توپخانه اتمی روسیه از جمله تسلیحات فوق سنگین ارتش این کشور است که طی چند روز اخیر به مرز با اوکراین نزدیکتر شد.
بعید نیست دو کشور همسایه روسیه و اوکراین تا چند روز دیگر وارد نبرد مستقیم با یکدیگر شوند. هر دو مشغول انتقال تجهیزات و تسلیحات خود به مرز هستند که در این بین توپخانه اتمی روسیه یکی از سنگینترین آنهاست.
این توپ سنگین که که 2S7 پیون نام دارد، در دهه 1970 طراحی و از سال 1975 وارد تولید شد. یک سال بعد نیز عملیاتی گردید به نیروهای توپخانهای ارتش سرخ شوروی پیوست. پیون یک هویتزر خودکشش با کالیبر فوق سنگین 203 میلیمتری است و در کنار هویتزر خودکشش آمریکایی M110 که کالیبر مشابهی دارد، سنگینترین توپخانههای عملیاتی در دنیا هستند.
پیون همانطور که گفته شد خودکشش است، بدان معنا که نیازی به کشیدن آن توسط یک خودروی دیگر نیست. زیرا خود روی یک شاسی زرهی زنجیردار (شنی) سوار میشود. نمونههای امروزی این توپ 2S7M مالکا نام دارند که در مقایسه با نمونههای ابتدایی به سیستم کنترل آتش پیشرفتهتر مجهز شده و سرعت اجرای آتش آن 66 درصد افزایش یافته است.
این سیستم توپخانهای 46.5 تن وزن دارد و طول لوله آن 5.2 متر است. سامانه توسط یک زره 10 میلیمتری محافظت میشود و 14 خدمه دارد. استقرار توپ جهت شلیک توسط خدمه تا 5 دقیقه طول میکشد و میتواند گلولههای 203 میلیمتری عادی با وزن 110 کیلوگرم را تا برد 37.5 کیلومتری شلیک کند. البته برد آتش هنگام شلیک گلولههای مجهز به موتور راکتی تا 55 کیلومتر میرسد.
پیون علاوه بر شلیک گلولههای متعارف نظیر خوشهای، ترکشزا، به شدت انفجاری و… قادر است گلولههای اتمی را نیز شلیک کند. نواخت آتش این توپ در نسخه پایه 1.5 گلوله در دقیقه است. به دلیل اینکه انفجار ناشی از خرج آن بسیار قوی است، در صورتی که توپ با آهنگ بالاتری اقدام به شلیک کند، آسیب دیده و منفجر میشود.
لوله تا 60 درجه بالا رفته و چرخش 15 درجه به اطراف دارد. شاسی زرهی توپ 4 گلوله همراه خود دارد و 7 نفر از خدمه را با خود حمل میکند. خودروی همراه که وظیفه پشتیبانی از توپ را دارد نیز 4 گلوله مضاعف به همراه 7 خدمه دیگر را با خود میآورد. به دلیل وزن بالای هر گلوله، گلوله گذاری نیز با کمک سیستم کمک بارگذار انجام میشود و خبری از گلوله گذار خودکار نیست
در مدل مالکا تعداد گلولههای هر خودرو به 8 عدد افزایش یافته، اما تعداد خدمه همچنان همان 14 نفر است. سرعت شلیک نیز در مدل مالکا به 2.5 گلوله در دقیقه افزایش یافته است. این مدل نیز همچون پیون روی یک شاسی زرهی که بر اساس شاسی تانک T-80 طراحی شده سوار است. پشت توپ نیز همچنان یک خیش با بازوی هیدرولیک جهت دفع لگد قدرتمند توپ وجود دارد.
پیون و مالکا برای میادین نبرد امروزی دیگر مناسب نیستند. گرچه یک توپ 203 میلیمتری قدرت تخریب بالایی داشته و از نظر روحی تاثیر منفی بر نیروهای دشمن میگذارد، اما 14 خدمه نیاز دارد و در هر دقیقه تنها 2.5 گلوله شلیک میکند که بسیار کم است. ابعاد بزرگش نیز نه تنها آن را به هدفی آسان تبدیل میکند، بلکه سبب سریع کشف شدنش توسط پهپاد میشود.
اوکراین طی چند سال اخیر رادارهای ضد آتشبار از غرب دریافت کرده که به کمک آنها میتواند به سرعت پیون را پیدا و سامانههای توپخانهای و راکتی متحرکش به سرعت آن را سرکوب کنند. پس با این اوصاف که پیون دیگر سلاحی مناسب نبردهای امروزی نیست، چرا روسها آن را به خط مقدم نبرد احتمالی با اوکراین انتقال دادند؟
هدف از این کار ارسال یک پیام است. پیون قادر به شلیک گلولههای اتمی است که قدرت لازم برای نابودی یک گردان را دارد. شوروی و آمریکا میدانستند که هیچ گاه وارد نبرد اتمی تمام عیار با یکدیگر نمیشوند و در صورت استفاده از تسلیحات هسته، از انوع کوچک و ضعیف آنها استفاده خواهند کرد. گلولههای اتمی قابل شلیک توسط توپخانه یکی از انواع آنهاست.
ولادمیر پوتین، رییس جمهور روسیه در دیدار اخیر خود با امائول مکرون، رییس جمهور فرانسه اعلام کرد در صورت پیوستن اوکراین به ناتو، احتمال بروز جنگ اتمی وجود دارد. هدف کرمیل از انتقال توپخانه اتمی روسیه به مرز با اوکراین نیز مخابره این پیام است، ضمن اینکه محتاطانه اعلام میکند به دنبال درگیری اتمی تمام عیار با استفاده از بمب افکن و موشکهای بالستیک قاره پیما نیست.
ناگفته نماند همچون اکثر تسلیحات ارتش روسیه، اوکراین هویتزر خودکشش پیون را نیز در خدمت دارد و از آن جهت گلوله باران جدایی طلبان نزدیک به مسکو در شرق خاک خود به ویژه ناحیه دونباس استفاده کرده است. با این حال تمام گلولههای شلیک شده غیراتمی بودند، زیرا اوکراین فاقد تسلیحات هستهای است.