود دارد که بسیاری از آنها مورد شناسایی قرار گرفته است، اما ویژگی قابل توجه در اینجا کلریدها هستند (که احتمالا شامل کلرید سدیم نمک خوراکی می‌شوند). از آنجایی‌که این نمک‌ها در آب حل می‌شوند، بنابراین اگر در مجاورت آب قرار داشته باشند، در آنها حل خواهند شد. پس از خشک شدن آخرین چرخه آب در آن منطقه از سیاره، هرگونه رسوب موجود از این نمک‌ها در سطح مریخ، در آنجا قرار گرفته است.
خوش‌بختانه تشخیص کلریدها از مدار، چندان چالش برانگیز نیست. آنها دارای یک مشخصه طیفی متمایز هستند که صرفا با چند ماده شیمیایی دیگر (از جمله الماس) در اشتراک است، بنابراین وجود آن در سطح مریخ، آن‌هم به میزان قابل توجه بعید به‌نظر می‌رسد. حالا محققان با استفاده از داده‌های مدارگرد شناسایی مریخ، وجود رسوبات کلرید را در سراسر سطح آن نقشه‌برداری کرده‌اند. تجزیه و تحلیل این رسوبات، داده‌هایی را در مورد آبی که این مواد را در آنجا قرار داده است، می‌دهد.
برای شروع، ممکن است انتظارداشته باشید که آخرین چرخه آب مایع مریخ، با خشک شدن تدریجی در کف حوضه‌ها جمع شود. اما این الگو در اینجا دیده نمی‌شود. در عوض، بسیاری از آنها در کانال‌های نسبتا باریک قرار داشتند و ارتفاع نهشته‌ها اغلب بالاتر از حوضه‌های مجاور بود. برای لیسک و المان، این پدیده نشان می‌دهد که آب به کانال‌ها سرازیر شده، اما پیش از رسیدن به حوضه‌هایی که از این طریق پر شده‌اند، خشک شده است. اثبات این ادعا این است که کانال‌های خروجی از این حوضه‌ها، رسوبات نمکی ندارند.
دیگر عاملی که محققان مشخص کرده‌اند، نازکی نسبی این رسوبات است. در حالی‌که به‌دست آوردن عمق دقیق از مدار دشوار است، اما در موارد معدودی، این تیم توانسته تخمین بزند که کجا دهانه‌های آتش‌فشان، رسوب کلرید را مختل کرده‌اند. این یافته‌ها به‌طور منظم نشان می‌دهد که رسوبات نمک از عمق کمی (کمتر از 3 متر) برخوردار هستند. در حالی‌که هنوز چرخه‌های بسیاری از آب، جاری و خشک می‌شوند، مریخ به‌وضوح به اشغال طولانی مدت آب که رسوبات نمک غلیظی را روی زمین می‌سازد، نیاز ندارد.
در نهایت محققان به‌بررسی سن رسوبات نمکی پرداختند. به‌طور معمول، این‌کار با بررسی تعداد دهانه‌ها در کانسار و با فرض اینکه دهانه‌های آتش‌فشانی با سرعتی منظم در طول چند میلیارد سال گذشته پدید آمده‌اند، انجام می‌شود. با این‌حال بیشتر رسوبات نمک در کانال‌های باریک رخ داده‌اند، بنابراین سطوح بزرگ چندانی برای ایجاد تعداد دهانه مفید وجود ندارد.
در عوض، محققان بیشتر بر قدمت سنگهای زیرین متمرکز هستند که حداکثر سن را برای نمک رسوب‌شده در سطح نمایان می‌کند. در یک مورد، محققان یک ذخیره نمکی را در بالای یک صخره با عمر 3.3 میلیارد سال پیدا کردند که در اثر رویدادی مربوط به دو میلیارد سال پیش، تغییر یافته است. در موردی دیگر، ذخایر نمک موجود در بالای ذخایر آتش‌فشان، عمری معادل 2.3 میلیارد سال را نشان می‌دهد.
این کشف از بسیاری تخمین‌های قبلی جدیدتر است که پیش‌تر به برآورد زمانی‌که مریخ در اثر سرمای زیاد و با از دست دادن اتمسفر فراوان از ذوب یخ‌ها جلوگیری کرده، پرداخته است.
با این‌حال، لیسک و المن بر این باور نیستند که این رسوبات نشان دهنده حضور دائمی آب در مریخ باشد. در مقابل، آنها معتقدند که آب موجود در این کانال‌ها به‌دلیل ذوب فصلی رسوبات یخ محلی ظاهر شده و حتی ممکن است به مقدار نه‌چندان قابل توجهی وارد حوضه‌های مجاور شده باشد. آنها همچنین خاطر نشان کردند، منطقه‌‌ای که بیشتر ذخایر نمک را به‌خود اختصاص داده با جایی که طبق پیش‌بینی، بیش‌ترین بارندگی را در طی چرخه آب مریخ داشته است، همپوشانی دارند. بنابراین این دلیل، بر وجود ذخایر بزرگ یخ در این منطقه دلالت دارد.
هیچ تحلیل واحدی نمی‌تواند تاریخچه دقیقی از گذشته آبی مریخ را ارائه کند. اما یافته‌های فردی توانسته به ما چشم‌اندازی اجمالی را به‌دوره‌های مختلف داده و قطعات پازلی را فراهم آورد که در نهایت می‌توانیم با چینش صحیح آنها در کنار یک‌دیگر به تصویر کامل‌تری برسیم.